Kamieniem milowym w zdobywaniu naszej wiedzy na temat korzyści zdrowotnych diety śródziemnomorskiej było tak zwane Badanie Siedmiu Krajów (Seven Countries Study), które przeprowadzono w latach 1958-1964. Badanie to prowadzono w celu poszukiwania diety, która byłaby akceptowana przez społeczeństwa, a jednocześnie zmniejszała ryzyko chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza choroby wieńcowej (choroby niedokrwiennej serca, ChNS).

W bogatych krajach Zachodu rozwinęła się epidemia chorób serca

Inspiracją do przeprowadzenia tego badania był zaobserwowany fakt, że po drugiej wojnie światowej w Europie Zachodniej i w USA rozwinęła się epidemia chorób sercowo-naczyniowych – coraz więcej osób chorowało na chorobę niedokrwienną serca i umierało na zawały serca. Łączono to ze zwiększonym w tym czasie spożyciem żywności, zwłaszcza tłuszczów zwierzęcych w bogatych krajach rozwiniętych.

Amerykański naukowiec dr Ancel Keys zauważył, że w tym samym okresie we Włoszech ludzie prawie wcale nie chorowali na serce, a zawały należały tam do rzadkości. Sprawą pilną było znalezienie odpowiedzi na pytanie, jaki sposób żywienia chroni przed chorobami układu krążenia? W tym celu z inicjatywy doktora Keysa w roku 1958 rozpoczęto zakrojone na szeroką skalę międzynarodowe Badanie Siedmiu Krajów.

Badanie Siedmiu Krajów

Badanie objęło mieszkańców 7 krajów – Japonii, Grecji, byłej Jugosławii, Włoch, Holandii, Stanów Zjednoczonych i Finlandii, żyjących w różnych regionach (np. nad morzem lub w głębi kraju), czyli w sumie 16 populacji, różniących się pod względem:

• stylu życia,
• sposobu żywienia,
• występowania choroby niedokrwiennej serca.

Porównywano stan zdrowia i dietę mieszkańców różnych części świata.  

Spożycie tłuszczów zwierzęcych powiązano z umieralnością na zawały

Badanie to wykazało, że wysokie spożycie tłuszczów zwierzęcych wiąże się z wysokim stężeniem cholesterolu we krwi i ze zwiększoną umieralnością na zawały serca. Tak było głównie w Finlandii, Stanach Zjednoczonych i Holandii. Natomiast zawały serca rzadko występowały u mieszkańców Grecji i Włoch, gdzie dominowały tłuszcze roślinne, a także w Japonii, gdzie w ogóle spożywano bardzo mało tłuszczów.

Naukowcy analizujący wyniki Badania Siedmiu Krajów wysunęli następujący ważny wniosek: 

Na podstawie wyników Badania Siedmiu Krajów, naukowcy określili sposób odżywiania się typowy dla mieszkańców Krety, większości pozostałych mieszkańców Grecji i południowych Włoch na początku lat 60-tych XX wieku – mianem „diety śródziemnomorskiej”.

W regionach tych w owym czasie – pomimo ograniczonego dostępu do opieki medycznej – ludzie żyli najdłużej w Europie oraz rzadko zapadali na:

• chorobę niedokrwienną serca, a tym samym i na zawały serca,
• niektóre nowotwory,
• nadciśnienie tętnicze krwi.

Charakterystyka diety śródziemnomorskiej

Tradycyjna dieta śródziemnomorska, która sprawiała, że mieszkańcy Krety i południowych Włoch byli najzdrowsi i najdłużej żyli w Europie, wyróżniała się w latach 60:

• dużym spożyciem warzyw, również strączkowych,
• dużym spożyciem produktów zbożowych,
• dużym spożyciem świeżych owoców,
• sporym spożyciem ryb, jogurtu, sera i orzechów,
• małym spożyciem mięsa, jaj i cukru,
• dominacją oliwy z oliwek, jako tłuszczu,
• brakiem zwyczaju smarowania pieczywa,
• niestosowaniem zasmażek z mąki, czy śmietany do zupy,
• przyprawianiem potraw dużą ilością czosnku i ziół,
• do popołudniowych i wieczornych posiłków piciem młodego czerwonego wina (ale było to rozcieńczone wino i pili je głównie mężczyźni, kobiety prawie nie piły alkoholu).

Badanie Siedmiu Krajów sprawiło, że tradycyjna „dieta śródziemnomorska” stała się symbolem zdrowia.

Czytaj więcej: Najnowszy ranking diet – degradacja diet niskowęglowodanowych, mgr Klaudia Wiśniewska