Oto kilka zaleceń żywieniowych, których warto przestrzegać, jeśli chcesz zapobiec rozwojowi próchnicy.
- Unikaj bądź ogranicz spożycie produktów próchnicotwórczych, które – zgodnie z zasadami zdrowego żywienia – nie muszą być obecne w naszej diecie. Są to: cukier, słodycze, dżemy, słodzone napoje, słone przekąski zawierające węglowodany (chipsy). Jeśli je spożywasz, to staraj się nie robić tego często, najwyżej 1–2 razy w tygodniu.
- Rozsądnie spożywaj produkty sprzyjające rozwojowi próchnicy, które ze względu na zawartość cennych składników powinny znaleźć się w Twojej diecie. Do takich produktów zaliczamy: pieczywo i inne produkty zbożowe (kasze, ryż, płatki), ziemniaki, suszone owoce, miód, owoce i soki owocowe. Staraj się, żeby produkty te były spożywane z umiarkowaną częstotliwością, w jednej (np. suszone owoce, soki owocowe) bądź kilku porcjach (produkty zbożowe, owoce), ale żeby nie pojadać ich częściej.
- Unikaj spożywania produktów lepkich, kleistych, długo rozpuszczających się w ustach, które przylegają do powierzchni zębów, dłużej zalegają między nimi i są trudne do usunięcia przez ślinę. Przykładem takich produktów mogą być żelki, gumy rozpuszczalne, chipsy, pączki, słodzone serki, cukierki typu krówki, toffi i irysy.
- Zadbaj o to, żeby Twoja dieta była bogata w składniki korzystnie wpływające na zęby (wapń, witamina D, fosfor, fluor). Uwzględniaj w swoim jadłospisie zwłaszcza niesłodzone produkty mleczne, ryby morskie, warzywa, drób, jaja, zieloną herbatę.
- Zwróć uwagę na częstość spożywania posiłków. Zgodnie z zasadami zdrowego żywienia należy spożywać 4–5 posiłków dziennie. Unikaj jednak pojadania między posiłkami produktów sprzyjających rozwojowi próchnicy oraz ich spożywania przed pójściem spać.
- Ważna jest kolejność przyjmowania pokarmów. Jeśli spożywasz produkty sprzyjające rozwojowi próchnicy, to zacznij od nich posiłek, a następnie zjedz produkty, które korzystnie wpływają na zęby, bądź nie mają na nie negatywnego wpływu.
- Pamiętaj o regularnym nawadnianiu organizmu, zwłaszcza po posiłkach i kiedy odczuwasz suchość w ustach, wynikającą z niedostatecznego wydzielania śliny. Najlepszym napojem, który nawodni Twój organizm, jest woda. Niewskazane jest częste popijanie słodzonych napojów, soków owocowych czy herbaty z cytryną.
- Stosując dietę, która pomaga zapobiegać próchnicy, nie zapominaj o zasadach zdrowego żywienia.
- Po posiłkach przez kilka minut żuj gumę bez cukru, zwłaszcza wtedy, kiedy nie masz możliwości umycia zębów. Żucie gumy pomaga oczyścić zęby z resztek pożywienia i sprzyja obfitszemu wydzielaniu śliny.
- Dbaj o higienę jamy ustnej. Staraj się myć zęby po każdym posiłku. Po spożyciu jednak produktów zawierających kwasy (słodzone napoje, soki owocowe, owoce) należy najpierw wypłukać usta wodą lub płynem do płukania i dopiero po pewnym czasie umyć zęby, gdyż szczotkowanie zębów poddanych działaniu kwasów uszkadza szkliwo.
- Nie zapominaj o regularnej kontroli stomatologicznej.
Produkty kariogenne i kariostatyczne
Produkty sprzyjające rozwojowi próchnicy nazywamy produktami kariogennymi, a produkty, które zapobiegają bądź nie wywołują próchnicy – produktami kariostatycznymi. Zwróć uwagę, że nie wszystkie produkty kariogenne to produkty, których powinno się unikać. Przy ich spożywaniu warto kierować się przedstawionymi wcześniej zaleceniami.
Produkty kariogenne | Produkty kariostatyczne |
Cukier Słodzone napoje Cukierki, żelki Batoniki Ciasta i ciastka Pączki Słodkie desery Dżem, marmolada Miód Suszone owoce Chipsy ziemniaczane Soki owocowe Owoce Suche ziarna zbóż Pieczywo (zwłaszcza pieczywo jasne) Produkty mączne Ryż Ziemniaki | Woda Mleko i produkty mleczne (niesłodzone) Warzywa Ryby (zwłaszcza morskie) Jaja Mięso, drób Masło Margaryna Herbata (zwłaszcza zielona) Kakao Guma bez cukru |
- Bawa S.: Nadmierna konsumpcja żywności, szczególnie wysoce przetworzonej a powstawanie chorób cywilizacyjnych. W: Wybrane zagadnienia z ekologii i ochrony środowiska. Zrównoważony rozwój w teorii i praktyce, pod red. A. Kalinowskiej i W. Lenarta. Warszawa, UW, 2007.
- EUFIC: It’s all about dental health. http://www.eufic.org/en/healthy-living/article/all-about-dental-health
- Gugała S., Siuba M.: Choroby zębów. W: Dietetyka, pod red. M. Jarosza. Warszawa, IŻŻ, 2016.
- Kurhańska-Flisykowska A.: Żywienie w chorobach jamy ustnej. W: Żywienie człowieka zdrowego i chorego, pod red. M. Grzymisławskiego i J. Gawęckiego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
- Kurhańska-Flisykowska A.: Żywienie w chorobach jamy ustnej. W: Żywienie człowieka zdrowego i chorego, pod red. M. Grzymisławskiego i J. Gawęckiego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
0 komentarzy