Żywienie w przedszkolach i szkołach

W wielu krajach przeprowadzono badania, w jaki sposób zmiana żywności dostępnej w szkołach – w szkolnych stołówkach, sklepikach i automatach – wpływa na nawyki żywieniowe dzieci. Okazuje się, że warto wprowadzać zdrowe produkty żywnościowe, także za pomocą zmian w prawie.  

Szkoła jest drugim, po domu rodzinnym, bardzo ważnym dla rozwoju dziecka miejscem. Żywienie w szkole to nie tylko posiłki serwowane w stołówce. Dużą rolę odgrywają również sklepiki oraz automaty z żywnością i napojami. Jest to częste źródło drugiego śniadania oraz przekąsek dla uczniów. Są kraje, które wprowadzają zalecenia i standardy dotyczące dostępnych w tych miejscach produktów.

Od roku szkolnego 2009/2010 Komisja Europejska uruchomiła nowy program Wspólnej Polityki Rolnej „Owoce w szkole”. Do programu tego przystąpiła również Polska. Program „Owoce i warzywa w szkole” prowadzony w roku szkolnym 2014/2015 był kontynuacją programu „Owoce w szkole” realizowanego w latach szkolnych 2009/2010 – 2013/2014.

Drugie śniadanie jest posiłkiem zapewniającym uczniowi zastrzyk energii,  który gwarantuje utrzymanie odpowiedniego poziomu koncentracji w czasie lekcji i przekłada się na wyniki w nauce. Wprowadzenie zwyczaju spożywania drugiego śniadania w szkołach sprzyja kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych, m.in. spożywania optymalnej liczby 4–5 posiłków dziennie. Wpływa również na zmniejszenie spożycia przez dzieci i młodzież niezdrowych przekąsek dostępnych obecnie w sklepikach szkolnych, takich jak: chipsy, batoniki, żelki, cukierki, słodkie bułki czy słone paluszki.

W badaniach naukowych wykazano związek między błędami żywieniowymi w trakcie rozwoju dzieci we wczesnych fazach życia a  ryzykiem chorób zależnych od żywienia w późniejszych okresach. Mimo, że żywienie w wieku przedszkolnym ma wpływ na rozwój i stan zdrowia, często jest ono niedoceniane przez osoby odpowiedzialne za żywienie dzieci. Stąd też liczne błędy żywieniowe w tym okresie. A to przecież od dorosłych zależy, czy dieta dzieci jest bogata w produkty zawierające składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju.

Każdy uczeń ma prawo do spożycia w szkole co najmniej jednego pełnowartościowego posiłku – obiadu lub drugiego śniadania, szkoła zaś powinna stworzyć warunki do wydawania takich posiłków. W wielu placówkach nie ma jednak technicznych możliwości do przygotowywania i wydawania obiadów szkolnych. W większości z nich funkcjonują natomiast sklepiki, w których uczniowie mogą kupować drobne materiały piśmienne i wybrane produkty spożywcze. Sprzedaż tych ostatnich, w aspekcie ich asortymentu i jakości zdrowotnej, posiada szczególne znaczenie w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych młodego pokolenia, a w dalszej perspektywie – w zapobieganiu nadwadze, otyłości i licznym chorobom dietozależnym.

Właściwie zaplanowane wyżywienie przedszkolne pokrywa 75% zapotrzebowania dziecka na energię i składniki odżywcze.

Wzrost częstości występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży jest na tyle znaczący, że coraz częściej nosi nazwę epidemii