Choroby demencyjne oznaczają stopniowe pogłębianie się degeneracji mózgu. Z wiekiem pojawia się coraz więcej kłopotów w codziennej aktywności życiowej człowieka. Pojawiają się problemy ze snem, samodzielnym jedzeniem, myciem, potrzebami fizjologicznymi czy mówieniem. Spada też sprawność funkcjonalna i ogólna sprawność człowieka. Zatem problemy odpowiedniej diagnostyki i terapii schorzeń wieku starczego nabierają ogromnej wagi. Choroba Alzheimera – będąca przykładem „otępienia starczego” –  jest uznawana za najczęstszą przyczynę demencji. Choroba Parkinsona jest również jedną z najczęstszych chorób neurozwyrodnieniowych i podobnie jak choroba Alzheimera dotyczy przede wszystkim pacjentów po 50. roku życia.

Czy faktycznie ruch to zawsze zdrowie i lek na wszystkie kłopoty? Aktywność fizyczna w chorobach demencyjnych to wielka zagadka, jednak nauka już zna odpowiedź!

Jak wskazują eksperci, u osób z chorobą Alzheimera aktywność fizyczna niweluje napięcie psycho-emocjonalne i wnosi potrzebne urozmaicenie w codziennym planie dnia. Nie należy obawiać się, że dynamiczne czynności będą zbyt inwazyjne dla chorego i spowodują niepokój lub agresję. Gdy ćwiczenia będą odpowiednio dobrane do stanu zdrowia fizycznego i psychicznego oraz systematycznie wykonywane, nie powinny w żaden sposób zaszkodzić choremu, natomiast mają szansę przynieść szereg wymiernych korzyści.

Jakie ćwiczenia pomogą utrzymać jak najlepszą sprawność umysłu i ciała? Jak ćwiczyć bezpiecznie? Skorzystajmy z polecanych przez ekspertów metod!

Ćwiczenia wbrew pozorom nie powinny być zbyt łatwe, gdyż nie będą odpowiednio stymulować szczególnie układu nerwowego do aktywności.  Ważne w programach aktywności osób z chorobami demencyjnymi są ćwiczenia pamięciowe, wzorców ruchów, naśladowanie czynności codziennych w formie gier i zabaw z przyborami i bez nich, zarówno indywidualnie wykonywanych jak i w grupach.

Zaburzenia postawy i chodu to jedna z pierwszych zmian sygnalizujących chorobę Parkinsona. Jakie ćwiczenia polecają eksperci?

Występują tu często tzw. „magnetyczne stopy”, czyli szuranie, chód drobnymi kroczkami z nisko unoszoną nad podłożem stopą. Przy takich objawach ważne są ćwiczenia lokomocyjne, czyli częste powtarzanie prawidłowo stawianych kroków. Wzmacnianie w miarę możliwości chorego, mięśni kończyn dolnych i pośladków. Unikamy długotrwałego leżenia i siedzenia. Codzienna „dawka kroków” pozwoli na utrzymanie dłużej samodzielnego poruszania się. Ćwiczenia chodu koncentrują się na samodzielnym chodzeniu, nauce wydłużania kroku, poszerzeniu podstawy kroku, rozpoczynaniu chodu od sprawniejszej kończyny, ćwiczeniu sposobu zmiany kierunku.

A co z ćwiczeniami rozciągającymi?

W utrzymaniu i poprawie zakresu ruchów, siły i elastyczności mięśni, jak również poprawie postawy ciała pomagają chorym na Parkinsona ćwiczenia rozciągające poprzez zwiększenie ruchomości tułowia i aktywację mięśni prostowników. Zaleca się, aby wykonywać takie formy ćwiczeń kilka razy w ciągu dnia. Czasem konieczna jest pomoc członka rodziny lub opiekuna, aby ćwiczyć w odpowiednim tempie i zgodnie z samopoczuciem pacjenta.

Znaczenie ćwiczeń koordynacyjnych w chorobach demencyjnych. Jak bezpiecznie uatrakcyjnić zajęcia aktywności ruchowej?

Ćwiczenia koordynacyjne również należą do podstawowych elementów codziennej gimnastyki pacjentów z chorobami demencyjnymi. Obejmują one ruchy naprzemienne kończyn górnych, rytmiczne obciążenie kończyn dolnych i kontrole zmiany położenia ciała, a także ćwiczenia na rowerach stacjonarnych. Dobre efekty i znakomite urozmaicenie przynoszą także ćwiczenia z muzyką w danym rytmie. Stąd częstym elementem zajęć aktywności są formy tańca z lekko rozbudowaną choreografią opartą na kilku krokach.

Czytaj więcej:

Aktywność fizyczna w profilaktyce chorób wieku starszego, dr Anna Kopiczko