Niefarmakologiczne leczenie zespołu metabolicznego

W Wytycznych Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (PFPChUK) przedstawiono następujące cele i zasady niefarmakologicznego leczenia zespołu metabolicznego (ZM).

Cele leczenia ZM to przede wszystkim zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, uszkodzeń narządowych oraz ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego.

Dowiedz się więcej: zobacz inne artykuły o insulinooporności

Pierwszym krokiem leczenia jest postępowanie niefarmakologiczne, które korzystnie wpływa na wszystkie składowe zespołu metabolicznego. Przede wszystkim zalecane jest schudnięcie (u osób z nadwagą lub otyłością).

W kuracji odchudzającej specjaliści zalecają:

• zmianę diety na niskokaloryczną, czyli obniżenie kaloryczności diety o 500–1000 kcal na dobę w stosunku do naszego zapotrzebowania (które podają normy Instytutu Żywności i Żywienia) w sytuacji, gdyby nasza masa ciała nie była prawidłowa,
• modyfikację diety tak, aby było w niej mniej nasyconych kwasów tłuszczowych, izomerów trans, cholesterolu i węglowodanów prostych, natomiast więcej warzyw i owoców (owoce z umiarem) oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych,
• większą aktywność fizyczną (co najmniej 30 minut dziennie umiarkowanej aktywności fizycznej lub 150 minut tygodniowo podzielone na przynajmniej pięć części),
• – tempo chudnięcia: redukcja masy ciała o 7-10% powinna nastąpić w ciągu 6-12 miesięcy.

Poza tym zaleca się rezygnację z palenia tytoniu.

Dowiedz się więcej: Odżywianie pomoże w rzuceniu palenia

Korzyści zdrowotne nawet bez schudnięcia

W Wytycznych PFPChUK podkreślono także, że leczenie otyłych pacjentów z ZM jest oparte na postępowaniu niefarmakologicznym i farmakologicznym. Postępowanie niefarmakologiczne u pacjentów z ZM obniża ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i jest w tym zakresie skuteczniejsze od leczenia farmakologicznego.

Pamiętajmy, że wprawdzie głównym celem leczenia ZM jest redukcja masy ciała, jednak poprawa nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej, nawet jeśli nie uda nam się schudnąć, daje duże korzyści zdrowotne, a mianowicie:

• poprawiają się parametry lipidowe,
• obniża się nadciśnienie,
• poprawia się wrażliwość na insulinę.

Wskazówki żywieniowe dla osób z zespołem metabolicznym

Poza podanymi powyżej zaleceniami można przedstawić jeszcze kolejne wskazówki.

• Spożywajmy małe posiłki, a często, najlepiej co 3 godziny.
• Wybierajmy głównie produkty o niskim indeksie glikemicznym.
• Korzystny wpływ na poprawę wrażliwości na insulinę mają kwasy tłuszczowe omega 3, dlatego wybierajmy, przynajmniej 2 razy w tygodniu, dania z tłustych ryb morskich, ponieważ są one bogatym źródłem tych kwasów. Ważne, aby nie były to jednak ryby smażone, ponieważ smażenie niweluje korzystne działanie kwasów omega 3.
• Stosujmy dietę bogatą w błonnik pokarmowy, która poprawia wrażliwość na insulinę i powoduje obniżenie poziomów glukozy po posiłku.
• Unikajmy, a najlepiej wyeliminujmy z diety fruktozę pochodzącą z soków, napojów i produktów przetworzonych. Informację, czy dany produkt zawiera fruktozę, syrop wysokofruktozowy lub syrop glukozowo-fruktozowy, znajdziemy w składzie podanym na etykiecie opakowania produktów spożywczych. Czytajmy etykiety! Nie stosujmy także fruktozy jako zamiennika cukru. Badania naukowe wykazały, że dieta z dużą zawartością fruktozy może przyczyniać się do powstania insulinooporności i składowych zespołu metabolicznego.
•  Wybierajmy olej rzepakowy lub oliwę z oliwek. Dzięki dużej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych pomagają one zwiększyć stężenie we krwi „dobrego” cholesterolu HDL.
• Używajmy mniej soli.

Dieta DASH i śródziemnomorska

Zastosowanie diety DASH, łącznie ze zmniejszeniem ilości soli w diecie pomaga obniżyć podwyższone ciśnienie krwi i uzyskać wartości optymalne.

Badania wykazały, że efektywnym sposobem leczenia insulinooporności i zespołu metabolicznego jest dieta śródziemnomorska. Również opracowana przez amerykańskich specjalistów z Narodowego Instytutu Serca, Płuc i Układu Krwiotwórczego dieta DASH korzystnie wpływa nie tylko na obniżenie nadciśnienia tętniczego, ale także na poziom glikemii i stężenie insuliny we krwi. W przeglądzie wielu badań wykazano, że dieta DASH korzystnie wpływa na stężenie insuliny na czczo, co może prowadzić do poprawy wrażliwości na insulinę niezależnie od redukcji masy ciała.

Do wspólnych zaleceń diety śródziemnomorskiej i diety DASH należą wysokie spożycie warzyw i owoców każdego dnia (ale owoców w mniejszej ilości niż warzyw), pełnoziarnistych produktów zbożowych, uwzględnianie w odpowiedniej ilości mleka i fermentowanych napojów mlecznych, częste spożywanie ryb, a z produktów mięsnych wybieranie chudych gatunków, preferowanie tłuszczów roślinnych, włączenie do diety nasion roślin strączkowych, orzechów i nasion. Ważne jest też ograniczenie spożycia soli.

Dowiedz się więcej o dietach DASH i śródziemnomorskiej: Ranking diet – znamy zwycięzców i największych przegranych