Poniżej znajdują się odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania odnośnie żywienia zbiorowego w jednostkach systemu oświaty.
Kto sprawuje kontrolę nad jakością posiłków podawanych dzieciom w ramach żywienia dzieci i młodzieży w przedszkolach i szkołach?
Kontrolę nad spełnianiem wymagań z zakresu żywienia zbiorowego w szkołach i przedszkolach pełnią organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W praktyce oznacza to, że oceną jakości posiłków w jednostkach systemu oświaty a także realizacją żywienia zgodną z obowiązującymi przepisami zajmują się Stacje Sanitarno – Epidemiologiczne właściwe dla danego terenu.
Jakie produkty mogą być stosowane w żywieniu dzieci i młodzieży w stołówce szkolnej?
W żywieniu zbiorowym w szkole powinno się uwzględnić rekomendacje z zakresu prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży a także rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 roku w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. z 2016 r. poz. 1154). Zgodnie z zapisami zawartymi w paragrafie 2 rozporządzenia MZ środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty muszą spełniać odpowiednie wymagania dla danej grupy wiekowej, wynikające z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej (Instytutu Żywności i Żywienia). Ponadto w rozporządzeniu zawarte są wytyczne co do odpowiedniego doboru i częstotliwości podaży poszczególnych grup produktów w posiłkach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży. Rekomendacje co do posiłków szkolnych i przedszkolnych zakładają między innymi uwzględnienie większej ilości warzyw i owoców, większą podaż produktów zbożowych pełnoziarnistych, większa podaż ryb, organicznie potraw smażonych, zapewnienie dzieciom napojów o określonej zawartości cukrów. Wskazówki odnośnie żywienia dzieci i młodzieży znajdują się m.in. na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej: http://www.ncez.pl.
Czy w żywieniu dzieci w przedszkolu można podawać płatki śniadaniowe np. kukurydziane lub słodkie płatki jako dodatek do mleka?
W diecie dzieci i młodzieży polecane są produkty jak najmniej przetworzone, czyli w przypadku płatków śniadaniowych polecane są naturalne płatki zbożowe np. owsiane, jęczmienne. Płatki kukurydziane oraz słodkie płatki śniadaniowe należą do produktów wysoko przetworzonych. Produkty te mogą zawierać różne dodane składniki, m.in. cukier czy sól, które w diecie dzieci powinny być jak najbardziej ograniczane. Słodkie płatki śniadaniowe nie są polecane jako stały element diety dziecka. Dzieci w przedszkolu mogą otrzymywać płatki kukurydziane oraz słodkie płatki śniadaniowe jako urozmaicenie jadłospisu i w bardzo ograniczonej ilości. Jadłospis przedszkolny powinien uwzględniać naturalne płatki zbożowe, podawane z produktem mlecznym (mleko, jogurt, kefir) oraz z dodatkiem owoców.
Czy przedszkole jest zobowiązane do udzielenia rodzicom informacji o składzie produktów użytych do przygotowania potraw (np. skład wędliny, pieczywa, dżemu)?
Rozporządzenie MZ z dnia 26.07.2016 r nie uwzględnia przepisu mówiącego o obowiązku udzielenia rodzicom informacji o składzie produktów użytych do przygotowania potraw, jednak w tym przypadku obwiązującym przepisem prawnym jest inne rozporządzenie, które zobowiązuje realizatorów żywienia zbiorowego w placówkach oświatowych do informowania rodziców o składzie użytych produktów spożywczych. Przepisem prawnym obowiązującym w żywieniu zbiorowym m.in. w przedszkolach i szkołach jest rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych. Według § 19 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jadłospisy posiłków serwowanych dzieciom w jednostkach systemu oświaty powinny zawierać wykaz składników poszczególnych potraw. W związku z powyższym rodzice mają prawo wymagać udostępnienia wykazu składników wchodzących w skład podawanych produktów spożywczych np. wędliny, dżemu, pieczywa itp. Wykaz ten powinien znajdować się w miejscu dostępnym dla rodziców. Znakowanie żywności nieopakowanej, czyli w tym przypadku posiłków podawanych w przedszkolu, wartością odżywczą nie jest obowiązkowe.
Ile warzyw i owoców powinien zawierać jadłospis w przedszkolu? Czy w okresie zimowym można stosować mrożonki?
Według zapisów Rozporządzenie MZ z dn. 26.07.2016 każdy posiłek przedszkolny powinien zawierać warzywo lub owoc Zgodnie z rekomendacjami dotyczącymi żywienia dzieci w wieku przedszkolnym jadłospis w placówce powinien zawierać co najmniej dwie porcje warzyw i co najmniej jedną porcję owoców. Z uwagi na to, że warzywa i owoce różnią się między sobą składem i wartością odżywczą należy spożywać różnobarwne warzywa i owoce. Warto przy tym pamiętać, że zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia należy uwzględnić więcej warzyw niż owoców. Wybierać należy warzywa i owoce sezonowe, w okresie zimy i wczesnej wiosny można stosować mrożonki. Stosowanie mrożonych warzyw i owoców jest polecaną alternatywą w okresie braku świeżych warzyw i owoców.
Czy firma cateringowa udostepniająca posiłki do szkół i przedszkoli zobowiązana jest do prowadzenia żywienia na takich samych zasadach co stołówka/kuchnia stacjonarna w placówce?
Firma cateringowa zobowiązana jest do prowadzenia żywienia zgodnego z rekomendacjami i przepisami legislacyjnymi aktualnie obowiązującymi w Polsce. Żywienie realizowane przez firmę cateringową podlega takim samym przepisom i normom jak każda inna forma żywienia dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty.
Piśmiennictwo:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 roku w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. z 2016 r. poz. 1154).
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych.
