Jednym z badań dostarczających informacji o nawykach żywieniowych dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest międzynarodowe badanie WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI). Celem badania jest uzyskanie danych dotyczących rozpowszechnienia nadmiernej masy ciała wśród dzieci oraz sposobu odżywiania i aktywności fizycznej dzieci, czasu spędzanego przed ekranem czy snu. Uzyskane informacje umożliwiają krajom uczestniczącym w badaniu wyznaczanie celów krajowych, monitorowanie trendów w czasie, dokonywanie porównań między krajami oraz w miarę upływu czasu ocenę skuteczności działań profilaktycznych w zakresie otyłości. Badanie jest realizowane co kilka lat od 2007 roku.

W ostatniej edycji badania (2015 – 2017 r.) uczestniczyły 23 kraje europejskie, w tym Polska. Przeanalizowano dane od prawie 132,5 tys. dzieci w wieku 6-9 lat, w tym od prawie 3 tys. polskich ośmiolatków. Wyniki badania opublikowano w 2020 roku w czasopiśmie Nutrients.

Jakie nawyki żywieniowe prezentują polskie dzieci? 

Uzyskane dane wskazują, że śniadanie spożywała codziennie większość dzieci (84,5%). Codzienne spożywanie warzyw i owoców było zdecydowanie mniej powszechnym nawykiem – mniej więcej co trzeci ośmiolatek (36,6%) jadł codziennie świeże, nieprzetworzone owoce, zaś zaledwie 23% – warzywa. Niestety znaczny odsetek dzieci – 74%, raz w tygodniu i częściej sięgał po słodycze (cukierki, batoniki, czekoladki), a co drugi ośmiolatek (54,4%) pił słodkie napoje. 22,5% dzieci raz w tygodniu i częściej jadło słone przekąski (czipsy, prażynki, popcorn, orzeszki).

Dane z innych krajów

W badaniu, oprócz Polski, brały udział kraje takie jak: Bułgaria, Czechy, Rumunia, Rosja (dane tylko z Moskwy), Dania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Albania, Chorwacja, Włochy, Malta, Czarnogóra, Portugalia, San Marino, Hiszpania, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan, Gruzja i Turcja.

Odsetki dzieci prezentujących analizowane nawyki żywieniowe różniły się między krajami. Codzienne spożywanie śniadań najczęściej było deklarowane w Portugalii (96,4%), a najrzadziej w Kazachstanie (48,9%). Najwięcej dzieci jadło codziennie owoce w San Marino (80,8%), najmniej w Kirgistanie (18,1%), a jeśli chodzi o warzywa – najwięcej w San Marino (74,3%), najmniej w Hiszpanii (9,1%). Spożywanie słonych przekąsek raz w tygodniu i częściej deklarowało najwięcej dzieci z Malty (92,3%), najmniej – dzieci z Moskwy (9,2%). Krajem o najwyższym odsetku dzieci jedzących słodycze raz w tygodniu i częściej była także Malta (96,1%), a o najniższym odsetku – Portugalia (32,2%). Słodkie napoje raz w tygodniu i częściej piło najwięcej dzieci z Czech (81,8%), a najmniej – z Irlandii (12%).

Średnio 78,8% wszystkich dzieci uczestniczących w badaniu jadło codziennie śniadanie, 42,5% – jadło codziennie owoce, a 22,6% – warzywa. W przypadku nawyków niepożądanych – prawie 42% raz w tygodniu lub częściej spożywało słone przekąski, niemal 67% – słodycze, a 44,6% – słodkie napoje.

Polskie dzieci, w porównaniu do średniej, chętniej spożywały śniadania i rzadziej sięgały po słone przekąski. Niestety nieco rzadziej sięgały codziennie po owoce, a chętniej spożywały słodycze i słodkie napoje.

Więcej informacji na temat występowania m.in. nadmiernej masy ciała, stylu życia, zachowań żywieniowych polskich ośmiolatków można znaleźć w krajowym raporcie z badań COSI.

Piśmiennictwo

• Williams J., Buoncristiano M., Nardone P. et al.: A Snapshot of European Children’s Eating Habits: Results from the Fourth Round of the WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI). Nutrients 2020; 12: 2481; doi:10.3390/nu12082481
• Mikkilä V., Räsänen L., Raitakari O.T. et al.: Longitudinal changes in diet from childhood into adulthood with respect to risk of cardiovascular diseases: The Cardiovascular Risk in Young Finns Study. Eur J Clin Nutr 2004; 58: 1038–1045
• Wijnhoven T.M., van Raaij J., Breda J.: WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative. Implementation of Round 1 (2007/2008) and Round 2 (2009/2010). WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark, 2014
• Fijałkowska A., Oblacińska A., Stalmach M. (red.): Nadwaga i otyłość u polskich 8-latków w świetle uwarunkowań biologicznych, behawioralnych i społecznych. Raport z międzynarodowych badań WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), IMiDz, Warszawa, 2017