Czas zadań i obowiązków

Przekroczenie progu szkoły jest dla dziecka przełomem, musi ono w pewien sposób przewartościować świat – czas zabawy po części zmienia się w czas zadań i obowiązków. Od dziecka wymagane są nowe umiejętności – poznawcze, komunikacyjne, intelektualne, a przecież ono nie przestaje być dzieckiem i nadal jego podstawową formą spędzania czasu wolnego jest zabawa. Co my, dorośli – rodzice/opiekunowie, możemy zrobić wspomagając nasze dziecko na tym etapie rozwoju?

Okres młodszego wieku szkolnego z jednej strony uważany jest za stabilny (rozwój fizyczny, motoryczny), a z drugiej – za bardzo wrażliwy. W rozwoju fizycznym dziecka obserwuje się przewagę wewnętrznego rozrastania się organizmu. Zmiany dotyczą proporcji ciała, które pod koniec tego okresu zbliżone są do proporcji osoby dorosłej, zwiększa się długość kończyn dolnych. Obserwuje się także dużą sprawność narządów wewnętrznych, jak serce, płuca i układ trawienia, co przyczynia się do osiągania przez dziecko większej wydolności i sprawności fizycznej.

Obserwuje się również rozwój i dojrzewanie układu kostnego dziecka. Pod koniec młodszego wieku szkolnego (wiek 10–12 lat) stopień skostnienia nadgarstka pozwala na zwiększenie obciążenia pracami manualnymi (dłuższe pisanie, rysowanie, konstruowanie). Rośnie sprawność nie tylko dużych grup mięśniowych, lecz także tych mięśni, które warunkują sprawność manualną, dojrzewa układ nerwowy i mózg, co przekłada się na wzrost poziomu wrażliwości umysłowej.

Okres ten uznawany jest również za wrażliwy, zwłaszcza dla dzieci w wieku 6–7 lat ze względu na rozpoczęcie nauki szkolnej. Rozpoczęcie edukacji w szkole powinno wiązać się z osiągnięciem przez dziecko dojrzałości szkolnej (tzn. osiągnięcia przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych w klasie I).

U dziecka w okresie młodszym szkolnym obserwuje się rozwój procesów emocjonalnych, wzrasta kontrola emocji, rozwijają się uczucia wyższe. Dziecko otwiera się na nowe zjawiska, rozwija pamięć, wzrasta jego zdolność do logicznego zapamiętywania, co pozwala mu na wykorzystywanie zdobytej wiedzy w życiu codziennym.

Drugie apogeum motoryczne

Dla prawidłowego funkcjonowania dziecka istotny jest także rozwój ruchowy, który warunkuje prawidłową wydolność i sprawność fizyczną. Okres młodszy szkolny nazywany jest często drugim apogeum motorycznym, jest to bowiem czas, kiedy kształtuje się precyzja i koordynacja ruchów. Dziecko opanowuje wzorce ruchowe warunkujące prawidłową postawę ciała. Ćwiczenia fizyczne wpływają również na procesy kostnienia, które są w tym czasie zaawansowane.

U dzieci w wieku 6–9 lat  ujawniają się uzdolnienia motoryczne, tj. wrodzone możliwości w zakresie wykonywania czynności ruchowych (warto je odpowiednio wcześnie zauważyć, bo może z naszego dziecka wyrośnie np. przyszły mistrz olimpijski). Zarówno uzdolnienia ruchowe, jak i sprawności ulegają ciągłym zmianom. Żeby miały one pozytywny wpływ na rozwój, warto byłoby stworzyć dziecku warunki do odpowiedniej ilości ukierunkowanego ruchu, który będzie rozwijał nie tylko sprawność fizyczną, lecz także kształtował prawidłowe wzorce ruchowe.

Jak wspomóc rozwój dziecka rozpoczynającego naukę szkolną?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że nasz uczeń jest jeszcze dzieckiem i jednym z najlepszych sposobów zdobywania przez niego wiedzy, nowych umiejętności i doświadczeń jest zabawa. Są oczywiście różne rodzaje zabaw – konstrukcyjne, edukacyjne, ruchowe… Rodzice, a nie tylko nauczyciele i szkoła, powinni stworzyć dziecku warunki do podejmowania różnych aktywności.

W wieku młodszym szkolnym dziecko ma potrzebę kontaktów społecznych z rówieśnikami, możemy w prosty sposób ją zaspokoić, zapisując dziecko na zajęcia dodatkowe w grupie, oczywiście zgodnie z jego zainteresowaniami. Działanie w grupie rówieśników pozwala zdobywać nowe doświadczenia, wiedzę, a także przyczynia się do socjalizacji.

Trzeba jednak mocno podkreślić, że wśród tych zajęć dodatkowych (realizowanych w szkole lub poza nią) powinny być także zajęcia ruchowe. Większość dzieci w tym czasie ma potrzebę ruchu, ale zdarzają się i takie wyjątki, które traktują ruch jak zło konieczne.

Możemy własnym przykładem zachęcić dziecko do ruchu. Nie muszą to być zajęcia gimnastyki, piłki nożnej czy sportów walki. Słuchajmy dziecka, być może samo podpowie, jaki ruch je interesuje? Może warto spróbować wspinać się na ściance, pójść do parku linowego, a może pozwiedzać okolicę i poszukać ciekawych miejsc.

Nie poddawajmy się, jeżeli nasze dziecko nie chce brać udziału w aktywności fizycznej. Szukajmy takich form, które zaakceptuje, bo przecież ma naturalną potrzebę ruchu.

Dowiedz się więcej: Jak aktywność fizyczna wpływa na zdrowie Twojego dziecka