Zapotrzebowanie osób z chorobą Parkinsona na węglowodany, tłuszcze, białko, witaminy i minerały jest takie samo jak osób zdrowych, należy jednak zwrócić szczególną uwagę na wybrane składniki.
Białko a lewodopa
Białko po strawieniu rozkładane jest do aminokwasów, które po wchłonięciu w jelicie i przetransportowaniu do krwi, dostają się do mózgu. Taką samą drogę przechodzi lewodopa (lek powszechnie stosowany w chorobie Parkinsona), dlatego jej składniki muszą konkurować z aminokwasami z pożywienia we wchłanianiu z przewodu pokarmowego. Działanie lewodopy uzależnione jest w dużej mierze od szybkości jej metabolizowania, a posiłek bogaty w białko opóźnia wchłanianie leku nawet o 3 godziny.
Zaleca się więc przyjmowanie leku 30 minut przed posiłkiem lub 2 godziny po posiłku i popijanie go wodą. Produkty takie jak mięso, wędliny, ryby, produkty mleczne, jaja powinny stanowić 1/3 lub mniej zawartości talerza, natomiast pozostałe 2/3 należy uzupełnić produktami pochodzenia roślinnego (zbożowe, nasiona roślin strączkowych, warzywa, owoce, orzechy i nasiona). Produkty bogate w białko powinny być rozłożone równomiernie pomiędzy poszczególnymi posiłkami lub spożywane w drugiej połowie dnia. Nie można jednak nadmiernie ograniczać ilości białka w diecie chorego, ponieważ schorzenie to wiąże się z częstszym ryzykiem niedożywienia.
Błonnik pokarmowy w diecie osób z chorobą Parkinsona
Odpowiednia ilość błonnika w diecie warunkuje powstawanie większej ilości kału, pobudzenie jelit do ruchów robaczkowych i sprawne wypróżnienia. Warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, orzechy i nasiona roślin strączkowych powinny być regularnie spożywane przez osoby z chorobą Parkinsona, co zmniejszy nasilenie zaparć, które występują zwykle już na początku choroby, a z czasem stają się bardziej dokuczliwe. U osób, które dotychczas jadły mało produktów bogatych w błonnik należy zwiększać ich ilość stopniowo.
Woda w diecie osób z chorobą Parkinsona
Skuteczność błonnika pokarmowego w zapobieganiu zaparciom zależy od picia odpowiedniej ilości płynów. Zaleca się spożywać przynajmniej 1,5-2 litrów napojów w ciągu doby, nie wliczając w to kawy, zup i napojów mlecznych. Woda korzystnie wpływa na proces trawienia (umożliwia formowanie kęsów pożywienia w jamie ustnej, ułatwia połykanie i przesuwanie pokarmu w przewodzie pokarmowym) oraz na regulację temperatury i ciśnienia tętniczego krwi, warunkuje odpowiednią ruchomość stawów, zapobiega odwodnieniu u osób cierpiących z powodu częstomoczu i nadmiernej potliwości.
U osób z objawami niedociśnienia ortostatycznego zalecana dzienna ilość płynów może być dużo wyższa i powinna być ustalona indywidualnie po konsultacji z lekarzem. Oprócz wody w umiarkowanych ilościach zalecane mogą być zielona herbata i kawa.
Wapń, witamina D, magnez, witamina K w diecie osób z chorobą Parkinsona
Z uwagi na większe ryzyko rozwoju osteoporozy oraz złamań powstałych w wyniku upadków realizacja zapotrzebowania na wapń, witaminę D, magnez i witaminę K jest szczególnie istotna. Jeśli nie ma możliwości dostarczenia niezbędnej ilości wapnia i witaminy D z dietą, należy zastosować suplementację w porozumieniu z lekarzem prowadzącym.
Źródła pokarmowe wapnia, witaminy D, magnezu i witaminy K
| SKŁADNIK ODŻYWCZY | GŁÓWNE ŻRÓDŁA POKARMOWE |
| Wapń | Mleko i przetwory mleczne: mleko, sery (twarożki, mozarella, feta, żółte), jogurty, kefiry, maślanki Konserwy rybne spożywane z ościami (np. sardynki, szprotki) Warzywa i owoce: figi suszone, morele, szpinak, szczypiorek, soja, fasola, bób, kapusta, natka pietruszki, fasolka szparagowa, brukselka, kalarepa, brokuły, jarmuż, dynia, burak, boćwina, por, seler Inne: jaja, płatki owsiane, mak, sezam, słonecznik, migdały, orzechy (laskowe, włoskie, pistacjowe, arachidowe), napoje roślinne wzbogacane w wapń (ryżowy, sojowy, migdałowy, kokosowy), jogurty sojowe, tofu, soki owocowe wzbogacane w wapń, wody mineralne wapniowo-magnezowe |
| Magnez | Produkty zbożowe: kasza gryczana, ryż brązowy, pełnoziarniste pieczywo Nasiona roślin strączkowych Inne: kakao, gorzka czekolada, orzechy, ryby, żółte sery, natka pietruszki |
| Witamina K | Warzywa: brokuł, kalafior, rzepa, szpinak, jarmuż, sałata, kapusta właściwa, kalarepa, brukselka, rzeżucha, fasola zielona Owoce: truskawki, awokado, brzoskwinie Produkty mleczne: jogurt, kefir, sery |
| Witamina D | Ryby: węgorz, szprotka, sardynki, śledź, łosoś, makrela, tuńczyk Mleko i przetwory mleczne: mleko, sery, śmietana Inne: masło, tran i oleje rybie, białko jaja |
Dowiedz się więcej: Zalecenia żywieniowe i aktywność fizyczna w chorobie Parkinsona
- Holden K.: Parkinson’s disease: nutrition matters. National Parkinson Foundation. http://www.parkinson.org/pd-library/books/nutrition-matters
- Knekt P., Kikken A., Rissanen H. et al.: Serum vitamin D and the risk of Parkinsn’s disease. Archives of neurology, 2010, 67, 808-811.
- Nowak J.K.: Rola witaminy D w chorobach ośrodkowego układu nerwowego. Neuropsychiatria i Neuropsychlogia, 2012, 7(2), 85-96.
- Seidl S.E., Santiago J.A., Bilyk H., Potashkin J.A.: The emerging role of nutrition in Parkinson’s diseases. Frontiers in Aging Neuroscience, 2014, 6, 36.
- Sherzai A.Z., Tagliati M., Park K., Pezeshkian S., Sherzai D.: Micronutrients and risk of Parkinson’s disease: a systematic review. Gerontology and Geriatric Medicine, 2016, 2, 1-11.
0 komentarzy