Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Czy pieczywo pszenne ma więcej kalorii niż żytnie?

Czy pieczywo pszenne ma więcej kalorii niż żytnie?

Im wyższy typ mąki, tym więcej w niej składników odżywczych i błonnika pokarmowego

Ważniejszy od wyboru rodzaju zboża z jakiego powstało pieczywo jest wybór stopnia przetworzenia mąki, której użyto do wypieku chleba. Najkorzystniej wybierać chleb z mąki razowej, pełnoziarnistej i z pełnego przemiału.

 

Chleb zamiast bułki

W związku z powszechnym dodatkiem tłuszczu i cukru podczas produkcji bułek, korzystniejszy jest wybór chleba. Dodatkowo, do wypieku bułek najczęściej używa się białej mąki o wysokim stopniu przetworzenia oraz drożdży. Zatem spożycie chleba z punktu widzenia dostarczania składników odżywczych i błonnika pokarmowego wypada znacznie korzystniej.

 

Brązowy zamiast białego

Z uwagi na niższy stopień przetworzenia, brązowy chleb  jest znacznie bogatszy w witaminy, składniki mineralne i błonnik pokarmowy w porównaniu do białego pieczywa. Należy sprawdzać, czy wybrany bochenek nie zawdzięcza swojej barwy dodatkowi barwnika, np. karmelu.

 

Zakwas zamiast drożdży

Pieczywo na zakwasie w porównaniu do chleba wypiekanego z udziałem drożdży charakteryzuje się wyższą wartością odżywczą i niższym indeksem glikemicznym oraz korzystnie wpływa na mikroflorę przewodu pokarmowego.

 

Kaloryczne dodatki

Dodatek pestek dyni lub słonecznika, orzechów, owoców suszonych i miodu nie wpływa znacząco na podwyższenie wartości kalorycznej chleba. Zwykle dodatek tych składników jest po prostu bardzo niewielki. Dodatkowo, wyżej wymienione składniki mogą podnieść wartość odżywczą chleba. Natomiast obecność tłuszczu i cukru niekorzystnie wpływa zarówno na kaloryczność, jak i walory odżywcze pieczywa.

Najczęstszą formą spożycia pieczywa są kanapki. Warto więc zwrócić uwagę na to, co znajduje się na pieczywie i tu ewentualnie szukać mniej kalorycznych, ale wartościowych pod względem wartości odżywczych produktów.

Tabele składu i wartości odżywczej żywności, Kunachowicz i inni, PZWL, 2018

Czy nie jeść pieczywa na diecie odchudzającej?

Czy nie jeść pieczywa na diecie odchudzającej?

Jedynie stałe zmiany są kluczem do sukcesu

Restrykcyjne, krótkotrwałe diety przynoszą zwykle jedynie chwilowy efekt w postaci redukcji nadprogramowych kilogramów. Jeśli naszym celem jest trwałe zmniejszenie masy ciała, musimy podejść do sprawy chudnięcia z rozwagą i spokojem. Kluczem do sukcesu jest dieta, którą bez szkody dla zdrowia możemy kontynuować całe życie. Chwilowe, nawet najbardziej wyszukane diety zawsze kiedyś się kończą, a wtedy zadowoleni z efektów wracamy do starych nawyków żywieniowych. Gwarantem powodzenia jest więc stała zmiana nieprawidłowych nawyków dietetycznych, które doprowadziły do pojawienia się dodatkowych fałdek.

Pieczywo jest popularnym i powszechnie spożywanym produktem w naszej diecie. Dowiedzmy się, na co zwracać uwagę przy jego wyborze.

 

Pieczywo kupione w piekarni, w supermarkecie, a może wypiekane w domu?

Jeśli nie mamy czasu, ochoty lub możliwości wypieku domowego chleba, warto zaopatrywać się w sprawdzonych piekarniach. Wybór pieczywa w piekarni można poprzedzić odwiedzeniem jej strony internetowej. Coraz więcej piekarni na swoich stronach umieszcza zdjęcia oferowanych produktów, ich skład i wartość odżywczą. Pieczywo z supermarketów charakteryzuje się zwykle znacznie gorszą jakością i wartością odżywczą. Wypiekane na miejscu, z produktów mrożonych, zawiera mniej witamin i składników mineralnych w porównaniu z tradycyjnym chlebem.

 

Chleb czy bułka?

Chleb. W bułkach, nawet w kolorze brązowym posypanych ziarenkami, znacznie częściej znajdziemy dodatek cukru i niskiej jakości tłuszczu.

Uwaga:

Cukier w pieczywie może kryć się między innymi pod nazwami takimi jak:

cukier, glukoza, sacharoza, syrop kukurydziany, syrop glukozowo-fruktozowy, karmel.

 

Biały czy brązowy?

Wartość kaloryczna białego i ciemnego pieczywa jest zbliżona – nie jest to zatem argument przemawiający na korzyść jednego z nich. Z uwagi na niższy stopień przetworzenia brązowy chleb (taki, który swojej barwy nie zawdzięcza obecności barwników) jest znacznie bogatszy w witaminy, składniki mineralne i błonnik pokarmowy. Warto pamiętać, że niezależnie od swojej masy ciała warto wybierać ciemny chleb.

          Uwaga:

Brązowe pieczywo jest bardziej ciężkostrawne niż białe.

W przypadku występowania dolegliwości ze strony układu pokarmowego, pozostaje nam

spożywanie białego chleba (najlepiej lekko czerstwego) lub pieczywa graham.

 

Na drożdżach czy na zakwasie?

Pieczywo na zakwasie charakteryzuje się wyższą wartością odżywczą i niższym indeksem glikemicznym niż biały chleb oraz korzystnie wpływa na mikroflorę przewodu pokarmowego.

Na przestrzeni ostatnich lat spożycie pieczywa w Polsce maleje. Jednocześnie obserwuje się wzrost liczby osób z nadmierną masą ciała. Zatem wszelkie diety wykluczające spożycie wyrobów piekarniczych nie wydają się być zasadne. 

Tabele składu i wartości odżywczej żywności, Kunachowicz i inni, PZWL, 2018

Czy osoby dorosłe nie powinny pić mleka?

Czy osoby dorosłe nie powinny pić mleka?

Ile mleka w zdrowej diecie?

Zgodnie z zasadami zdrowego żywienia należy spożywać co najmniej 2 duże szklanki mleka w ciągu dnia. Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem.

 

Kilka słów o laktozie

Laktoza jest dwucukrem występującym w mleku i jego przetworach. Zbudowana jest z glukozy i galaktozy. Do rozerwania wiązania między tymi cukrami potrzebny jest enzym – laktaza. Wraz z wiekiem może dochodzić w organizmie człowieka do zmniejszenia wytwarzania tego enzymu, jednak nie jest to regułą i w naszym społeczeństwie zdarza się rzadko. Nietolerancja laktozy częściej może pojawić się po stosowaniu kuracji antybiotykowej, ale ma ona jedynie charakter przejściowy i po pewnym czasie ponownie możemy spożywać mleko.

 

Nietolerancja laktozy i alergia na mleko to najczęstsze argumenty przemawiające za rezygnacją ze spożycia mleka i jego przetworów. Czy słusznie?

Nietolerancja laktozy dotyczy poniżej 15% osób w Polsce. Problem ten jest znacznie bardziej powszechny w innych częściach świata. Alergia na mleko występuje zwykle u małych dzieci, które wraz z upływem lat najczęściej z niej wyrastają. Zatem i ten argument nie powinien przemawiać za rezygnacją ze spożycia mleka i jego przetworów.

 

Cierpiąc na nietolerancję laktozy możemy spożywać mleko i jego przetwory

Występowanie nietolerancji laktozy nie oznacza konieczności rezygnacji ze spożycia mleka i produktów mlecznych. Osoby z tą przypadłością mogą spożywać 11-12 g laktozy na porcję, co odpowiada średnio szklance mleka. I w takim  przypadku warto wprowadzić do diety fermentowane produkty mleczne, takie jak np. jogurt naturalny, kefir, maślankę. Pomimo zawartości laktozy są one zwykle lepiej tolerowane. W przypadku występowania nietolerancji cukru mlecznego (laktozy) zasadny jest wybór produktów bezlaktozowych lub suplementacja laktazy (enzymu rozkładającego laktozę).

 

Podsumowując zatem: zarówno dzieci, osoby dorosłe i osoby starsze mogą pić mleko.

 

ZAWARTOŚĆ LAKTOZY W PRODUKTACH MLECZNYCH

Mleko kozie – 4,5 g /100 g

Mleko pełne w proszku – 38,7 g /100 g

Napój sojowy – 0 g /100 g

Mleko krowie 1,5% tł. – 4,9 g/ 100 g

Mleko zagęszczone niesłodzone – 9,4 g /100 g

Mleko zagęszczone słodzone – 10,3 g /100 g

Ser feta – 1 g /100 g

Ser twarogowy półtłusty – 3,2 g /100 g

Ser mascarpone – 2,3 g /100 g

Ser gouda – 0,1g /100 g

Jogurt naturalny 2% tł. – 4,6 g /100 g

Kefir 2% tł. – 4,1 g /100 g

Maślanka 0,5% tł. – 4,8 g /100 g

Masło extra – 0,6 g /100 g

Mleko owcze – 5,3 g /100 g

Lody śmietankowe – 4,4

Tabele składu i wartości odżywczej żywności, Kunachowicz i inni, PZWL, 2017

Gorzka czekolada wspomaga serce?

Gorzka czekolada wspomaga serce?

 

Co kryje się w słodkiej tabliczce

Wartość kaloryczna czekolad wynosi średnio 555 kcal/100 g (masa standardowej tabliczki). Niższą zawartością kalorii (450 kcal/100 g) charakteryzują się czekolady nadziewane np. z nadzieniem owocowym, ale są one jednocześnie bogatsze w cukry. Z punktu widzenia walorów żywieniowych, najkorzystniejsze jest spożycie gorzkiej czekolady, która ma najwyższą zawartość kakao. Wraz ze wzrostem tego składnika, zmniejsza się zawartość cukrów.

 

Kostka czekolady na zdrowie

Gorzka czekolada przewyższa pod względem żywieniowym inne rodzaje czekolad i pozostałe smakołyki. Prozdrowotne właściwości czekolady wynikają z obecności flawonoidów. Związki te wchodzą w skład ziarna kakaowego, stąd wraz ze wzrostem tego składnika, zwiększa się możliwa wartość prozdrowotna czekolad. Najwięcej flawonoidów znajdziemy w świeżym ziarnie kakaowca. Dalsza obróbka ziarna, m.in. suszenie i prażenie powoduje znaczne straty tych korzystnych dla zdrowia związków.

 

Na problemy sercowe

Umiarkowane spożycie gorzkiej czekolady może przyczyniać się do zmniejszania ryzyka wystąpienia chorób serca, między innymi poprzez sugerowany wpływ na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, stanu zapalnego i stężenia cholesterolu. Mleczna czekolada, z uwagi na niską zawartość prozdrowotnych związków i wysoką zawartość cukrów, nie jest polecana.

 

W umiarze siła

Już jedna kostka gorzkiej czekolady dziennie wystarczy, aby dostarczyć prozdrowotną dawkę epikatechiny – związku odpowiedzialnego za korzyści wynikające ze spożycia gorzkiej czekolady.

 

Opcja dla łakomczuchów

Jeśli obawiamy się, że zakup gorzkiej czekolady zakończy się momentalnym zjedzeniem całej tabliczki, możemy zaopatrzyć się w kakao. Świetnie sprawdzi się jako dodatek np. do owsianki lub koktajlu. Warto również w tym przypadku skoncentrować się na jego jakości. Dodatek cukru, mleka w proszku i innych dodatków może przesłonić jego korzystne działanie. Wybieramy kakao, w którego składzie znajdziemy sproszkowane ziarno kakaowca i tyle. Obecne na rynku surowe ziarno kakaowca, stanowi wspaniałe źródło antyoksydantów z całym wachlarzem korzyści zdrowotnych w pakiecie.

1.    Węglarz M., Kubica A., Sinkiewicz W. (2011): Znaczenie czekolady w prewencji chorób sercowo-naczyniowych, Folia Cardiologica Excerpta; 2011. Tom 6. Nr 2. 127–134.

2.    Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydanie II zmienione. PZWL. Warszawa; 2017.

3.    Program komputerowy Dieta 5. IŻŻ.

Dieta sokowa – na oczyszczanie, na odchudzanie, na raka?

Dieta sokowa – na oczyszczanie, na odchudzanie, na raka?

 

Dieta sokowa na odchudzanie

Dieta oparta na spożyciu samych soków z pewnością nie jest dobrym sposobem na skuteczne pozbycie się nadmiernej masy ciała. Z uwagi na stosunkowo niską kaloryczność, jej stosowanie może prowadzić do spowolnienia metabolizmu. Niska podaż energii na takiej diecie sprawia, że zabraknie nam siły na uprawianie aktywności fizycznej, a ta jest wielkim sprzymierzeńcem w drodze po szczupłą sylwetkę. Monotonność diety sokowej zwiększa również chęć spożycia „normalnego” posiłku, co wiąże się z szybkim powrotem utraconych kilogramów w postaci efektu jo-jo.

 

Dieta sokowa na oczyszczenie?

Jeśli nasz organizm funkcjonuje prawidłowo, a dieta jest zgodna z zasadami racjonalnego żywienia, nie ma potrzeby stosowania żadnych diet oczyszczających, w tym diet opartych na spożyciu jedynie soków. Nasza skóra, płuca, nerki, wątroba i przewód pokarmowy doskonale radzą sobie z oczyszczaniem organizmu – nie musimy więc zaprzątać sobie głowy stosowaniem specjalnych diet, które niejednokrotnie mogą przysporzyć nam więcej problemów zdrowotnych niż korzyści. Ich stosowanie może prowadzić do powstawania niedoborów pokarmowych, a niska podaż energii utrudniać dodatkowe aktywności.

 

Dieta sokowa na pokonanie raka?

Osoby zmagające się z chorobą nowotworową szukają wszelkich sposobów, aby jak najszybciej odzyskać zdrowie i pokonać raka. Dieta oparta na spożyciu soków stanowi nawet podstawę terapii przeciwnowotworowych, na które decydują się często zdezorientowane i zdesperowane osoby. Ale czy jej stosowanie jest bezpieczne i przede wszystkim, czy może pozwolić na pokonanie choroby?

Zdecydowanie nie. Organizm zmagający się z chorobą, często i tak jest już osłabiony, a takie terapie mogą dodatkowo pogłębiać ten stan. Niedożywienie zwiększa ryzyko powikłań, wydłuża proces leczenia i rekonwalescencji oraz może negatywnie wpływać na skuteczność prowadzonych terapii.

 

Dieta sokowa dla zdrowia?

Zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia przedstawionymi na Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej, warzywa i owoce powinny stanowić przynajmniej połowę spożywanych przez nas pokarmów. Ale uwaga: proporcja pomiędzy spożyciem warzyw i owoców wynosi 3:1, co oznacza, że nie możemy bezkarnie objadać się owocami. Wypijanie dużej ilości soków owocowych może nam zatem nie ujść na sucho.

Spożywając soki owocowe, łatwo możemy przesadzić ze spożyciem owoców, a tym samym zachwiać proporcję pomiędzy spożyciem warzyw i owoców. Dodatkowo, zawartość błonnika pokarmowego w sokach, w zależności od ich rodzaju (przecierowe, klarowne, mętne) może być niższa, w porównaniu z taką samą ilością owoców, której użyto do produkcji soku. Spożycie soków owocowych może prowadzić do szybszych skoków stężenia glukozy i insuliny we krwi, co nie sprzyja utrzymaniu dobrostanu zdrowotnego i szczupłej sylwetki.

Dodatkowo, czasem ciężko w gąszczu sklepowych kartonów odróżnić sok od nektaru czy napoju owocowego, a te zawierają dodatkowe ilości cukru. W przeciwieństwie do soków owocowych, soki warzywne mogą zawierać dodatek cukru, a nawet soli. Warto, więc czytać etykiety i wybierać soki bez ich dodatku.

Picie soków warzywnych (bez dodatku cukru i soli) może ułatwiać spożycie odpowiedniej ilości warzyw w ciągu dnia. Jeśli chcemy mieć pewność, że wypijany sok nie został pozbawiony błonnika pokarmowego i nie zawiera dodatku cukru i soli, możemy go przygotować samodzielnie. Warto na koniec wymieszać go z pozostałościami np. marchwi, które zostały odrzucone podczas procesu wyciskania soku lub jeszcze lepiej miksować całe warzywa (np. z dodatkiem niewielkiej ilości owoców) i tworzyć koktajle.

Sprytne: Bogate w korzystny dla zdrowia błonnik pokarmowy „odpadki” pozostałe po wyciśnięciu soku, wykorzystajmy jako dodatek do potraw, np. do zup, pulpetów, kotletów, dipów kanapkowych, a nawet do ciasteczek.

 

Skok na sok!

Szklanka soku dla zdrowia? Jak najbardziej! Ale jedynie jako element prawidłowo skomponowanej diety. Jeśli spożywamy odpowiednią ilość warzyw i owoców, nie ma potrzeby spożywania soków. Jeśli mamy ochotę na sok, wybierzmy ten prawdziwy (nie nektar czy napój owocowy) i zwróćmy uwagę, czy nie zawiera dodatku cukru lub soli. Aby zmniejszyć zawartość kalorii i cukrów, możemy spożywać je po rozcieńczeniu z wodą. Pamiętajmy, że to woda powinna być podstawą spożywanych płynów w ciągu dnia, a spożycie soku powinniśmy traktować jedynie jako urozmaicenie diety.

  1. Krajowa Unia Producentów Soków. [online]. [Przeglądany: 20.07.2018]. Dostępny w: http://kups.org.pl/
  2. Gwóźdź E, Gębczyński P.: Prozdrowotne właściwości owoców, warzyw i ich przetworów. Post Fitoter; 2015. (16)4: 268-271.