Trzeba wiedzieć, że na stan odżywienia wpływa także sposób w jaki się żywimy, a w tym: jak często spożywamy posiłki czy przerwy między nimi są zgodne z zaleceniami zdrowego żywienia, jaki jest skład posiłków i sposób przyrządzania potraw. Nie wszyscy posiadamy pełnię zdrowia, a dodatkowo, w każdym momencie życia zdrowie może się zmieniać od jego pełni do różnych stadiów choroby. Wiele z takich stanów oraz zażywane leki i ich interakcje ż żywnością, mogą upośledzać trawienie, wchłanianie lub wydalanie spożytych z żywnością składników pokarmowych.

Aby właściwie ocenić i zinterpretować złożony charakter stanu odżywienia organizmu w zasadzie należy korzystać z informacji pochodzących z wielu źródeł, w tym z danych o żywieniu, wyników laboratoryjnych, antropometrycznych i obserwacji objawów klinicznych. W życiu codziennym, bez wyraźnych wskazań zdrowotnych, tak szeroki zakres badań praktycznie nie jest możliwy do zastosowania. Dlatego opracowano wiele uproszczonych metod, na podstawie których dokonać można szybkiej oceny stanu odżywienia na poziomie osoby lub grupy osób. Przydatne w takiej ocenie są wymiary ciała.

Pojedynczy pomiar masy ciała nie informuje o udziale poszczególnych tkanek takich jak tłuszczowej, mięśniowej i kostnej, a ponadto jest nieporównywalny między osobami o masywnej i drobnej budowie ciała lub różniących się znacznie wysokością ciała. W związku z tym do oceny masy ciała zaproponowano wskaźnik Body Mass Index, który określa masę ciała względem wysokości ciała.

Wskaźnik BMI minimalnie koreluje z wysokością ciała wyrażoną w metrach podniesionych do kwadratu, co oznacza że jest on relatywnie  niezależny od wysokości, natomiast  wysoko koreluje z masą tkanki tłuszczowej oznaczonej wiarygodnymi metodami laboratoryjnymi. Wykazano także związek BMI z ryzykiem zachorowalności i zgonów z wielu przyczyn. Na tej podstawie wskaźnik BMI  został uznany przez  Światową Organizację Zdrowia -WHO za  miernik występowania zaburzeń odżywiania we   wszystkich  grupach  wieku powyżej 18 roku życia ( BMI = masa ciała w kg/ wysokość ciała w m²).  Przykład: BMI= 65 kg / 1,65 ² = 24,8. Norma BMI  dla osób dorosłych obojga płci zawierająca się między BMI od 18,5 do 24,9, charakteryzuje  się  najmniejszym  ryzykiem zachorowania i zgonu. Wzrost wskaźnika powyżej normy lub obniżenie poniżej, wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zachorowalności lub zgonu, lecz z innych przyczyn (tab.1).

Tabela  1. Klasyfikacja   zaburzeń odżywiania dla dorosłych mężczyzn i kobiet na podstawie  wskaźnika BMI  w  powiązaniu  z oceną ryzyka rozwoju chorób i zgonów  (Raporty Światowej Organizacji Zdrowia:  WHO 1995, 2000, 2004 ).

Każdy z nas po zmierzeniu jak najdokładniej pomiarów wysokości i masy ciała oraz wyliczeniu wskaźnika BMI, może sprawdzić, czy jego względna masa ciała mieści się w granicach zalecanej normy, a jeśli nie, to dążyć do niej. Wskaźnik BMI ocenia przede wszystkim stan odżywienia w energię (kalorie) i w białko. A jak wspomniano wyżej, aby ocenić w sposób kompletny stan odżywienia organizmu, należałoby ocenić wiele wskaźników biochemicznych stanu odżywienia w witaminy i składniki mineralne. W uproszczonej metodzie oceny nie jest to możliwe lecz istnieją opracowane sposoby oceny w postaci graficznych i słownych zaleceń prozdrowotnego żywienia. Jeśli nasz sposób żywienia jest zgodny z zaleceniami a wskaźnik BMI jest w normie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że stan odżywienia również będzie zadowalający. Natomiast jeśli wskaźnik BMI wskazuje na nadwagę lub otyłość może  to oznaczać ryzyko wystąpienia  niedoborów składników mineralnych i witamin ponieważ  dieta  takich osób najczęściej obfituje w produkty wysoko przetworzone zawierające znaczne ilości tłuszczu i cukrów prostych a pozbawiona jest cennych mikroskładników i błonnika pokarmowego. Również osoby, które znajdą się w kategoriach wskaźnika BMI poniżej normy, narażone są na ryzyko występowania niedoborów pokarmowych, choć z innych przyczyn niż spowodowanych dietą osób otyłych.

Zalecenia prozdrowotnego żywienia zmieniają się wraz z postępem wiedzy i nie są dane raz na zawsze. Należy śledzić postępy w tym zakresie. Zalecenia zależą bowiem zarówno od podstaw fizjologii żywienia, ale biorą również pod uwagęwady bieżącego żywienia społeczeństwa oraz śledzą nasilenie chorób dieto zależnych.

Zaktualizowane, w roku 2020 nowe zalecenia zdrowego żywienia znaleźć można na stronie Narodowego Centrum Edukacji żywieniowej:  www.ncez.pl

Warto stosować się do takich zaleceń, gdyż tylko prawidłowa, zgodna z naukowymi podstawami zbilansowana dieta – zapewnia dobry, to znaczy optymalny stan odżywienia umożliwiający utrzymanie dobrego stanu  zdrowia.