Nadciśnienie, o ile nie zostanie wykryte przy rutynowym pomiarze ciśnienia tętniczego, najczęściej przebiega skrycie. Jeśli pojawiają się objawy, to są one bardzo niespecyficzne i występują pod postacią bólów głowy, szybkiego kołatania serca, nadmiernej potliwości czy też zaczerwienienia twarzy, szyi i klatki piersiowej. Występowanie takich objawów, zwłaszcza u osób z nadwagą lub otyłością, powinno nas skłonić do pilnej wizyty u lekarza.

Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze rozpoznajemy, gdy w trzech pomiarach wykonanych w pozycji siedzącej, po kilkunastominutowym odpoczynku, w odstępach co najmniej kilkudniowych, wartości ciśnienia tętniczego krwi wynoszą 140/90 mmHg (18,7/12,0 kPa) lub więcej. Ostatnio amerykańscy eksperci w znaczący sposób zmodyfikowali tę klasyfikację obniżając wartości graniczne, przy których rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze. Wartości ciśnienia tętniczego w przedziale 130/80 mmHg do 139/89 mmHg, które do tej pory były uznawane za prawidłowe, zaklasyfikowano jako pierwszy stopień nadciśnienia tętniczego. Jako uzasadnienie tej decyzji naukowcy podają, że ryzyko udaru mózgu i choroby wieńcowej wzrasta nawet dwukrotnie u osób z ciśnieniem utrzymującym się w granicach 130-139/85-90 mmHg w porównaniu z osobami, których ciśnienie krwi jest poniżej 120/80 mmHg.

źródło: Prejbisz A., Januszewicz A., 2018

Przyczyny nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze najczęściej ma charakter pierwotny, co oznacza, że rozwija się samoistnie pod wpływem różnych czynników środowiskowych, które sprzyjają jego wystąpieniu. Najważniejsze z nich to: nadmierne spożycie soli, dieta bogatotłuszczowa, otyłość, niska aktywność fizyczna, palenie papierosów.

Podstawowe zasady leczenia

Eksperci z American College of Cardiology (ACC) oraz American Heart Association (AHS) przedstawiają zasady modyfikacji stylu życia, obejmujące zmniejszenie masy ciała (w przypadku nadwagi czy otyłości), zastosowanie optymalnej diety w prewencji chorób serca np. diety DASH, a także zmniejszenie spożycia soli przy równoczesnym zwiększeniu spożycia potasu, ograniczenie spożycia alkoholu i oczywiście zwiększenie aktywności fizycznej. U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym połączenie wysiłku fizycznego z dietą DASH oraz redukcją masy ciała korzystniej wpłynęło na obniżenie ciśnienia krwi w porównaniu z zastosowaniem samej diety DASH.

Oczywiście w wielu przypadkach leki stają się niezbędne, aby utrzymać prawidłowe wartości ciśnienia krwi. Zmiana klasyfikacji nadciśnienia tętniczego wymusiła również wprowadzenie nowych granicznych wartości ciśnienia tętniczego, przy których konieczne jest wprowadzenie farmakoterapii. Wdrożenie leczenia farmaceutykami uzależnione jest nie tylko od wysokości ciśnienia tętniczego, ale również od tzw. ryzyka sercowo-naczyniowego.

źródło Prejbisz A., Januszewicz A., 2018

Wielu ekspertów podkreśla konieczność długoterminowej obserwacji pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i podejmowania działań, które mają na celu zwiększenie stopnia stosowania się pacjentów do zaleceń. Największe korzyści przynosi podejście zespołowe, w którym, w procesie leczenia, oprócz samego pacjenta uczestniczą również jego lekarz rodzinny, lekarz specjalista, dietetyk, pielęgniarka oraz farmaceuta.

Pamiętajmy, odpowiednia dieta i zdrowy styl życia to nie tylko podstawowa forma prewencji nadciśnienia tętniczego, ale kluczowy element jego leczenia.