W Szwecji w ramach Sztokholmskiego Projektu Zapobiegania Otyłości STOPP zbadano, jak wpływa na nawyki żywieniowe dzieci zmiana dostępnej na terenie szkoły żywności na prozdrowotną połączona z kampanią edukacyjną.

W pięciu szkołach asortyment sklepików szkolnych zastąpiono produktami zalecanymi do spożycia w diecie dzieci – owocami, warzywami, sokami owocowymi, produktami mlecznymi – oraz dokonano zmian w jadłospisach stołówek szkolnych na bardziej prozdrowotne. W kolejnych pięciu szkołach, stanowiących grupę kontrolną, sklepiki i stołówki pozostawiono bez zmian.

Po czterech latach w szkołach, w których wprowadzono zmiany, zaobserwowano spadek nadwagi wśród młodzieży z 22% do 16%. W szkołach grupy kontrolnej odsetek dzieci z nadwagą wzrósł z 18% do 21%.

W szkole można jeść zdrowo

W 2006 r. w Wielkiej Brytanii w szkołach podstawowych wprowadzono standardy żywieniowe dotyczące posiłków wydawanych w szkole, a od 2008 są one obowiązkowe i dodatkowo uzupełnione. W brytyjskich badaniach przeprowadzanych w latach 1990-2007 porównywano wartość odżywczą posiłków szkolnych z wartością odżywczą lunchów przynoszonych z domu. Po wprowadzeniu obowiązujących w szkołach standardów żywieniowych odnośnie do wartości odżywczej posiłków szkolnych zaobserwowano, że posiłki typu lunch przynoszone z domu zawierały więcej cukrów prostych, nasyconych kwasów tłuszczowych i sodu niż posiłki serwowane przez szkołę. Wprowadzenie zaleceń w postaci tych standardów wpłynęło zatem na poprawę wartości odżywczej posiłków szkolnych.

W innym brytyjskim badaniu zaobserwowano, że całodzienna dieta dzieci, które spożywały prawidłowo skomponowane posiłki szkolne, miała wyższą wartość odżywczą niż dzieci, które przynosiły posiłki z domu.

Ważna jest również dostępność innych produktów spożywczych na terenie szkoły, co może wpłynąć na spożycie i skład wybieranego przez dzieci lunchu w szkole oraz na wybór produktów i spożycie posiłków korzystnych dla zdrowia.

Regulacje prawne sprzyjają zdrowemu żywieniu

We Francji badano zależność pomiędzy częstotliwością spożycia posiłków szkolnych a sposobem żywienia uczniów. Wykazano, że spożywanie lunchów w szkole wiązało się z większym urozmaiceniem diety, większą ilością owoców i niższą ilością tłuszczu w diecie dzieci, a wśród dzieci starszych – z mniejszym spożywaniem słodkich napojów. Autorzy sugerują, że regulacje prawne co do wartości odżywczej posiłków szkolnych mogłyby zatem przyczynić się do dalszej poprawy żywienia dzieci i młodzieży.

W innym badaniu potwierdzono, że zmiany związane z wprowadzeniem obowiązkowych standardów szkolnych posiłków mają wpływ na prozdrowotne wybory żywieniowe uczniów i lepszą wartość odżywczą potraw i produktów wybieranych przez uczniów w czasie lunchu

Rola szkoły w edukacji żywieniowej

Wyniki opisanych badań wskazują, że żywienie w szkołach jest ważnym elementem w drodze do poprawy nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży. Szkoła jako środowisko biorące udział w edukacji żywieniowej była do tej pory pomijana lub niedoceniana. Tymczasem jest to miejsce, gdzie można zdziałać bardzo wiele w dziedzinie promocji zdrowia.

W celu poprawy żywienia dzieci w wieku szkolnym duże znaczenie mają obowiązujące obecnie, oparte na normach żywienia człowieka standardy dotyczące wartości odżywczej posiłków obiadowych wydawanych w szkolnych stołówkach oraz żywności dostępnej na terenie szkół. Sprzyjają temu przepisy prawne w tym zakresie, które są jednym z elementów polityki państwa na rzecz poprawy żywienia dzieci i młodzieży.

Dowiedz się więcej: Rekomendacje dotyczące sprzedaży żywności w szkołach w Polsce i krajach Europy