Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Interakcje składników grejpfruta z lekami

Interakcje składników grejpfruta z lekami

 

Ze względu na ryzyko interakcji niektórych leków ze składnikami soku grejpfrutowego należy zwrócić również uwagę na przyjmowane preparaty z wyciągiem z grejpfruta stosowane np. w preparatach wspomagających odchudzanie. Składniki soku grejpfrutowego spowalniają metabolizm niektórych leków przeciwhistaminowych (przeciwalergicznych) takich jak Hismanal. Skutkiem tego jest wzrost stężenia leku nawet o 300-700 proc. i zaburzenia rytmu serca. Sok grejpfrutowy powoduje również wielokrotny wzrost stężenia we krwi statyn, leków obniżających poziom cholesterolu we krwi, takich jak lowastatyna i simwastatyna. Interakcja ta może dotyczyć bardzo wielu leków stosowanych często w praktyce lekarskiej. Należą do nich także  blo­kery kanału wapnio­wego (np. nitrendypina) – stosowane w leczeniu nadciś­nienia tętniczego i cho­roby niedo­krwiennej serca, wiele leków przeciwwiru­sowych stosowanych w leczeniu zakażenia HIV i pełnoobja­wo­wego AIDS, cyklosporyna – ważny chemioterapeutyk stosowany w im­muno­supresji po przeszczepie narządów, zespole nerczycowym i in­nych schorzeniach na tle immunologicznym, cyzapryd szeroko stoso­wany w lecze­niu zaburzeń czynnościowych górnego odcinka przewodu pokarmo­wego (np. chorobie refluksowej żołądkowo-przełykowej i dyspepsji czynnoś­ciowej) i wiele innych leków.

 

Mechanizm interakcji składników grejpfruta z lekami

Sok grejpfrutowy wpływa na metabolizm leków podanych doustnie. Wyciągnięto  wniosek, że sok ten zmniejsza aktywność enzymów CYP3A4 głównie w jelicie, a nie w tylko wątrobie. Po spożyciu soku dochodziło do zwiększenia stężenia substancji w surowicy krwi, natomiast nie stwierdzono tego po jej dożylnym podaniu.

Wykazano, że za wzrost stężenia leków we krwi od­powiedzialne są zawarte w soku grejpfrutowym flawonoidy (naringeni­na, kwercetyna) i  furano­kuma­ryny (6,7 dihydroksy­berga­mottyna, bergapten) oraz praw­dopodobnie i inne, które są me­tabolizowane przez odpo­wiednią rodzinę enzy­mów cytochromu P-450. Najsilniejsze działanie hamujące aktywność CYP3A4 wykazuje 6’,7’-dwuhydroksybergamottyna.

 

Zalecenia w celu uniknięcia interakcji pomiędzy składnikami grejpfruta a lekami

Aby uniknąć interakcji leku z sokiem grejpfrutowym, nie należy pić soku lub spożywać owocu grejpfruta przez co najmniej 4 godziny przed i 4 godziny po przyjęciu leku. Jeśli soki grejpfrutowe spożywane są regularnie, to wpływ składników grejpfruta na metabolizm leku może się utrzymywać dłużej. Dlatego też w  przypadku przyjmowania leków mogących wchodzić w interakcje ze składnikami grejpfruta zaleca się nie spożywać tych owoców i nie pić z nich soków w trakcie kuracji.

 

Czytaj więcej:

 

Interakcje pomiędzy żywnością a lekami – wstęp do cyklu, dr inż. Katarzyna Wolnicka, mgr inż. Iwona Sajór

Suplementy diety zawierające składniki roślinne – ryzyko interakcji z lekami, cz. 1 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

Niekorzystny wpływ leków na wchłanianie składników pokarmowych i stan odżywienia, cz. 3 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

  1. de Boer A, van Hunsel F, Bast A. Adverse food-drug interactions. Regul Toxicol Pharmacol; 2015. Dec. 73(3):859-65.
  2. Mouly S, Morgand M, Lopes A, Lloret-Linares C, Bergmann JF. [Drug-food interactions in internal medicine: What physicians should know?]. Rev Med Interne; 2015. Aug. 36(8):530-9.
  3. Végh A, Lankó E, Fittler A, Vida RG, Miseta I, Takács G, Botz L. Identification and evaluation of drug-supplement interactions in Hungarian hospital patients. Int. J. Clin. Pharm.; 2014. Apr;36(2):451-9.
  4. Gurley BJ. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 1): origins, mechanisms, and the impact of botanical dietary supplements. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1478-89.
  5. Gurley BJ, Fifer EK, Gardner Z. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 2): drug interactions involving popular botanical dietary supplements and their clinical relevance. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1490-514.
  6. Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with implications for practice. J Acad Nutr Diet.; 2012. Apr. 112(4):506-17.
  7. González Canga A, Fernández Martínez N, Sahagún Prieto AM, García Vieitez JJ, Díez Liébana MJ, Díez Láiz R, Sierra Vega M. Dietary fiber and its interaction with drugs. Nutr. Hosp.; 2010. Jul-Aug. 25(4):535-9.
  8. Nekvindová J, Anzenbacher P. Interactions of food and dietary supplements with drug metabolising cytochrome P450 enzymes. Ceska Slov Farm. Review; 2007. Jul. 56(4):165-73.
  9. Bailey DG, Dresser GK. Interactions between grapefruit juice and cardiovascular drugs. Am J Cardiovasc Drugs; 2004. 4(5):281-97.
  10. Fujita K. Food-drug interactions via human cytochrome P450 3A (CYP3A). Drug Metabol Drug Interact. Review; 2004. 20(4):195-217.
  11. Schmidt LE, Dalhoff K. Food-drug interactions. Drugs; 2002. 62(10):1481-502.
  12. Maka DA, Murphy LK. Drug-nutrient interactions: a review. AACN Clin Issues. Review; 2000. Nov. 11(4):580-9.
Suplementy diety zawierające składniki roślinne – ryzyko interakcji z lekami

Suplementy diety zawierające składniki roślinne – ryzyko interakcji z lekami

 

Najczęściej składniki suplementów diety wpływają na wchłanianie i metabolizm leków, ale również może dochodzić do synergicznych interakcji między nimi. Interakcje leków z wyciągami roślin związane są ze składnikami w nich zawartymi, takimi jak: flawonoidy, furanokumaryny, alkaloidy, terpeny, glikozydy, antocyjaniny, katechiny, aminy biogenne, saponiny, antrachinony, antranole i wiele innych.

Zioła czy inne rośliny zawierające np.: antrachinony czy antranole poprzez zwiększanie perystaltyki jelit mogą zmniejszać wchłanianie niektórych leków. Dotyczyć to może takich ziół jak Aloe (aloes), Frangulae cortex (korzeń kruszyny), Rhamni purshianae cortex (kora szakłaku amerykańskiego), Rhei radix (korzeń rzewienia), Sennae folium (liść senesu), znajdujących się często w mieszankach ziół o działaniu odchudzającym.

Inne rośliny czy zioła zawierające śluzy mogą również poprzez zmniejszenie dostępu leku do śluzówki jelita wpływać na zmniejszenie wchłaniania leków. Działanie takie mogą wykazywać takie zioła jak: Len zwyczajny, Prwawoślaz lekarski czy Babka lancetowata. Niektóre składniki ziół i innych roślin wpływają na metabolizm substancji czynnej leku, powodując zmniejszenie lub zwiększenie stężenia leku we krwi, wpływając na efektywność farmakoterapii.

 

Interakcje dziurawca z lekami

Dziurawiec złocisty (St. Johns Wort) jedno z popularnych ziół, często stosowany dla poprawienia nastroju lub jako środek uspakajający, może osłabiać działanie zażywanych przez kobiety hormonalnych środków antykoncepcyjnych czy hormonalnej terapii zastępczej. Skutkiem tego mogą być nieregularne krwawienia, a czasami nieskuteczność leków antykoncepcyjnych. Wyciąg z  dziurawca,  może też pogarszać skuteczność wspomnianej wcześniej digoksyny. Dziurawiec obniża także stężenie teofiliny w surowicy krwi  (wpływ na CYP1A2), leku stosowanego m.in. w astmie czy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). Istnieje ponadto niebezpieczeństwo łącznego stosowania dziurawca z inhibitorami proteaz związane z hamowaniem CYP3A4 (Indinaviru, Amprenaviru, Nefilnaviru, Saquinaviru).

 

Interakcje lukrecji z lekami        

Lukrecja nie powinna być stosowana wraz z hormonalną terapią zastępczą, ponieważ  zawiera ona fitoestrogeny, które mogą nasilać działanie leków hormonalnych powodując nudności, migreny, obrzęki i drażliwość piersi. W skojarzeniu ze środkami antykoncepcyjnymi wywołuje ona nadciśnienie i hipokaliemię, czyli zbyt niskie stężenie potasu w surowicy krwi poniżej 3,6 mmol/l u ludzi dorosłych. Lukrecja jest szczególnie niebezpieczna u osób zażywających leki moczopędne (stosowane np. w leczeniu nadciśnienia), gdyż zwiększa wydalanie jonów potasowych przez nerki. Objawem tego są osłabienie, bolesne skurcze mięśni i zaburzenia rytmu serca.

 

Suplementy diety a zabiegi operacyjne

Wiele ziół oraz preparatów zawierających wyciągi z roślin należy odstawić przed poddaniem się operacji czy zabiegów chirurgicznych. Czosnek (lub zawierające go preparaty) trzeba przestać spożywać tydzień wcześniej, gdyż zwiększa krwawienia. Podobnie działa miłorząb, z którego stosowania należy zrezygnować 36 godzin przed zabiegiem. Żeń-szeń może nasilać krwawienia, a także może powodować hipoglikemię, spadek poziomu glukozy we krwi. Kozłek lekarski, stosowany jako łagodny środek uspokajający i ułatwiający zasypianie, może przedłużać działanie narkozy.

 

Suplementy diety a działanie przeciwzakrzepowe leków.

Preparaty zawierające składniki roślinne mogą nasilać działanie warfaryny, np. miłorząb (Ginkgo biloba), czosnek (Allium sativum), dziurawiec czy szałwia (Salvia miltiorrhiza) hamuje eliminację warfaryny. Inne preparaty ziołowe mogą z kolei zmniejszać jej aktywność, np. żeń-szeń (Panax spp.) czy jednoczesne stosowanie preparatu ziołowego z dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum). Należy u tych pacjentów monitorować wskaźnik INR, gdyż w przypadku zaprzestania zażywania dziurawca może on wzrosnąć.

 

Czytaj więcej:

 

Interakcje pomiędzy żywnością a lekami – wstęp do cyklu, dr inż. Katarzyna Wolnicka, mgr inż. Iwona Sajór

Interakcje składników grejpfruta z lekami, cz. 2 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

Niekorzystny wpływ leków na wchłanianie składników pokarmowych i stan odżywienia, cz. 3 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

