Tabela 1. zawiera przykłady leków wpływających na stan odżywienia w podziale na mechanizmy działania. Na przykład glikokortykosteroidy wpływają na metabolizm składników odżywczych. Jest to szcze­gólna grupa leków, oddziaływująca bardzo silnie na wiele aspektów metabolizmu czło­wieka. Spoś­ród nich bardzo istotny jest wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową. Wyka­zano, że glikokortykosteroidy hamują wchłanianie wapnia z przewodu pokarmo­wego oraz zwięk­szają wydalanie tego pierwiastka i potasu przez nerki, zmniej­sza­jąc w zamian wy­dalanie sodu. W efekcie, przewlekła sterydoterapia prowadzi do nie­doboru wapnia w organizmie (w tym także w tkance kostnej) i rozwoju osteoporo­zy oraz do hipo­kaliemii i zatrzymania wody w orga­niz­mie, co manifestuje się wystąpieniem obrzę­ków. Do rozwoju osteoporozy przyczynia się w istotnym stopniu również niedobór witaminy D, odpowiedzialnej za gospodarkę wapniowo-fosforanową w orga­nizmie. Spo­wodo­wany jest on przyspieszeniem metabolizmu tej witaminy w wą­trobie w wyniku indukcji przez glikokortykosteroidy enzymów cytochromu P-450.

W pracach naukowych wykazano również, że osteoma­lacja i oste­oporoza mogą rozwinąć się także w następstwie leczenia fenobarbitalem chorych z padaczką lub plą­sawicą. Udowodniono, że lek ten zaburza metabolizm witaminy D ma­jącej kluczowe znaczenie dla gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Niedo­bory metabolitów wita­miny D powodują zmniejszenie wchła­niania wapnia z przewodu po­karmowego i utratę tego pierwiastka przez kości.

W niektórych przypadkach przy przewlekłym stosowaniu leków może wystąpić konieczność modyfikacji diety lub suplementacji witaminowo-mineralnej.

Wpływ leków na modulację łaknienia

Powinno się także pamiętać o tym, że szereg leków może zmniejszać łaknienie. Należą do nich przede wszystkim leki stosowane w chemioterapii nowotworów złośliwych oraz preparaty naparstnicy stosowane w niewydolności krążenia i przewlekłym migotaniu przedsionków.

Z kolei istnieją leki powodujące wzrost apetytu lub modulujące gospodarkę neuro-hormonalną, które mogą przyczyniać się do powstawania nadwagi lub otyłości u pacjentów. Do takich leków należą:

Tabela 1. Przykłady leków wpływających na stan odżywienia w podziale na mechanizmy działaniaCzytaj więcej:

Interakcje pomiędzy żywnością a lekami – wstęp do cyklu, dr inż. Katarzyna Wolnicka, mgr inż. Iwona Sajór

Suplementy diety zawierające składniki roślinne – ryzyko interakcji z lekami, cz. 1 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

Interakcje składników grejpfruta z lekami, cz. 2 – dr inż. Katarzyna Wolnicka