Liczba osób chorych na cukrzycę (świadomych choroby i nieświadomych) w Polsce w 2013 roku wynosiła 2,73 mln. 2,17 mln to osoby leczone, natomiast pozostałe 26% osób z cukrzycą to osoby nieświadome swej choroby, a więc nieleczone. U 85-95% pacjentów z cukrzycą występuje cukrzyca typu 2.

Niepokojący jest także fakt, że liczba osób w naszym kraju ze stanem przedcukrzycowym, który jest bardzo silnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, jest podobna lub nawet wyższa od liczby osób z cukrzycą.

Profilaktyka i leczenie cukrzycy

Wskazówką do opracowywania materiałów edukacyjnych dotyczących profilaktyki i leczenia cukrzycy są wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD), opracowywane corocznie, od 2005 roku. Najnowsze zostały przedstawione w dokumencie „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2017. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego”.

W Zaleceniach PTD na rok 2017 w wybranych rozdziałach, w tym w rozdziale dotyczącym zalecanej diety, wprowadzono odniesienie do zasad medycyny opartej na faktach (EBM, Evidence–Based Medicine ), wskazując poziom dowodów naukowych.

Zalecenia dietetyczne podane przez PTD są cenną wskazówką dla lekarzy diabetologów, ale także dla lekarzy innych specjalności, w tym lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, dietetyków, pielęgniarek, edukatorów diabetologicznych przy edukowaniu pacjentów w kwestii zalecanej im diety.

PTD podaje, że: „nie ma diety uniwersalnej dla wszystkich pacjentów z cukrzycą. Optymalne dla chorego proporcje makroskładników powinny być ustalane indywidualnie z uwzględnieniem wieku, aktywności fizycznej, obecności powikłań cukrzycy, schorzeń dodatkowych”.

Węglowodany w diecie osoby z cukrzycą typu 2

W Zaleceniach PTD 2017 zwrócono uwagę, że aktualnie brakuje wystarczających dowodów naukowych na ustalenie jednej, optymalnej ilości węglowodanów w diecie chorych na cukrzycę i podano różne zakresy udziału węglowodanów w diecie dla różnych grup pacjentów.

Aktualne podejście do zawartości węglowodanów w diecie w Zaleceniach PTD 2017 jest następujące:

• udział węglowodanów w diecie powinien wynosić około 45% całkowitej ilości energii,
• udział węglowodanów może być większy i może dochodzić do 60% energii, jeśli ich źródłem są produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG) i dużej zawartości błonnika,
• wysoki udział węglowodanów w kaloryczności diety powinien być także elementem diety  pacjentów cechujących się bardzo dużą aktywnością fizyczną,
• niższa niż 45% podaż kalorii pochodzących z węglowodanów, czyli mieszcząca się w zakresie 25-45% może być czasowo (!!!) zalecana u chorych o niewielkiej aktywności fizycznej, u których możliwości jej zwiększenia są ograniczone (np. ze względu na współistniejące schorzenia),
• jako największe źródło węglowodanów zaleca się pełnoziarniste produkty zbożowe, zwłaszcza o niskim indeksie glikemicznym (<55 IG),
• pacjenci powinni ograniczyć do minimum żywność zawierającą węglowodany łatwo przyswajalne, w tym cukry dodane,
•  nie zaleca się fruktozy jako zamiennika cukru. Dzienne spożycie fruktozy nie powinno przekraczać 50 g,
•  ze względu na korzystny wpływ błonnika pokarmowego na stężenie glukozy we krwi po posiłku, jego zawartość w diecie powinna wynosić około 25-50 g na dobę lub 15-25 g/1000 kcal. Szczególnie zalecane frakcje błonnika pokarmowego to frakcje rozpuszczalne w wodzie np. pektyny, beta-glukany.

PTD podkreśla, że chorzy na cukrzycę powinni być zachęcani do przestrzegania zasad prawidłowego żywienia skierowanych do osób zdrowych. Są one przedstawione przez ekspertów Instytutu Żywności i Żywienia w formie Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej oraz 10 Zasad Zdrowego Żywienia.

PTD podaje także, że „pomimo różnych poglądów dotyczących idealnych proporcji makroskładników pokarmowych (czyli białek : tłuszczów : węglowodanów) złotym standardem w leczeniu cukrzycy u pacjentów wymagających redukcji masy ciała pozostaje nadal dieta o obniżonej zawartości węglowodanów”.

Dowiedz się więcej: przeczytaj inne nasze artykuły na temat cukrzycy i insulinooporności