Burak, a ściślej burak ćwikłowy, jest jednym z najczęściej uprawianych warzyw okopowych w Polsce. W roku 2014 zebrano 358 tys. ton buraków, które pod względem wielkości zbiorów zajmują czwarte miejsce po kapuście, cebuli i marchwi. Mimo to, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, spożycie buraków przez ostatnie dziesięć lat charakteryzowało się tendencją spadkową, z 9,5 g na osobę dziennie w 2006 r. do 6,6 g na osobę dziennie w 2015 r. Buraki ćwikłowe kupowała mniej niż połowa badanych gospodarstw domowych.

Burak był lekarstwem

Burak ćwikłowy wywodzi się od buraka nadmorskiego. W czasach starożytnych był uprawiany nie tylko w celach spożywczych, lecz także leczniczych. Pierwsze wzmianki o buraku pojawiają się w dokumentach pochodzących z Babilonii. W roku 722 p.n.e. uprawiano go ponoć w ogrodach króla Marduk-apla-iddiny II. Około 400 r. p.n.e. zaczęto uprawiać buraki w Grecji, a 200 lat później dotarły one na tereny Republiki Rzymskiej. W czasach Karola Wielkiego i przez okres średniowiecza burak ćwikłowy uprawiany był jako warzywo liściaste, głównie we Francji i we Włoszech. Jako warzywo okopowe w Europie zaczęto uprawiać buraki, podobnie jak inne warzywa, w XVI w., chociaż są wzmianki z XIV w., jakoby pojawił się na polskich stołach.

Wartości odżywcze buraków ćwikłowych

Burak ćwikłowy swoje korzystne właściwości zawdzięcza w głównej mierze dużej zawartości antocyjanów i flawonoidów (betanina i cholina), czyli barwników, którym przypisuje się właściwości zapobiegające rozwijaniu się nowotworów. Według danych USDA (Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych) zawartość betaniny w buraku wynosi 128,7 mg/100 g, natomiast choliny 6 mg/100 g.

Zawiera on także dość duże ilości potasu (348 mg w 100 g produktu jadalnego). Pozostałe składniki mineralne zawiera w mniejszych ilościach, a mianowicie wapń (41 mg/100 g) oraz fosfor i magnez (17 mg/100 g). Spośród witamin, na uwagę zasługuje witamina C, której w korzeniu buraka ćwikłowego jest 10 mg/100 g.

Jak jeść buraki ćwikłowe

Korzeń buraka ćwikłowego, a także jego nać w przypadku młodej rośliny, stanowią doskonały dodatek do zup lub dań głównych. Najbardziej rozpoznawalnymi potrawami z buraka ćwikłowego są barszcz czerwony i botwina.

Buraki ćwikłowe możemy jeść w najprostszy sposób – na surowo po obraniu ze skórki. Jeżeli mamy sokowirówkę, uzyskamy wspaniały, pełny wartości odżywczej sok.

Sałatki i sosy z buraków

Kuchnia polska jest bardzo bogata w przepisy na potrawy z użyciem tego warzywa. Są to np. sałatki buraczane, do których używamy uprzednio ugotowanych i obranych buraków. Pokrojone w kostkę buraki możemy połączyć ze śledziami wymoczonymi w mleku – również pokrojonymi w kostkę, a także z czerwoną cebulą. Możemy dodać oleju, octu winnego i miodu. Buraki mogą wchodzić też w skład sosów. Warzywa te po ugotowaniu i pokrojeniu w cienkie słupki, łączymy z odrobiną jogurtu i koncentratem buraczanym.

Przeczytaj również inne artykuły z cyklu o superfoods