W największej liczbie przypadków biegunkę można leczyć w domu, jednak w niektórych okolicznościach wymaga pobytu w szpitalu. Należy zgłosić się do lekarza w przypadku każdej z wymienionych sytuacji współtowarzyszącej biegunce: dziecko ma mniej niż 2 miesiące, cierpi na chorobę przewlekłą (np. cukrzycę), ma przedłużające się wymioty, dużą objętość biegunkowych stolców i w opinii członka rodziny może być odwodnione. W przypadku oceny odwodnienia można kierować się utratą masy ciała, jeśli wynosi powyżej 10% oznacza stan ciężki, który wymaga hospitalizacji. Lekarz po zebraniu wywiadu i ocenie dodatkowych parametrów, m.in. stanu ogólnego, wyglądu oczu i śluzówek, sposobu oddechu, elastyczności skóry czy tzw. powrotu włośniczkowego, może stwierdzić o konieczności hospitalizacji.
Każda biegunka może doprowadzić do odwodnienia. Im mniejsze dziecko, tym szybciej może nastąpić. Dlatego podstawowym krokiem w postępowaniu będzie podaż doustnego płynu nawadniającego (DPN). Jest tak samo skuteczne, jak nawadnianie dożylne. DPN powinien mieć w składzie sód (sól), nie musi zawierać glukozy czy innych składników (np. aminokwasów lub składników mineralnych). Jeśli dziecko ma powyżej 2 lat i łagodnie nasiloną biegunkę można podawać rozcieńczony sok jabłkowy, a później inne ulubione napoje. Dobowa podaż płynów zależy od masy ciała dziecka i wynosi:
- przy masie 1-10 kg – 100 ml na każdy kilogram masy ciała,
- przy masie 10-20 kg – 1000 ml + 50 ml na każdy kilogram powyżej 10 kg,
- przy masie > 20 kg – 1500 ml + 20 ml na każdy kilogram powyżej 20 kg.
Po każdym biegunkowym stolcu (lub wymiotach) należy podać dodatkowo 5-10 ml DPN na każdy kilogram masy ciaÅ‚a dziecka. Najlepiej, żeby pÅ‚yny podawać w maÅ‚ej objÄ™toÅ›ci, mogÄ… być podawane przez sÅ‚omkÄ™ albo strzykawkÄ…. Â
Jeśli uda się zapewnić odpowiednie nawodnienie, można pomyśleć o właściwym żywieniu. Nie zaleca się stosowania specjalnych diet w czasie ostrej biegunki (np. łatwostrawnej, bez laktozy, zatwardzającej). Na pewno warto ograniczyć podaż napojów o dużej zawartości cukru (np. soków), ponieważ mogą wzmagać biegunkę. Karmienie piersią powinno być utrzymane, a żywienie dostosowane do wieku dziecka. Trzeba wziąć pod uwagę fakt, że w czasie biegunki, a tym bardziej biegunki przebiegającej z gorączką i wymiotami, apetyt może być zmniejszony i nie powinno się karmić dziecka na siłę. Można podawać produkty dobrze w danym momencie tolerowane i chętnie zjadane.
Podaż niektórych preparatów farmaceutycznych może wspomóc leczenie biegunki. Skutecznie działają niektóre szczepy probiotyków, wskazuje się przede wszystkim dwa: bakterie Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) i drożdże Saccharomyces boulardii. Bardzo ważna jest ich odpowiednia ilość w preparacie – zbyt niska po prostu nie zadziała (w przypadku LGG powyżej 1010 na dobę, a w przypadku drożdży 250-750 mg na dobę). Najlepiej stosować je 5-7 dni. Można rozważyć również stosowanie smektynu dwuoktanościennego. Nie zaleca się podawania na własną rękę węgla aktywowanego czy innych leków przeciwbiegunkowych, które w przypadku choroby przebiegającej z biegunką mogą utrudnić jej rozpoznanie.
- Alfredo Guarino A., Ashkenazi S., Gendrel D. et al.: European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases Evidence-Based Guidelines for the Management of Acute Gastroenteritis in Children in Europe: Update 2014. JPGN; 2014. 59: 132-152.
- Freedman S.B., Willan A.R., Boutis K. et al.: Effect of dilute apple juice and preferred fluids vs electrolyte maintenance solution on treatment failure among children with mild gastroenteritis: a randomized clinical trial. JAMA; 2016 May 10;315(18):1966-74.Â
- Szajewska H., Wanke M., Patro B.: Meta-analysis: the effects of Lactobacillus rhamnosus GG supplementation for the prevention of healthcare-associated diarrhea in children. Aliment Pharmacol Ther.; 2011. Nov. 34(9):1079-87.
- Feizizadeh S., Salehi-Abargouei A., Akbari V.: Efficacy and safety of Saccharomyces boulardii for acute diarrhea. Pediatrics; 2014. Jul.134(1):e176-91.
- Das R.R., Sankar J., Naik S.S.: Efficacy and safety of diosmectite in acute childhood diarrhea: a. 2015. Jul.100(7):704-12.
Â