  1. De Boer A, van Hunsel F, Bast A. Adverse food-drug interactions. Regul Toxicol Pharmacol; 2015. Dec. 73(3):859-65.
  2. Mouly S, Morgand M, Lopes A, Lloret-Linares C, Bergmann JF. Drug-food interactions in internal medicine: What physicians should know?. Rev Med Interne; 2015. Aug. 36(8):530-9.
  3. Végh A, Lankó E, Fittler A, Vida RG, Miseta I, Takács G, Botz L. Identification and evaluation of drug-supplement interactions in Hungarian hospital patients. Int. J. Clin. Pharm.; 2014. Apr;36(2):451-9.
  4. Gurley BJ. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 1): origins, mechanisms, and the impact of botanical dietary supplements. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1478-89.
  5. Gurley BJ, Fifer EK, Gardner Z. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 2): drug interactions involving popular botanical dietary supplements and their clinical relevance. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1490-514.
  6. Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with implications for practice. J Acad Nutr Diet.; 2012. Apr. 112(4):506-17.
  7. González Canga A, Fernández Martínez N, Sahagún Prieto AM, García Vieitez JJ, Díez Liébana MJ, Díez Láiz R, Sierra Vega M. Dietary fiber and its interaction with drugs. Nutr. Hosp.; 2010. Jul-Aug. 25(4):535-9.
  8. Nekvindová J, Anzenbacher P. Interactions of food and dietary supplements with drug metabolising cytochrome P450 enzymes. Ceska Slov Farm. Review; 2007. Jul. 56(4):165-73.
  9. Bailey DG, Dresser GK. Interactions between grapefruit juice and cardiovascular drugs. Am J Cardiovasc Drugs; 2004. 4(5):281-97.
  10. Fujita K. Food-drug interactions via human cytochrome P450 3A (CYP3A). Drug Metabol Drug Interact. Review; 2004. 20(4):195-217.
  11. Schmidt LE, Dalhoff K. Food-drug interactions. Drugs; 2002. 62(10):1481-502.
  12. Maka DA, Murphy LK. Drug-nutrient interactions: a review. AACN Clin Issues. Review; 2000. Nov. 11(4):580-9.

 

 

 

Interakcje pomiędzy żywnością a lekami

Interakcje pomiędzy żywnością a lekami

 

Wiedza wśród pacjentów na temat interakcji zachodzących pomiędzy składnikami żywności i lekami jest niewielka. Niekiedy słyszy się o negatywnym wpływie soku grejpfrutowego na niektóre leki, czy o wpływie leków diuretycznych na zwiększone wydalanie składników mineralnych z organizmu. Pacjentom jednak brakuje wiedzy o konsekwencjach różnych interakcji dla zdrowia lub przebiegu leczenia.

Problem interakcji pomiędzy żywnością a lekami jest bardzo złożony. Odżywanie może bowiem wpływać na różne przemiany leków w organizmie, takie jak: uwalnianie, wchłanianie, dystrybucję, metabolizm, jak również eliminację leku. Dochodzić może także do synergicznego lub antagonistycznego działania leku i składników żywności.

Niektóre leki, aby prawidłowo działały, powinny być przyjmowane w określonym odstępie czasu pomiędzy posiłkami, podczas gdy inne – w trakcie posiłków. Aby uniknąć interakcji, powinno się zawsze zapytać lekarza lub farmaceutę o sposób przyjmowania leku w stosunku do posiłku lub sprawdzić zalecenia podane w ulotce.

Kolejną kwestią są interakcje pomiędzy lekami a składnikami szeroko stosowanymi w suplementach diety. W wielu sytuacjach pacjent nie podaje lekarzowi informacji na temat tego, jakie suplementy diety przyjmuje, traktując je jako nie­is­totne. Bardzo często lekarz nie pyta, jakie środki przyjmuje pacjent, nie posiadając odpowiedniej wiedzy co do ich wpływu na działanie zaleconego leku. Niewiedza ta może pro­wadzić do wielu nieko­rzystnych konsekwencji dla zdrowia pacjenta.

Niektóre leki mogą z kolei wpływać na poziom składników mineralnych czy witamin w organizmie (np. zwiększać lub zmniejszać ich wydalanie), powodując konieczność zmiany ilości tych składników w diecie.

 

Świadome jedzenie

Narażenie na interakcje wśród pacjentów leczonych w podstawowej opiece zdrowotnej występuje dość często i prawdopodobnie wpływa negatywnie na wynik leczenia, samopoczucie pacjenta, wydłużanie czasu leczenia lub hospitalizacji oraz zwiększa koszty farmakoterapii u wielu chorych. Należy podkreślić, że nie wszystkie interakcje, do których dochodzi, muszą dawać istotne następstwa kliniczne. Jednak, jeśli nawet tylko połowa z nich spowoduje brak działania leków lub objawy niepożądane wymagające leczenia lub hospitalizacji, to możemy stwierdzić, że zjawisko to jest istotnym problemem zdrowia publicznego – zwłaszcza, gdy na świecie i w Polsce stale zwiększa się konsumpcja leków.

Jak ważne jest to zagadnienie świadczą podejmowane w niektórych krajach próby opracowania metod i procedur wewnątrz­szpitalnych. Normy te mają na celu zmniejszenie częstości występowania powikłań farmakoterapii, związanych z niekorzystnym działaniem żywności na wchłanianie, metabolizm i wydalanie leków z organizmu.

Wiedza pacjenta na temat prawidłowego przyjmowania leku względem posiłku lub unikania niektórych produktów umożliwiłaby uniknięcia ryzyka interakcji pomiędzy żywnością a lekami. W związku z tym istotne jest upowszechnianie – zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów – wiedzy na temat możliwych interakcji pomiędzy żywnością a lekami.

Na portalu NCEZ będziemy publikować w najbliższym czasie kolejne artykuły, w których omówione zostaną następujące zagadnienia interakcji składników żywności z lekami (wraz z przykładami):

  • wpływ składników żywności na działanie leków,
  • interakcje w wyniku wpływu składników żywności na metabolizm leku,
  • interakcje synergiczne i antagonistyczne leków oraz składników żywności,
  • niekorzystny wpływ leków na wchłanianie składników pokarmo­wych i stan odżywienia.

 

 

Czytaj więcej:

Suplementy diety zawierające składniki roślinne – ryzyko interakcji z lekami, cz. 1 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

Interakcje składników grejpfruta z lekami, cz. 2 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

Niekorzystny wpływ leków na wchłanianie składników pokarmowych i stan odżywienia, cz. 3 – dr inż. Katarzyna Wolnicka

  1. De Boer A, van Hunsel F, Bast A. Adverse food-drug interactions. Regul Toxicol Pharmacol; 2015. Dec. 73(3):859-65.
  2. Mouly S, Morgand M, Lopes A, Lloret-Linares C, Bergmann JF. Drug-food interactions in internal medicine: What physicians should know?. Rev Med Interne; 2015. Aug. 36(8):530-9.
  3. Végh A, Lankó E, Fittler A, Vida RG, Miseta I, Takács G, Botz L. Identification and evaluation of drug-supplement interactions in Hungarian hospital patients. Int. J. Clin. Pharm.; 2014. Apr;36(2):451-9.
  4. Gurley BJ. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 1): origins, mechanisms, and the impact of botanical dietary supplements. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1478-89.
  5. Gurley BJ, Fifer EK, Gardner Z. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 2): drug interactions involving popular botanical dietary supplements and their clinical relevance. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1490-514.
  6. Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with implications for practice. J Acad Nutr Diet.; 2012. Apr. 112(4):506-17.
  7. González Canga A, Fernández Martínez N, Sahagún Prieto AM, García Vieitez JJ, Díez Liébana MJ, Díez Láiz R, Sierra Vega M. Dietary fiber and its interaction with drugs. Nutr. Hosp.; 2010. Jul-Aug. 25(4):535-9.
  8. Nekvindová J, Anzenbacher P. Interactions of food and dietary supplements with drug metabolising cytochrome P450 enzymes. Ceska Slov Farm. Review; 2007. Jul. 56(4):165-73.
  9. Bailey DG, Dresser GK. Interactions between grapefruit juice and cardiovascular drugs. Am J Cardiovasc Drugs; 2004. 4(5):281-97.
  10. Fujita K. Food-drug interactions via human cytochrome P450 3A (CYP3A). Drug Metabol Drug Interact. Review; 2004. 20(4):195-217.
  11. Schmidt LE, Dalhoff K. Food-drug interactions. Drugs; 2002. 62(10):1481-502.
  12. Maka DA, Murphy LK. Drug-nutrient interactions: a review. AACN Clin Issues. Review; 2000. Nov. 11(4):580-9.