Izomery trans kwasów tłuszczowych powstające głównie podczas procesu przemysłowego utwardzania (uwodornienia) olejów roślinnych, występują w margarynach twardych oraz w produktach spożywczych wytwarzanych z udziałem tłuszczów utwardzonych (m.in. wyroby cukiernicze i ciastkarskie). Zawartość TFA w przetworzonych produktach żywnościowych może wahać się w granicach od 5 do 75% tłuszczu całkowitego.

Niekorzystny wpływ izomerów trans na zdrowie

Wyniki licznych badań bezspornie dowiodły, że izomery trans kwasów tłuszczowych są odpowiedzialne za wzrost ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Ich nadmiar w diecie sprzyja również rozwojowi cukrzycy typu 2 oraz otyłości. Ponadto podkreśla się, że obecne w żywności izomery trans mogą potencjalnie wpływać na zaburzenie syntezy długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (ang. long-chain polyunsaturated fatty acids, LC-PUFA) uznanych za związki warunkujące właściwy rozwój ośrodkowego układu nerwowego.

Szczególnie niekorzystny wpływ izomery trans wywierają na organizm niemowląt. Przypuszcza się, że wysokie spożycie przemysłowych TFA przez kobiety ciężarne oraz karmiące piersią może być przyczyną wzrostu przypadków chorób alergicznych u ich dzieci. Jak wykazał niemiecki epidemiolog, prof. Stephan Weiland z zespołem, choroby alergiczne mogą wystąpić u dzieci, których matki spożywają dietę o wysokiej zawartości izomerów trans kwasów tłuszczowych, pochodzące z utwardzonych olejów roślinnych, ciastek, ciast i frytek.

Analiza danych zebranych z 55 ośrodków z 14 krajów europejskich wykazała istotną zależność pomiędzy spożyciem izomerów trans kwasów tłuszczowych przez kobiety karmiące piersią a częstością występowania astmy, alergicznego nieżytu nosa oraz atopowego zapalenia skóry u ich dzieci badanych w wieku 13-14 lat. Zdaniem autorów badań kwasy tłuszczowe trans, poprzez wpływ na syntezę długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, prowadzą do powstania prekursorów mediatorów zapalnych, a w konsekwencji wzrostu ryzyka wystąpienia chorób alergicznych u niemowląt i małych dzieci.

Spożycie ryb może chronić przed astmą w dzieciństwie

Wyniki badań przeprowadzonych w grupie dzieci w wieku od 8 do 11 lat wykazały, że ryzyko zachorowalności na astmę było znacząco mniejsze, gdy do diety ich matek wprowadzono świeże tłuste ryby, źródło LC-PUFA n-3. Zdaniem autorów pracy spożywanie tłustych ryb przez kobiety ciężarne oraz matki karmiące piersią może chronić ich dzieci przed rozwojem astmy w okresie wczesnego dzieciństwa. Z kolei wysokie spożycie margaryn twardych (źródło izomerów trans) jest wiązane ze zwiększonym prawdopodobieństwem atopowego uczulenia i rozwoju choroby atopowej.

Wybierajmy produkty o niskiej zawartości TFA

Biorąc pod uwagę szeroki zakres niekorzystnego działania izomerów trans na zdrowie, aktualne zalecenia oraz stanowiska towarzystw naukowych wskazują, aby spożycie tłuszczów trans było tak niskie, jak to jest możliwe do osiągnięcia w diecie zapewniającej właściwą wartość żywieniową.

Obniżenie spożycia TFA można osiągnąć wyłącznie poprzez zmniejszenie ich zawartości w produktach spożywczych oraz poprzez świadomy wybór produktów o niskiej zawartości TFA dokonywany przez konsumentów na podstawie informacji podanej na etykiecie. Niestety brak obowiązku znakowania żywności zawartością izomerów trans uniemożliwia konsumentom dokonywanie świadomego wyboru.

Dowiedz się więcej: Uważajmy na szkodliwe tłuszcze trans