Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Stan odżywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce – problem otyłości.
Wyszukiwarka
Home 9 Dzieci i młodzież 9 Stan odżywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce – problem otyłości.

Stan odżywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce – problem otyłości.

Autor

W Polsce występuje stała tendencja wzrostowa częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży. Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju otyłości to niewłaściwe żywienie i brak aktywności fizycznej. Wśród najważniejszych czynników żywieniowych wymienia się zbyt wysokie spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, cukrów prostych i soli. Szacuje się także, że tylko około 30% dzieci i młodzieży uprawia aktywne formy ruchu.
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Stan odżywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce – problem otyłości.

Otyłość staje się dominującą przyczyną wielu chorób prowadząc do utraty zdrowia, a nawet zgonu. Ocenia się, że jest ona jednym z najbardziej powszechnych stanów chorobowych w rozwiniętych społeczeństwach. Problem nadwagi i otyłości w Polsce narasta systematycznie, także wśród młodszej części społeczeństwa. I szczególnie ważne wydaje się monitorowanie stanu odżywienia u dzieci i młodzież, gdyż badania wskazują, że 70-80 % młodzieży z otyłością stwierdzoną w okresie dojrzewania stanie się otyłymi dorosłymi.

Z czynników środowiskowych sprzyjających powstawaniu otyłości najważniejsze wydają się być nieprawidłowe żywienie, niska aktywność fizyczna, siedzący tryb życia czy niedobór snu.

Różnorodność i zwiększona dostępność żywności wysokokalorycznej o dużej zawartości tłuszczu, cukru bądź soli, nieprawidłowe nawyki żywieniowe: spożywanie wysokoprzetworzonych gotowych dań, brak dyscypliny żywieniowej, niskie spożycie owoców i warzyw oraz produktów zbożowych gruboziarnistych, a przy tym brak ruchu, przyczyniają się do powiększenia liczby młodzieży z nadwagą i otyłością. Ostatnie dane literaturowe sugerują, że obniżenie spożycia soli może być ważnym narzędziem w profilaktyce rozwoju nadwagi  i otyłości. Nadmierne spożycie soli może przyczynić się nie tylko do zwiększenia masy ciała, lecz także do występowania stanów zapalnych organizmu. Należy zatem zwrócić uwagę na mniejsze spożycie słonych przekąsek i żywności typu fast food.

W ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy (KIK/34), znanego także pod nazwą „Zachowaj równowagę” Instytut Żywności i Żywienia przeprowadził ocenę stanu odżywienia dzieci i młodzieży szkolnej w wieku 10-16 lat u losowo wybranych 3266 uczniów w 16 polskich województwach w 2013 roku. Nadmierną masę ciała (nadwagę i otyłość) obserwowano u 22,3% uczniów z całego obszaru Polski. Odnotowano zróżnicowanie w stanie odżywienia w zależności od województwa. W największym nasileniu nadwaga i otyłość występowała w województwie mazowieckim u 31,6% uczniów i łódzkim u 29,8%, a w najmniejszym w województwie śląskim u 16,5% oraz świętokrzyskim u 18,0% dzieci i młodzieży. Zwrócono także uwagę na uczniów o niedoborowej masie ciała, niemniej niedoborowa masa ciała występowała znacznie rzadziej, bo średnio u 8,6% uczniów, w zakresie od 4,8% w województwie dolnośląskim do 11,0% w województwie podlaskim.

Występowanie otyłości w wieku rozwojowym jest niepokojące – głównie ze względu na jej przenoszenie się z wszystkimi negatywnymi konsekwencjami na wiek dorosły. W badaniu WOBASZ koordynowanym przez Instytut Kardiologii przeprowadzonym w reprezentatywnej grupie Polaków wykazano, że większa część Polaków ma nadwagę lub otyłość – 50% polskich kobiet i 61% mężczyzn.

Nadwaga czy otyłość u dzieci lub młodzieży nie oznacza, że są one do końca życia skazane na ten stan. Nadwaga bądź otyłość powinny stanowić dla rodziny sygnał, że należy wdrożyć postępowania zapobiegające lub leczące ten stan. Na pewno nie należy otyłości postrzegać jako zjawiska przejściowego, niegroźnego, które minie z czasem bez żadnych konsekwencji.

W populacji dojrzewającej bardzo ważną rolę odgrywa prewencja skierowana do grup osób, jak i pojedynczych osób. Polega ona na promowaniu zdrowego stylu życia, edukacji żywieniowej dzieci i młodzieży, nauki konieczności czytania etykiet na produktach spożywczych, promowaniu aktywności fizycznej, promowaniu spędzania mniejszej liczby godzin przed komputerem lub telewizorem. Zmiana stylu życia to najważniejszy modyfikowalny czynnik prowadzący do poprawy w zakresie występowania niewłaściwej masy ciała, a co za tym następuje poprawy stanu zdrowia.

  1. Jarosz M.: Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej. Projekt KIK/34 w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy. Zachowaj Równowagę. IŻŻ, Ministerstwo zdrowia, Warszawa, 2011-2016.
  2. Jarosz M., Charzewska J., Wolnicka K. i in. Stan odżywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce- Badania w ramach projektu KIK/34 „Zachowaj Równowagę” realizowanego w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy. Żyw. Czł. Metab.  2016, 63, 4, 231.
  3. Oblacińska A., Jodkowska M.: Otyłość u polskich nastolatków, epidemiologia, styl życia, samopoczucie. Instytut Matki i Dziecka. Zakład Medycyny Szkolnej, Warszawa, 2007.
  4. Chwojnowska Z., Charzewska J., Chabros E., Wajszczyk B: Spożycie soli a masa ciała młodzieży w wieku pokwitaniowym. Warszawskie Badanie Młodzieży w Wieku Pokwitania. Żyw. Czł. Metab. 2014, 61, 4, 229.
  5. Biela U., Pająk A., Kaczmarczyk-Chałas K., et al: Incidence of overweight and obesity in women and men between the ages of 20-74. Results of the WOBASZ program. Kardiol. Pol., 2005, 63, 6, supl 4, 632.

 

0 komentarzy

Inne nowości z kategorii Dzieci i młodzież: