Rozwój ciała

Rozwój fizyczny w wieku przedszkolnym przebiega w zasadzie w sposób stabilny, ale intensywnie. Obserwuje się dalsze dojrzewanie układu nerwowego, co przekłada się na większą precyzję ruchów, a także wzrasta panowanie nad emocjami (dzieci 5–6 lat). Należy podkreślić, że tempo rozwoju somatycznego dzieci 3–4-letnich oraz 5–6-letnich jest nieco odmienne.

W wieku 6 lat obserwuje się przyspieszenie wzrastania, proporcje ciała zaczynają przypominać proporcje osoby dorosłej. Jednak układ mięśniowy dziecka nie jest jeszcze dojrzały, postawa ciała charakteryzuje się znaczną chwiejnością i często pojawiają się wtedy błędy i wady postawy ciała. W porównaniu do wieku młodszego przedszkolnego (3–4 lata) masa mięśniowa u 6-latka przyrasta, a we włóknach mięśniowych zmniejsza się zawartość wody kosztem wzrostu substancji białkowych. Masa mięśni u dzieci 6–7-letnich stanowi około 27% całkowitej masy ciała, u dorosłego – około 44% masy ciała.

Nowe wyzwania w przedszkolu

Pójście do przedszkola to dla dziecka bardzo duże wyzwanie. Musi zmierzyć się z sytuacją, w której znajduje się w grupie dzieci, a wszystkie mają jednakowe prawa. Okres przedszkolny to czas, kiedy wzrasta aktywność intelektualna dziecka, rozwija się wyobraźnia, obserwuje się lepszą koncentrację uwagi. Dziecko uczy się także nowych wzorów osobowościowych poprzez naśladowanie dorosłych. Ze społecznego punktu widzenia bardzo istotne  dla dziecka są kontakty z rówieśnikami – dzięki nim uczy się przebywania w grupie, porozumiewania się z innymi, pomagania innym.

Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej to niekiedy czas trudny dla rodziców – ich dziecko po raz pierwszy zostaje na kilka godzin z obcymi osobami i dodatkowo w grupie dzieci. Rodzice odczuwają strach, obawę, zaniepokojenie, a także radość czy podekscytowanie spowodowane faktem, że ich dziecko dorasta.

Nowe doświadczenia przez ruch

Dziecko, podobnie jak w okresie niemowlęcym, zdobywa nowe doświadczenia poprzez ruch, a jego podstawową formą aktywności fizycznej są gry i zabawy ruchowe, oczywiście dostosowane do potrzeb, możliwości i zainteresowań.

Dziecko w wieku przedszkolnym jest w ciągłym ruchu, którego potrzeba jest nieograniczona. Wzrasta precyzja ruchów dotycząca zarówno motoryki dużej (chodzenie, bieganie, skakanie, wspinanie się), jak i motoryki małej (manipulacja różnymi przedmiotami, rysowanie, pisanie). Rozwój motoryki małej zaznacza się zwłaszcza u dzieci 5–6-letnich.

Pod koniec wieku przedszkolnego dziecko opanowuje jazdę na hulajnodze lub rowerze, potrafi też biegać i rzucać lub kopać piłkę. Dojrzewanie i integracja zmysłów pozwala na wykonywanie różnych czynności jednocześnie. Dbanie o realizację naturalnej potrzeby ruchu w tym wieku jest podstawą wspomagania rozwoju dziecka.

Ograniczenie aktywności fizycznej dzieci w wieku przedszkolnym może doprowadzić do wielu zaburzeń rozwojowych. Nie ograniczajmy dziecku chęci do ruchu.

Wspomaganie rozwoju dziecka przedszkolnego to nie tylko dbałość o zaspokajanie jego podstawowych potrzeb (odpowiednie żywienie, właściwy ubiór czy odpowiednie zabawki). To oczywiście rzeczy bardzo ważne, ale trzeba pamiętać, że dziecko nadal zdobywa coraz to nowsze umiejętności ruchowe i dzięki nim poznaje otoczenie, uczy się i zyskuje doświadczenia, które później wykorzystuje w codziennym życiu. Warto tak zorganizować funkcjonowanie przedszkolaka, żeby mógł zdobywać nowe umiejętności na bazie tych zdobytych wcześniej.

Dziecko musi mieć okazję do różnych form aktywności: ruchowej, intelektualnej, poznawczej. Zdolności motoryczne dziecko zdobywa codziennie – ubierając się, sprzątając zabawki, składając swoje rzeczy. Nie wolno nam, dorosłym, ograniczać tych czynności.

Niekiedy obserwowana u dzieci niechęć do ruchu wynika z zaniedbania dorosłych. Wiele dzieci słyszy lub słyszało od rodziców uwagi: „nie biegaj, bo się zmęczysz”, „nie skacz, bo zachorujesz”, „nie przewracaj się, bo się pobrudzisz”. Młody człowiek, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom dorosłych, a są oni wzorem dla niego, wybiera bardziej „bezpieczne formy” spędzania czasu, np. przed telewizorem lub komputerem. A przecież nam, dorosłym, zależy, żeby nasze dziecko było zdrowe i sprawne, żeby umiało radzić sobie z przeciwnościami otaczającego go środowiska.

Dlatego też zaproponujmy dzieciom wspólną aktywność fizyczną, tym bardziej, że również nam jest ona potrzebna do prawidłowego funkcjonowania. Wybierzmy się na spacer, niezależnie od pory roku, ale odpowiednio przygotowani, jedźmy na wycieczkę rowerową, a zimą idźmy na sanki. Wybierzmy się na pływalnię czy do parku linowego. Albo po prostu zaprowadźmy dziecko na plac zabaw, ale  bawmy się razem z nim – zaproponujmy dziecku grę w piłkę, klasy, tory przeszkód i inne zabawy. Trzeba tylko pamiętać, że wszystkie zabawy muszą być bezpieczne i dobrane do możliwości dziecka.

Dowiedz się więcej: Aktywność fizyczna w wieku przedszkolnym