Przewlekła choroba nerek wymaga stosowania leczenia zachowawczego, łączącego postępowanie farmakologiczne i dietetyczne. W przypadku zaostrzenia i wyższego stopnia zaawansowania choroby konieczne jest rozpoczęcie dializ i związanej z tym zmiany zaleceń żywieniowych (dieta wysokobiałkowa).

Najważniejszym zaleceniem dietetycznym w przewlekłej chorobie nerek przed dializą jest ograniczenie białka, a także składników mineralnych takich jak sód, potas, fosfor. W związku z tym zaleca się głównie spożywanie pełnowartościowego białka tj. pochodzącego z produktów zwierzęcych. Odpowiednia podaż energii chroni przed rozpadem białka ustrojowego i narastaniem stężenia mocznika we krwi. Głównym źródłem energii w diecie powinny być węglowodany (50-60%) oraz tłuszcze (do 35%).

Wybrane zalecenia dietetyczne w przewlekłej chorobie nerek: 

1. Spożywaj białko w ograniczonej ilości i wybieraj formy pełnowartościowe. O ilości białka w diecie decyduje stężenie mocznika i kreatyniny w osoczu krwi oraz wartość współczynnika przesączania kłębuszkowego (eGFR).

Zalecane źródła białka o wysokiej wartości odżywczej: chude i nieprzetworzone mięsa bez skóry (cielęcina, kurczak, indyk, królik, schab środkowy, polędwica), jaja, ryby (chude i tłuste), naturalne produkty mleczne. Najbogatszym źródłem białka roślinnego są nasiona roślin strączkowych (np. fasola, ciecierzyca, soczewica, soja), jednak są to produkty ciężkostrawne i zawierają białko o niższej wartości odżywczej.

2. Każdy posiłek powinien zawierać węglowodany złożone. Wybieraj pełnoziarniste produkty zbożowe, ponieważ są źródłem błonnika pokarmowego. Z tego powodu spożywaj przede wszystkim pieczywo pełnoziarniste, brązowy ryż, makarony razowe, kaszę i płatki owsiane. Do tej grupy zaliczamy też ziemniaki.

Produkty zbożowe również zawierają białko. Z tego powodu w razie potrzeby można korzystać ze specjalnych produktów niskobiałkowych i niskosodowych lub z produktów bezglutenowych, które zawierają mniej białka niż te tradycyjne. Produkty bezglutenowe są zalecane wyłącznie z powodu niskiej zawartości białka. Gluten sam w sobie nie ma negatywnego wpływu na pracę nerek.

3. Ogranicz tłuszcze zwierzęce i spożywaj więcej tłuszczów pochodzenia roślinnego (oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, oleju lnianego). Unikaj spożywania smalcu, słoniny, tłustych serów (np. żółtego, pleśniowego), mięs wysokoprzetworzonych (np. parówek, kiełbas, kabanosów, mielonek, salami, pasztetowej, boczku).
4. Ogranicz spożycie soli kuchennej oraz produktów ją zawierających. Unikaj konserw (mięsnych i warzywnych), marynat, wędlin, przetworów mięsnych, produktów wędzonych i kiszonych, serów żółtych, słonych przekąsek (np. chipsów, paluszków, krakersów), koncentratów spożywczych z dodatkiem glutaminianu sodu (np. kostek rosołowych, zup i sosów z proszku, jarzynki). Niezalecane jest również dodawanie soli kuchennej do przyrządzanych potraw. Ich smak można poprawić przez zakwaszenie sokiem z cytryny lub zastosowanie przypraw, takich jak: koperek, zielona pietruszka, seler naciowy, kminek, majeranek, pieprz ziołowy, kolendra, tymianek, melisa, mięta.
5. Odpowiednie nawodnienie chorych z PChN jest istotnym elementem leczenia zachowawczego. Do prawidłowego funkcjonowania organizm potrzebuje ok. 2,5 l płynów. Ograniczenie przyjmowania płynów dotyczy tylko sytuacji przewodnienia. Wybieraj przede wszystkim wody mineralne (niskozmineralizowane), źródlane oraz lekkie napary herbaciane (czarna, zielona, owocowa).

Chcesz wiedzieć więcej? Pobierz bezpłatny poradnik dietetyczny przygotowany przez ekspertów Centrum Dietetycznego Online Znajdziesz w nim zalecenia żywieniowe, przykładowe racje pokarmowe uwzględniające ograniczenie białka oraz przykładowy jadłospis zalecany w przewlekłej chorobie nerek.

Materiały do pobrania: 

Dieta niskobiałkowa w przewlekłej chorobie nerek – zalecenia żywieniowe