Depresja będąc najczęstszym zaburzaniem psychicznym, staje się coraz częstszą przyczyną ogólnej zachorowalności ale i umieralności na całym świecie. Na ogół leczy się ją za pomocą leków przeciwdepresyjnych czy też terapii psychologicznej, niemniej coraz większą popularnością cieszą się alternatywne metody jej pokonywania, takie jak ćwiczenia ruchowe. Jak wskazują wyniki badań naukowych, aktywność fizyczna promuje pozytywne zmiany w stanie zdrowia psychicznego i umiejętność radzenia sobie ze stanami depresyjnymi. Mechanizm wpływu wysiłku ruchowego na stan psychiczny nie jest jednoznacznie wyjaśniony i wciąż podlega intensywnym analizom naukowym. Część wyników dowodzi, że mechanizm ten jest oparty na działaniu endorfin i monoamin oraz obniżaniu poziomu hormonów stresu, w tym głównie kortyzolu. Z drugiej strony istnieją dowody wskazujące, że aktywność mięśni szkieletowych może mieć wpływ na „detoksykację” organizmu, która chroni mózg przez rozwojem chorób i zaburzeń psychicznych. Ogólnie jednak, ruch i wysiłek fizyczny zmniejszają poczucie lęku i depresji nawet u osób wysoce neurotycznych.

Szereg randomizowanych badań klinicznych badających wpływ ćwiczeń na objawy depresyjne wskazuje, że osoby ze zdiagnozowaną depresją poddawane leczeniu aktywnością fizyczną miały znacząco niższe wyniki w zakresie odczuwanej depresji niż ci, którzy otrzymywali leczenie kontrolne bez ćwiczeń ruchowych. Również osoby ze stwierdzoną ciężką depresją po 4-miesięczym kursie ćwiczeń aerobowych wykazywały znaczną poprawę kondycji psychicznej. Istotne, że po 10 miesiącach w grupie tej liczba osób z remisją choroby była znacząco niższa niż wskaźniki nawrotów choroby wśród pacjentów leczonych tylko farmakologicznie. Dodatkowo samodzielne wykonywanie ćwiczeń przez osoby z depresją podczas okresu obserwacji było związane z mniejszym prawdopodobieństwem postawienia diagnozy depresji pod koniec tego okresu. A zatem, u osób z depresją terapia ruchowa może wiązać się ze znaczną korzyścią terapeutyczną, szczególnie jeśli ćwiczenia są kontynuowane w czasie. Istotne, że w przypadku osób z depresją wysiłek związany z ruchem nie musi być o dużym natężeniu, wystarczy nawet najmniejsza ale systematyczna aktywność fizyczna. Najbardziej skuteczne terapeutycznie będą  zatem lekkie ćwiczenia aerobowe, rozciągające czy też stretching.

ZALECENIA:

WHO (World Health Organization) – ogólnie u osób z depresją rekomenduje aktywność fizyczną trwającą ok. 45 minut 3 razy w tygodniu,

NIHCE (National Institute for Health and Clinical Excellence) – w przypadkach łagodnej oraz umiarkowanej depresji rekomenduje nadzorowane programy ćwiczeń fizycznych, trwające 45 minut do 60 minut, o niewielkiej intensywności, trzy razy w tygodniu, przez około 10-14 tygodni.

Aktywność fizyczna osób z depresją stanowi złożone i skomplikowane zagadnienie. Często istnieją bowiem duże trudności z nakłonieniem i motywacją osoby cierpiącej na depresję do jakiejkolwiek aktywności ruchowej, szczególnie w pierwszych etapach choroby. Dlatego zaleca się zacząć od minimalnych dawek wspólnej aktywności z osobą chorą, np. od 5 minut dziennie i stopniowo zwiększać długość wspólnej aktywności fizycznej.

Jak podają eksperci, aktywność fizyczna winna być „terapią pierwszego rzutu” dla pacjentów z depresją, u których receptę należy dostosować do potrzeb pacjentów, obecnego poziomu ich aktywności, preferowanego typu i intensywność aktywności. Niektórzy badacze uważają programy ćwiczeń wysiłkowych za alternatywę dla leków przeciwdepresyjnych, szczególnie  w leczeniu depresji u osób starszych. Chociaż leki przeciwdepresyjne mogą ułatwiać szybszą początkową odpowiedź terapeutyczną niż ćwiczenia, po dłuższym okresie leczenia treningi okazują się być równie skuteczne w zmniejszaniu depresji u tych pacjentów.