Najczęściej składniki suplementów diety wpływają na wchłanianie i metabolizm leków, ale również może dochodzić do synergicznych interakcji między nimi. Interakcje leków z wyciągami roślin związane są ze składnikami w nich zawartymi, takimi jak: flawonoidy, furanokumaryny, alkaloidy, terpeny, glikozydy, antocyjaniny, katechiny, aminy biogenne, saponiny, antrachinony, antranole i wiele innych.

Zioła czy inne rośliny zawierające np.: antrachinony czy antranole poprzez zwiększanie perystaltyki jelit mogą zmniejszać wchłanianie niektórych leków. Dotyczyć to może takich ziół jak Aloe (aloes), Frangulae cortex (korzeń kruszyny), Rhamni purshianae cortex (kora szakłaku amerykańskiego), Rhei radix (korzeń rzewienia), Sennae folium (liść senesu), znajdujących się często w mieszankach ziół o działaniu odchudzającym.

Inne rośliny czy zioła zawierające śluzy mogą również poprzez zmniejszenie dostępu leku do śluzówki jelita wpływać na zmniejszenie wchłaniania leków. Działanie takie mogą wykazywać takie zioła jak: Len zwyczajny, Prwawoślaz lekarski czy Babka lancetowata. Niektóre składniki ziół i innych roślin wpływają na metabolizm substancji czynnej leku, powodując zmniejszenie lub zwiększenie stężenia leku we krwi, wpływając na efektywność farmakoterapii.

Interakcje dziurawca z lekami

Dziurawiec złocisty (St. Johns Wort) jedno z popularnych ziół, często stosowany dla poprawienia nastroju lub jako środek uspakajający, może osłabiać działanie zażywanych przez kobiety hormonalnych środków antykoncepcyjnych czy hormonalnej terapii zastępczej. Skutkiem tego mogą być nieregularne krwawienia, a czasami nieskuteczność leków antykoncepcyjnych. Wyciąg z  dziurawca,  może też pogarszać skuteczność wspomnianej wcześniej digoksyny. Dziurawiec obniża także stężenie teofiliny w surowicy krwi  (wpływ na CYP1A2), leku stosowanego m.in. w astmie czy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). Istnieje ponadto niebezpieczeństwo łącznego stosowania dziurawca z inhibitorami proteaz związane z hamowaniem CYP3A4 (Indinaviru, Amprenaviru, Nefilnaviru, Saquinaviru).

Interakcje lukrecji z lekami        

Lukrecja nie powinna być stosowana wraz z hormonalną terapią zastępczą, ponieważ  zawiera ona fitoestrogeny, które mogą nasilać działanie leków hormonalnych powodując nudności, migreny, obrzęki i drażliwość piersi. W skojarzeniu ze środkami antykoncepcyjnymi wywołuje ona nadciśnienie i hipokaliemię, czyli zbyt niskie stężenie potasu w surowicy krwi poniżej 3,6 mmol/l u ludzi dorosłych. Lukrecja jest szczególnie niebezpieczna u osób zażywających leki moczopędne (stosowane np. w leczeniu nadciśnienia), gdyż zwiększa wydalanie jonów potasowych przez nerki. Objawem tego są osłabienie, bolesne skurcze mięśni i zaburzenia rytmu serca.

Suplementy diety a zabiegi operacyjne

Wiele ziół oraz preparatów zawierających wyciągi z roślin należy odstawić przed poddaniem się operacji czy zabiegów chirurgicznych. Czosnek (lub zawierające go preparaty) trzeba przestać spożywać tydzień wcześniej, gdyż zwiększa krwawienia. Podobnie działa miłorząb, z którego stosowania należy zrezygnować 36 godzin przed zabiegiem. Żeń-szeń może nasilać krwawienia, a także może powodować hipoglikemię, spadek poziomu glukozy we krwi. Kozłek lekarski, stosowany jako łagodny środek uspokajający i ułatwiający zasypianie, może przedłużać działanie narkozy.

Suplementy diety a działanie przeciwzakrzepowe leków.

Preparaty zawierające składniki roślinne mogą nasilać działanie warfaryny, np. miłorząb (Ginkgo biloba), czosnek (Allium sativum), dziurawiec czy szałwia (Salvia miltiorrhiza) hamuje eliminację warfaryny. Inne preparaty ziołowe mogą z kolei zmniejszać jej aktywność, np. żeń-szeń (Panax spp.) czy jednoczesne stosowanie preparatu ziołowego z dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum). Należy u tych pacjentów monitorować wskaźnik INR, gdyż w przypadku zaprzestania zażywania dziurawca może on wzrosnąć.

Czytaj więcej:

Interakcje pomiędzy żywnością a lekami – wstęp do cyklu, dr inż. Katarzyna Wolnicka, mgr inż. Iwona Sajór

Interakcje składników grejpfruta z lekami, cz. 2 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

Niekorzystny wpływ leków na wchłanianie składników pokarmowych i stan odżywienia, cz. 3 – dr inż. Katarzyna Wolnicka