W diecie młodych Polaków wśród produktów mięsnych największy udział jako źródło azotynu sodu mają wędliny wieprzowe takie jak np. szynka (62,6%) oraz kiełbasy drobiowe w tym parówki (31,2%).
Ryc. 1. Procentowy udział produktów mięsnych w diecie młodych Polaków (w wieku 11-17 lat).
Najnowsze badania NIZP PZH-PIB wykonane w ramach monitoringu pobrania i oceny narażenia populacji na substancje dodatkowe w żywności, dotyczyły oszacowania wielkości pobrania azotynu sodu z dietą wśród polskiej młodzieży.
Analizę pobrania przeprowadzono na bazie danych z badania NIZP PZH-PIB dotyczących wielkości spożycia produktów mięsnych wśród młodzieży 11-17 lat w latach 2019-2020. Rzeczywistą zawartość azotynu sodu w produktach mięsnych przetworzonych pozyskano z danych laboratoryjnych ze Stacji Sanitarno- Epidemiologicznych z roku 2017 i 2018.
Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono, że u młodzieży w wieku 11-17 lat ogółem, zarówno średnie pobranie NaNO2 z dietą (0,063 mg/kg m.c./dzień), jak i mediana (0,050 mg /kg m.c./dzień), nie przekraczało dopuszczalnych wartości dziennego pobrania i stanowiło 62,8% ADI akceptowalnego dziennego pobrania (Acceptable Daily Intake). Potencjalne ryzyko pojawia się w przypadku pobrania azotynu sodu na poziomie 95 percentyla, gdzie ADI stanowiło 195% w grupie ogółem (przy czym u chłopców 200% ADI i 186% ADI u dziewcząt).
Tabela 1, Zawartość azotynu sodu (E 250) (mg/kg m.c./dzień) w dietach badanej młodzieży wieku 11-17 lat w latach 2019-2020 oraz procent ADI
PŁEĆ | N | X | Me | SD | P 95 | p (t-U-Manna-Whitneya) |
| Pobranie azotynu sodu (E 250) (mg/kg m.c./dzień) | ||||||
| chłopcy | 265 | 0,066 | 0,052 | 0,064 | 0,2 | >0,1 |
| dziewczęta | 262 | 0,059 | 0,046 | 0,063 | 0,186 | |
| ogółem | 527 | 0,063 | 0,05 | 0,064 | 0,195 | |
| % ADI | ||||||
| chłopcy | 265 | 66,1 | 51,7 | 63,8 | 200 | >0,1 |
| dziewczęta | 262 | 59,4 | 45,6 | 63,5 | 186 | |
| ogółem | 527 | 62,8 | 49,6 | 63,7 | 195 | |
N – liczebność
X – średnia
Me – mediana
SD – odchylenie standardowe
P95 – 95 centyl
ADI – 0,1mg/kg m.c.
Ryzyko przekroczenia dopuszczalnych ilości pobrania azotynu sodu istnieje w przypadku osób 11-17-letnich spożywających znacząco większe niż przeciętne ilości produktów mięsnych. Biorąc pod uwagę obserwowany obecnie trend ograniczenia konsumpcji mięsa i produktów mięsnych wśród młodych osób, wydaje się, że ryzyko związane z przekroczeniem dopuszczalnych ilości pobrania NaNo2 z dietą jest niewielkie. Edukacja młodzieży w kierunku zbilansowanej i zróżnicowanej diety, przy ograniczonym spożyciu przetworów mięsnych jest pożądanym kierunkiem działań na najbliższe lata.
Podziękowania
Autorzy dziękują Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu oraz pracownikom Państwowej Inspekcji Sanitarnej za udostepnienie danych z badań laboratoryjnych dotyczących zawartości azotynu sodu w produktach mięsnych.
Piśmiennictwo:
- Stoś, E. Rychlik, A. Woźniak, M. Ołtarzewski, B. Przygoda, E. Matczuk et al. „National Dietary Survey on the adult population”. EFSA Supporting Publications. 2024:EN-8839. 45 pp. doi: 10.2903/sp.efsa.2024.EN-8839.
- Stoś, B. Wojda, M. Ołtarzewski, J. Gajda-Wyrębek, M. Dmitruk, J. Postupolski „Exposure to nitrites from meat products as food additives among adolescents in Poland” Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 2024;75(4) https://doi.org/10.32394/rpzh/202137.
0 komentarzy