- zróżnicowanie – posiłki przygotowywane są z udziałem warzyw, owoców, produktów zbożowych, chudych mięs, tłustych ryb, jaj, produktów mlecznych, warzyw strączkowych, olejów roślinnych, orzechów i nasion,
- przewaga gotowania na parze lub wodzie, duszenie i pieczenie (zamiast smażenia),
- stosowanie naturalnych przypraw, w tym ziołowych i warzywnych w rozsądnych ilościach,
- ograniczenie wykorzystywania produktów wysokoprzetworzonych oraz jedzenia gotowych przekąsek słonych i słodkich,
- woda mineralna niskozmineralizowana jako dominujący płyn.
Im dieta innych członków rodziny jest zdrowsza, tym jest bardziej odpowiednia dla małego dziecka. Kontynuowane są prawidłowe zachowania i nawyki żywieniowe co sprzyja zdrowiu w późniejszym życiu.
Normy żywienia określają wartości odżywcze, które powinien spełniać jadłospis w poszczególnych fazach życia (tabela 1). Odpowiednią podaż składników odżywczych weryfikuje się również na podstawie masy i wysokości ciała dziecka, które nanoszone są na siatki centylowe przygotowane dla wieku i płci. O nieprawidłowościach będą świadczyły niedobór lub nadmiar masy ciała oraz niedobór wysokości (długofalowe niedobory energii i białka).
Tabela 1. Wartości odżywcze diety dzieci w wieku 1-3 lat (podane na dobę).
|
| ENERGIA 1000-1300 kcal | ||
| BIAŁKO | TŁUSZCZ | WĘGLOWODANY | |
| Wartości gramowe | 1,17-1,10 g/ kg masy ciała | 33-44 g | Powyżej 130 g |
| Wartości procentowe (procent energetyczności diety) | Dzieci 12-24 miesiąc: 5-15%
Dzieci 24-36 miesiąc: 10-20% | 30-40% | 45-65% |
| Dodatkowe zalecenia |
| Ograniczenie podaży: nasyconych kwasów tłuszczowych i typu trans
Odpowiednia podaż: nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 (do 2 roku życia 100 mg DHA i powyżej 250 mg DHA i EPA) | Do 10% energetyczności z węglowodanów prostych
Do 5% energetyczności z cukrów wolnych
Co najmniej 10g błonnika |
| Źródła | Zwierzęce: mięso, ryby, jaja, mleko i produkty mleczne
Roślinne: warzywa strączkowe, orzechy, nasiona | Dodatkowe: masło, oleje roślinne
Tłuszcze naturalnie występujące w produktach: mięsie, rybach i nabiale oraz orzechach i nasionach | Warzywa i owoce
Produkty zbożowe (pieczywo, kasze, ryż, makaron, naturalne płatki, wyroby mączne)
|
Po skończeniu 12 miesięcy dziecko nie powinno już pić z butelki ze smoczkiem, a z otwartego kubka. Specjaliści nie zalecają również stosowania kubków niekapków, ewentualnie w okresie przejściowym do 1. roku życia (są o tyle wygodne, że nie pozwalają na wylewanie płynu, ale ich stosowanie może wiązać się z wieloma skutkami ubocznymi). Można podawać już dziecku mleko krowie, ale nie więcej niż 500 ml dziennie i nie powinno mieć zmniejszonej zawartości tłuszczu. Mleka modyfikowane typu Junior (z cyferkami 3 i 4) nie muszą być stosowane, literatura nie wskazuje na ich przewagę w karmieniu dzieci w tej grupie wiekowej. Jako dodatek tłuszczowy można stosować masło i oleje roślinne. Nie zaleca się podaży podrobów. Nadal powinno ograniczać się podaż soli i cukru. Do 24 miesiąca życia kształtuje się umiejętność gryzienia oraz utrwalają się preferencje smakowe, dlatego warto ciągle je wspierać i rozwijać.
U dzieci około 20 miesiąca życia może wystąpić neofobia, czyli czasowa niechęć do jedzenia wybranych produktów i potraw. Odmowa może dotyczyć każdego produktu i wystąpić na sam jego widok. U wrażliwych sensorycznie dzieci reakcja może być bardziej nasilona, a grupa odrzuconych produktów większa. Na szczęście jest to etap przejściowy, ale maksymalnie może trwać do 6 roku życia.
Autorzy infografiki: mgr Marcelina Przeździęk, neurologopeda oraz mgr Ewa Ehmke vel Emczyńska – Seliga, dietetyk.
- Szajewska H., Socha P., Horvath A. i in.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne. Pediatria; 2014. 11: 321-338.
- Harris G., Mason S.: Are There Sensitive Periods for Food Acceptance in Infancy? Curr Nutr Rep. 2017; 6(2): 190–196.
- Jarosz M. [red.]: Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa; 2017.
- Sealy P.A. et al.: Caregiver self-report of children’s use of sippy cup among children 1 to 4 years of AGD. Journal of Pediatric Nursing 2011; 26(3): 200-5
- Keim S.A. et al.: Injuries associated with bottles, pacifiers, and sippy cups in the United States, 1991-2010. Pediatrics 2012; 129(6): 1104-10.
- Ben-Avraham S. et al.: Bottle and sippy cup use is associated with diet energy intake in toddlers. Matern Child Nutr. 2015; 11(4): 845-58.
- Compton R.: Opportunities to increase prevention in dentistry. The Journal of Dental Hygiene 2015; 89(1): 30-32.
- Sorenson L.J. et al.: Parent’s knowlegde of children’s oral health and their ability to retain information. Nevada Journal of Public Health 2015; 10-20.
- American Academy of Pediatrics: Maintaining and improving the oral health of young children. Pediatrics 2014; 134(6).
- A join statement of Health Canada, Canadian Paediatric Society, Dietitians of Canada, and Breastfeeding Committee for Canada: Nutrition for Health Term Infants: Recommendations from 6 to 24 months. 2015
0 komentarzy