Niestety – mimo licznych działań profilaktycznych – liczba zachorowań systematycznie rośnie. Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną. Często bywa konsekwencją rozwoju gospodarczego oraz urbanizacji, które prowadzą do niepożądanych zmian w stylu życia, takich jak nieracjonalna dieta (szczególnie dodatni bilans energetyczny) czy zmniejszona aktywność fizyczna, a w konsekwencji nadmierna masa ciała, która jest silnym czynnikiem ryzyka cukrzycy.

U około 90% chorych na cukrzycę typu 2 stwierdza się nadwagę lub otyłość. Należy podkreślić, że cukrzyca jest powodem wielu komplikacji zdrowotnych, które negatywnie rzutują nie tylko na jakość życia, ale również zwiększają śmiertelność. Leczenie cukrzycy, jak i jej powikłań zdrowotnych, to znaczne obciążenie finansowe systemu opieki zdrowotnej w wielu krajach na świecie.

Światowa epidemia

Statystyki biją mocno na alarm. W ciągu ostatnich lat notuje się systematyczny wzrost częstości występowania cukrzycy oraz innych przewlekłych chorób niezakaźnych, tj. otyłości, chorób układu krążenia czy nowotworów złośliwych. W 2013 r., 8,3% populacji osób pełnoletnich chorowało na cukrzycę (372,2 mln). Rok później liczba ta zwiększyła się do 8,5%, co odpowiadało 381,2 mln. Prognoza na rok 2035 to jeszcze większy wzrost zachorowań na cukrzycę – 8,8%, czyli aż 591,9 mln osób będzie dotkniętych cukrzycą.

W 2015 roku cukrzyca była bezpośrednią przyczyną 1,6 mln zgonów. Kraje, w których aktualnie odnotowuje się największy odsetek zachorowań na cukrzycę, to Chiny, Indie oraz USA. Według prognoz, te same kraje będą najbardziej obciążone cukrzycą w 2030r. Szczegółowe informacje ilustruje poniższa tabela.

Tabela. Kraje o największym stopniu zachorowalności na cukrzycę.

Zagrożenie w kraju

Polska, jak wiele innych krajów, również zmaga się z problemem cukrzycy. Przeprowadzone w 2002 roku badania NATPOL pokazały, że 5,6% populacji naszego kraju w wieku od 18 do 94 roku życia, chorowało na cukrzycę. Wyniki te potwierdziło badanie WOBASZ, przeprowadzone w latach 2002-2005, według którego, cukrzycę typu 2 w populacji polskiej stwierdzono u 7% mężczyzn i 6% kobiet, w wieku 20-74 lat. Badanie z roku 2013, prowadzone pod kierownictwem prof. Tomasza Zdrojewskiego, odnotowało 2,17 mln osób chorujących na cukrzycę (1,22 mln kobiet oraz 0,96 mln mężczyzn), co stanowi 5,6% łącznej liczby mieszkańców Polski. Współczynnik chorobowości wyniósł 4466 na 100 tys. mieszkańców.

Jeśli pod lupę weźmiemy podział administracyjny Polski, to procentowo najczęściej na cukrzycę chorowali mieszkańcy woj. śląskiego (6,5%), łódzkiego (6,4%), opolskiego (6,2%) oraz dolnośląskiego (6,0%). Najniższą częstość występowania cukrzycy odnotowano w województwach: podkarpackim (4,6%) oraz podlaskim (4,8%).

Niestety prognozy na przyszłość są dość pesymistyczne dla naszego kraju. Przewiduje się, że do 2030 roku ponad 10% populacji polskiej będzie chorowało na cukrzycę. Musimy pamiętać, że wraz ze wzrostem zachorowań na cukrzycę rośnie liczba osób, które mają powikłania zdrowotne istotnie wpływające na jakość i długość życia. Jeden na dwóch pacjentów z cukrzycą typu 2 ma już widoczne oznaki powikłań cukrzycy.

Czy jest rozwiązanie?

Liczne badania potwierdzają, że zmiana stylu życia związana z dietą opartą na Zasadach Zdrowego Żywienia oraz regularną aktywnością fizyczną to niezmiernie istotne narzędzie w walce z cukrzycą. Pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania oraz redukuje zagrożenia związane jej powikłaniami. Promocja zdrowego sposobu żywienia i zwiększenie aktywności fizycznej to podstawowa metoda nie tylko profilaktyki, ale również leczenia cukrzycy.

Infografika: Cukrzyca – konsekwencje zdrowotne i sposoby zapobiegania