Jedna z ogólnych zasad dotyczących przekazywania informacji na temat żywności stanowi o potrzebie zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia konsumentów poprzez zapewnienie dostępności informacji umożliwiających im bezpieczne stosowanie żywności (art. 4 ust. 1 lit. b, rozporządzenia 1169/2011).

Powyższe reguła jest określona w przepisach szczególnych, które zobowiązują podmioty odpowiedzialne za informacje na temat żywności do informowania o:

1) cechach składu, które mogą być szkodliwe dla niektórych grup konsumentów,

2) trwałości, właściwym sposobie przechowywania i bezpieczeństwie używania,

3) skutkach zdrowotnych, łącznie z zagrożeniami i konsekwencjami związanymi ze szkodliwym i niebezpiecznym spożywaniem danego środka spożywczego.

Cechy składu, które mogą być szkodliwe dla niektórych grup konsumentów

Do tej grupy w szczególności zalicza się informacje dotyczące składników alergennych lub wywołujących reakcje nietolerancji, włącznie z substancjami pomocniczymi które posiadają takie właściwości.

Przykładem innych składników szkodliwych dla niektórych grup konsumentów mogą być np. słodziki takie jak aspartam i acesulfam K (osoby chore na fenyloketonurię), poliole (efekt przeczyszczający u osób z chorobami jelit) lub też lukrecja, kwas glicyryzynowy i jego sól amonowa – w przypadku chorych na nadciśnienie tętnicze krwi.

Trwałość, właściwy sposób przechowywania i bezpieczeństwo używania

W tej grupie szczególny nacisk powinien być położony na poinformowanie konsumenta o sposobie oraz dopuszczalnym okresie przechowywania produktów wymagających warunków chłodniczych, w tym również produktów mrożonych.

Istotną dla bezpieczeństwa konsumentów, będzie informacja o tym, jak powinni postępować z produktami nietrwałymi mikrobiologicznie oraz takimi, których termin przydatności do spożycia radykalnie skraca się po otwarciu opakowania.

Przepisy zobowiązują w określonych przypadkach do informowania konsumentów również o możliwości spożycia danej żywności wyłącznie po obróbce termicznej (np. niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego) czy zakazie ponownego zamrażania po rozmrożeniu.

Zagrożenia i konsekwencje związane ze spożyciem określonej żywności

Ta kategoria stanowi chyba najszerszy zbiór informacji, które potencjalnie mogą mieć wpływ na bezpieczne spożywanie żywności. Można tu wyodrębnić zarówno informacje obowiązkowe na mocy obowiązujących już przepisów, jak również treści obowiązkowe zależnie od składu, przeznaczenia lub prezentacji danego produktu.

Informacjami, których przekazanie jest obowiązkowe na mocy obowiązujących już przepisów będą np.:

• ostrzeżenia – dotyczące żywności, która zawiera sterole roślinne lub kofeinę,
• komunikat – stosowany w etykietowaniu żywności zawierającej tzw. barwniki z Southampton (E 102, E 104, E 110, E 122, E 124, E 129),
• ostrzeżenia – o nieprzekraczaniu dziennej porcji (suplementy diety),
• wskazania – dotyczące potencjalnego zagrożenia dla zdrowia jeżeli określona żywność będzie spożywana przez osoby, u których nie stwierdzono określonej choroby czy zaburzenia stanu zdrowia (etykietowanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego).

Kolejna grupa to informacje, które muszą być przekazane konsumentom jeżeli wymaga tego zastosowane przez nas oświadczenie zdrowotne. Jako przykład można wskazać oświadczenia dotyczące:

• betainy, która przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu homocysteiny jednak spożywana w ilości >4 g dziennie może znacząco zwiększyć poziom cholesterolu,
• glukomannanu, który pomaga w ramach diety niskokalorycznej w utracie masy ciała jednak spożywany bez odpowiedniej ilości płynu stanowi o ryzyku zadławienia się.

Ostatnia grupa ważnych informacji może dotyczyć żywności z dodatkiem witamin i/lub składników mineralnych i/lub niektórych innych substancji. Przykładem mogą być suplementy diety.

Przepisy prawa unijnego nie są zharmonizowane w części dotyczącej maksymalnych poziomów zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji dodawanych do suplementów diety w celu odżywczym lub innym fizjologicznym. W prawie krajowym istnieje przepis stanowiący, że maksymalny poziom zawartości tych substancji ma zapewnić, że zwykłe stosowanie suplementu diety zgodnie z informacją zamieszczoną na opakowaniu będzie bezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Ze względu na brak jednoznacznych przepisów ostrzeżenia w etykietowaniu tej grupy środków spożywczych są jednak często pomijane.

Obowiązek umieszczenia konkretnego ostrzeżenia w etykietowaniu suplementów diety powinien być rozważony szczególnie w przypadku:

• wysokiej zawartości składnika odżywczego lub innej substancji na poziomie stwarzającym ryzyko nadmiernego pobrania (np. witamina A, fluor, jod),
• powszechnej wiedzy o szkodliwości substancji w przypadku niekontrolowanego spożycia (np. hydroksantraceny pochodzenia roślinnego) lub ryzyka negatywnego działania na konkretne grupy konsumentów (np. nagietek lekarski w diecie kobiet w ciąży),
• ryzyka interakcji z lekami lub składnikami żywności (np. miłorząb japoński, flawonoidy i furanokumaryny soku grejpfrutowego).

Prezentowane powyżej informacje nie stanowią zamkniętego wykazu ostrzeżeń. Podmiot odpowiedzialny za informacje na temat żywności powinien w sposób ciągły monitorować przepisy prawa, doniesienia na temat bezpieczeństwa żywności oraz dokumentację (i w miarę możliwości proces produkcyjny) oferowanej żywności.