Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Etykietowanie żywności informacją o wartości odżywczej - wprowadzenie do zagadnienia
Wyszukiwarka
Home 9 Informacje dla producentów żywności 9 Etykietowanie żywności informacją o wartości odżywczej – wprowadzenie do zagadnienia

Etykietowanie żywności informacją o wartości odżywczej – wprowadzenie do zagadnienia

Autor

Składniki odżywcze w rozumieniu prawa żywnościowego to białko, węglowodany, tłuszcz, błonnik, sód, witaminy i składniki mineralne oraz substancje, które należą do jednej z tych kategorii lub stanowią jej składniki (art. 2 ust. 2 lit. s, rozporządzenia 1169/2011).
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Etykietowanie żywności informacją o wartości odżywczej - wprowadzenie do zagadnienia

 

Informacja dotycząca wartości odżywczej żywności jest pomocna w dokonywaniu świadomych wyborów konsumentów. Etykietowanie żywności informacją o wartości odżywczej jest również postrzegane jako ważny element służący realizacji programów profilaktycznych z obszaru zdrowia publicznego dotyczących np. nadwagi i otyłości, choroby nadciśnieniowej oraz innych żywieniowo zależnych przewlekłych chorób niezakaźnych.

Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia 1169/2011 od 13 grudnia 2016 r., informacja o wartości odżywczej żywności jest informacją obowiązkową w etykietowaniu żywności za wyjątkiem suplementów diety oraz naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych. Wymagania dotyczące etykietowania informacją o wartości odżywczej stosuje się również bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych dotyczących żywności przeznaczonej dla szczególnych grup konsumentów. W przepisach rozporządzenia 1169/2011 określono również grupę środków spożywczych (głównie nieprzetworzonych), które są zwolnione z obowiązku przedstawiania informacji nt. wartości odżywczej (załącznik V do rozporządzenia 1169/2011).

Obowiązkowa informacja o wartości odżywczej obejmuje wartość energetyczną oraz ilość tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka i soli. W pewnych przypadkach zakres informacji może być modyfikowany. Obowiązkowa informacja o wartości odżywczej może zostać uzupełniona o informację dotyczącą zawartości jednego lub większej liczby takich składników jak: kwasy tłuszczowe jednonienasycone i/lub wielonienasycone, alkohole wielowodorotlenowe, skrobia, błonnik, każda z witamin lub każdy ze składników mineralnych – których podawanie jest dozwolone na mocy rozporządzenia 1169/2011. W pewnych przypadkach informacja może być podana w węższym zakresie, w szczególności kiedy wartość energetyczna lub zawartość określonego składnika odżywczego (z grupy obowiązkowych) w produkcie jest znikoma.

Niezależnie od powyższego obowiązek przekazania konsumentom informacji na temat wartości odżywczej dotyczy żywności oferowanej zarówno w sprzedaży detalicznej jak i sprzedaży na odległość.

Przygotowując informację o wartości odżywczej przedsiębiorcy muszą pamiętać, aby stosować właściwe współczynniki przeliczeniowe dla poszczególnych substancji. Informacje zastosowane w etykietowaniu żywności muszą być wartościami średnimi, reprezentatywnymi dla żywności w postaci dostępnej w sprzedaży. Wartości deklarowane w etykietowaniu mogą być oparte na obliczeniach własnych, jednak przy dużej różnorodności składników żywności i ich pochodzenia, tego rodzaju obliczenia mogą być obarczone dużym ryzkiem błędu. Dlatego rekomendowaną metodą wydaje się analiza laboratoryjna. Przepisy prawa żywnościowego nie określają obecnie zasad odnoszących się do tego jak precyzyjne muszą być deklarowane wartości. Od grudnia 2012 r., organy urzędowej kontroli żywności mogą stosować pomocniczo przewodnik Komisji Europejskiej dotyczący limitów tolerancji dla składników odżywczych deklarowanych w etykietowaniu żywności.

W celu ujednolicenia i ułatwienia zrozumienia informacji odżywczej, przepisy rozporządzenia 1169/2011 bardzo szczegółowo określają zasady jej prezentacji, nie pozostawiając wielu obszarów na dowolną interpretację. Kluczowe wymogi to m.in.: minimalny rozmiar czcionki, prezentacja w postaci tabelarycznej (z wyjątkami), wyrażanie wartości odżywczej w przeliczeniu na 100 g i 100 ml i/lub jednostkową postać żywności oraz możliwość stosowania wartości odniesienia do referencyjnych wartości spożycia.

Konsekwencje stwierdzenia przez organy urzędowej kontroli nieprawidłowości w etykietowaniu żywności mogą okazać się bardzo dotkliwe. Zależnie od skali naruszenia przepisów i szkodliwości czynu, dokonywana jest bowiem kwalifikacja nieprawidłowości, a to pośrednio może przełożyć się na decyzje nakazujące w określonym terminie zapewnienie poprawnego oznakowania oraz na wysokość kary pieniężnej (obecnie od kilku do kilkuset tysięcy złotych).

1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U.UE.L.2011.304.18 z dnia 2011.11.22).

2) Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U.2017.149 t.j. z dnia 2017.01.24).

Inne nowości z kategorii Informacje dla producentów żywności: