Jak uniknąć odwodnienia? Podstawa to płyny

Prawidłowe nawodnienie organizmu podczas ostrej infekcji żołądkowo-jelitowej to podstawowy element postępowania żywieniowego. Grupą szczególnie narażoną na zburzenia wodno-elektrolitowe są niemowlęta, małe dzieci oraz osoby starsze.

Podawane płyny powinny być chłodne, spożywane małymi łykami w postaci:

• wody niegazowanej,
• słabych naparów herbat, łącznie z herbatą z dodatkiem soli (uzupełniajmy utracony w tracie wymiotów i/lub biegunek sód w organizmie),
• doustnych płynów nawadniających dostępnych w aptekach,
• samodzielnie przygotowanego płynu do nawadniania składającego się z 200 ml przegotowanej wody, 0,9 g soli oraz 4,0 g cukru.
• marchwianki / lekkiej zupy.

Według zaleceń  Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF) do nawadniania powinny być stosowane doustne płyny o obniżonej osmolarności. Przyjmowanie ich pozwala nie tylko uzupełniać niedobór płynów, ale wpływa również na zmniejszenie objętości wydalanych płynów w stolcu.

Po każdorazowym epizodzie wymiotów lub biegunki, należy zwiększyć ilość przyjmowanych płynów. Płyny powinny być podawane przynajmniej kwadrans po wymiotach, co poprawia ich tolerancję. Sposób podawania płynów nie ma znaczenia w przypadku występowanie jedynie biegunki.

Nie – dla słodkich soków

W okresie intensywnych wymiotów i/lub biegunek nie poleca się soków owocowych, słodzonych napojów gazowanych lub niegazowanych, które ze względu na dodatek cukru mogą nasilać objawy choroby.

Czas trwania intensywnego nawadniania zależy od ustąpienia objawów odwodnienia, zazwyczaj około 4-5 godzin. Bezwzględnym wskazaniem do hospitalizacji i nawadniania drogą pozajelitową jest odwodnienie powyżej 10%, objawy wstrząsu, zaburzenia świadomości lub brak poprawy mimo intensywnego nawadniania doustnego. 

Lekka dieta w czasie choroby

Kolejnym aspektem leczenia jest dieta, która w przebiegu grypy żołądkowo-jelitowej powinna charakteryzować się lekkostrawnością. Podczas intensywnych epizodów wymiotów i/lub biegunek zaleca się powstrzymanie od jedzenia, zwykle na czas intensywnego nawadniania (ok. 4 godziny).

W późniejszym etapie zaleca się możliwie jak najwcześniej powrócić do żywienia doustnego. Z diety należy wykluczyć produkty tłuste, ciężkostrawne oraz o dużej zawartości błonnika, które podrażniałyby układ pokarmowy. Do produktów działających w sposób osłonowy i hamujących perystaltykę jelit (co ogranicza występowanie biegunek) zalicza się:

• jogurty,
• delikatne musy,
• kompot jabłkowy,
• kisiel z czarnych jagód,
• ryż na wodzie,
• chudy rosół.

Rozszerzanie diety

Dietę stopniowo należy rozszerzać poprzez wprowadzanie jasnego, czerstwego pieczywa, delikatnych warzyw w postaci puree, chudych mięs i ryb, aż do etapu powrotu do normalnego, codziennego żywienia. Posiłki powinny być małe objętościowo, ale jadane częściej, by zbyt nie obciążać układu pokarmowego.  Należy w tym okresie ograniczyć spożycie owoców, orzechów i warzyw bogatych w błonnik pokarmowy, a także gruboziarnistych kasz, płatków zbożowych (owsianki) i pieczywa razowego, ostrych przypraw i alkoholu, produktów zawierających sorbitol i fruktozę. Ważne jest również, aby wyeliminować produkty smażone na rzecz gotowanych w wodzie i na parze, pieczonych w folii, duszonych bez tłuszczu.

Po ustąpieniu objawów żołądkowo-jelitowych należy wprowadzić normalną, prawidłową zbilansowaną dietę z wyłączeniem produktów ciężkostrawnych i tłustych na okres 3-5 dni.

Wspomagające leczenie

W leczeniu grypy żołądkowo-jelitowej zastosowanie znalazły probiotyki zawarte w fermentowanych napojach mlecznych (jogurty, kefiry, maślanki) oraz dostępne w postaci kapsułek w aptekach. Są one istotne do przywrócenia właściwej flory bakteryjnej układu pokarmowego uszkodzonej w trakcie choroby, ale również przyczyniają się do skrócenia czasu występowania biegunek. W badaniach wykazano, iż szczepy probiotyczne L. (Lactobacillus) reuteri, L. rhamnosusGG, L. casei oraz Saccharomyces boulardii przynoszą korzyści kliniczne w leczeniu biegunki w przebiegu rotawirusua i mogą przyczynić się do skrócenia czasu trwania biegunki o jeden dzień.

Czytaj więcej:

Przeziębienie – jak dietą wspomóc leczenie?