PostÄ™powanie w ostrej biegunce u maÅ‚ych dzieci

W przypadku wystąpienia biegunki zmienia się konsystencja stolca na luźną lub płynną, często również zwiększa się częstość wypróżniania powyżej 3 razy na dobę. Z reguły trwa krócej niż 1 tydzień, a maksymalnie 2 tygodnie. Może jej towarzyszyć gorączka i wymioty. Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki u dzieci w krajach europejskich jest rotawirus i norowirus (przeważają w grupie niemowląt), w przypadku bakterii wskazuje się przede wszystkim Salmonella i Campylobacter. Szacuje się, że u dzieci do 3. roku życia epizody ostrej biegunki występują średnio do 2 razy w roku. Należy jednak pamiętać, że biegunka może mieć też inne podłoże i może sygnalizować zatrucie, alergię lub chorobę organiczną, co powinien zweryfikować lekarz.

W najwiÄ™kszej liczbie przypadków biegunkÄ™ można leczyć w domu, jednak w niektórych okolicznoÅ›ciach wymaga pobytu w szpitalu. Należy zgÅ‚osić siÄ™ do lekarza w przypadku każdej z wymienionych sytuacji współtowarzyszÄ…cej biegunce: dziecko ma mniej niż 2 miesiÄ…ce, cierpi na chorobÄ™ przewlekłą (np. cukrzycÄ™), ma przedÅ‚użajÄ…ce siÄ™ wymioty, dużą objÄ™tość biegunkowych stolców i w opinii czÅ‚onka rodziny może być odwodnione. W przypadku oceny odwodnienia można kierować siÄ™ utratÄ… masy ciaÅ‚a, jeÅ›li wynosi powyżej 10% oznacza stan ciężki, który wymaga hospitalizacji. Lekarz po zebraniu wywiadu i ocenie dodatkowych parametrów, m.in. stanu ogólnego, wyglÄ…du oczu i śluzówek, sposobu oddechu, elastycznoÅ›ci skóry czy tzw. powrotu wÅ‚oÅ›niczkowego, może stwierdzić o koniecznoÅ›ci hospitalizacji.

Każda biegunka może doprowadzić do odwodnienia. Im mniejsze dziecko, tym szybciej może nastÄ…pić. Dlatego podstawowym krokiem w postÄ™powaniu bÄ™dzie podaż doustnego pÅ‚ynu nawadniajÄ…cego (DPN). Jest tak samo skuteczne, jak nawadnianie dożylne. DPN powinien mieć w skÅ‚adzie sód (sól), nie musi zawierać glukozy czy innych skÅ‚adników (np. aminokwasów lub skÅ‚adników mineralnych). JeÅ›li dziecko ma powyżej 2 lat i łagodnie nasilonÄ… biegunkÄ™ można podawać rozcieÅ„czony sok jabÅ‚kowy, a później inne ulubione napoje. Dobowa podaż pÅ‚ynów zależy od masy ciaÅ‚a dziecka i wynosi:

  • przy masie 1-10 kg – 100 ml na każdy kilogram masy ciaÅ‚a,
  • przy masie 10-20 kg – 1000 ml + 50 ml na każdy kilogram powyżej 10 kg,
  • przy masie > 20 kg – 1500 ml + 20 ml na każdy kilogram powyżej 20 kg.

Po każdym biegunkowym stolcu (lub wymiotach) należy podać dodatkowo 5-10 ml DPN na każdy kilogram masy ciaÅ‚a dziecka. Najlepiej, żeby pÅ‚yny podawać w maÅ‚ej objÄ™toÅ›ci, mogÄ… być podawane przez sÅ‚omkÄ™ albo strzykawkÄ….  

JeÅ›li uda siÄ™ zapewnić odpowiednie nawodnienie, można pomyÅ›leć o wÅ‚aÅ›ciwym żywieniu. Nie zaleca siÄ™ stosowania specjalnych diet w czasie ostrej biegunki (np. Å‚atwostrawnej, bez laktozy, zatwardzajÄ…cej). Na pewno warto ograniczyć podaż napojów o dużej zawartoÅ›ci cukru (np. soków), ponieważ mogÄ… wzmagać biegunkÄ™. Karmienie piersiÄ… powinno być utrzymane, a żywienie dostosowane do wieku dziecka. Trzeba wziąć pod uwagÄ™ fakt, że w czasie biegunki, a tym bardziej biegunki przebiegajÄ…cej z gorÄ…czkÄ… i wymiotami, apetyt może być zmniejszony i nie powinno siÄ™ karmić dziecka na siłę. Można podawać produkty dobrze w danym momencie tolerowane i chÄ™tnie zjadane.

Podaż niektórych preparatów farmaceutycznych może wspomóc leczenie biegunki. Skutecznie dziaÅ‚ajÄ… niektóre szczepy probiotyków, wskazuje siÄ™ przede wszystkim dwa: bakterie Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) i drożdże Saccharomyces boulardii. Bardzo ważna jest ich odpowiednia ilość w preparacie – zbyt niska po prostu nie zadziaÅ‚a (w przypadku LGG powyżej 1010 na dobÄ™, a w przypadku drożdży 250-750 mg na dobÄ™). Najlepiej stosować je 5-7 dni. Można rozważyć również stosowanie smektynu dwuoktanoÅ›ciennego. Nie zaleca siÄ™ podawania na wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ™ wÄ™gla aktywowanego czy innych leków przeciwbiegunkowych, które w przypadku choroby przebiegajÄ…cej z biegunkÄ… mogÄ… utrudnić jej rozpoznanie.

  1. Alfredo Guarino A., Ashkenazi S., Gendrel D. et al.: European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases Evidence-Based Guidelines for the Management of Acute Gastroenteritis in Children in Europe: Update 2014. JPGN; 2014. 59: 132-152.
  2. Freedman S.B., Willan A.R., Boutis K. et al.: Effect of dilute apple juice and preferred fluids vs electrolyte maintenance solution on treatment failure among children with mild gastroenteritis: a randomized clinical trial. JAMA; 2016 May 10;315(18):1966-74. 
  3. Szajewska H., Wanke M., Patro B.: Meta-analysis: the effects of Lactobacillus rhamnosus GG supplementation for the prevention of healthcare-associated diarrhea in children. Aliment Pharmacol Ther.; 2011. Nov. 34(9):1079-87.
  4. Feizizadeh S., Salehi-Abargouei A., Akbari V.: Efficacy and safety of Saccharomyces boulardii for acute diarrhea. Pediatrics; 2014. Jul.134(1):e176-91.
  5. Das R.R., Sankar J., Naik S.S.: Efficacy and safety of diosmectite in acute childhood diarrhea: a. 2015. Jul.100(7):704-12.

 

Inne nowości z kategorii Dzieci i młodzież: