Niestety nie udało się tego zrealizować i nie zdołano nie tylko odwrócić, ale nawet zahamować trendu narastania otyłości. W dalszym ciągu częstość jej występowania rośnie dramatycznie i prognozy wskazują, że w najbliższych latach będzie jeszcze gorzej. Wstrząsające tsunami – jest to adekwatne określenie obecnej sytuacji związanej z otyłością. Niesie ona olbrzymie konsekwencje zdrowotne, ekonomiczne i cywilizacyjne dla społeczeństwa i państwa. Narastanie cukrzycy typu 2, a także nowotworów złośliwych, nadciśnienia tętniczego, udarów, zawałów oraz demencji i wielu innych chorób związane jest w bardzo dużej mierze z nadwagą i otyłością.

Problem ten jest bardzo złożony i trudny do wyjaśnienia. Jednakże należy podkreślić, że podejmowane działania są niewystarczające i źle zorganizowane. Za mało jest edukacji w szkołach, mediach i miejscach pracy, a reformulacja produktów spożywczych (w celu zmniejszenia w nich zawartości cukru, tłuszczu i soli) postępuje bardzo powoli. Podsumowując, edukacja jest niedostateczna, brak jest wystarczających środków finansowych oraz nie ma wczesnego diagnozowania i przeciwdziałania nadwadze w szkole, miejscu pracy oraz systemie ochrony zdrowia.

Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że trudności w przeciwdziałaniu otyłości mogą być częściowo wyjaśnione. Dopiero w ostatnich kilkunastu latach wykryto szereg istotnych, nowych czynników ryzyka nadwagi i otyłości. Czynniki te związane są ściśle z rozwojem cywilizacyjnym. Należą do nich:

– powszechne i bardzo częste używanie urządzeń elektronicznych (telewizory, komputery, smartfony i gry wideo),

– zaburzenia snu (zbyt krótki i mało efektywny),

– narażenie na przewlekły stres w szkole czy miejscu pracy

oraz najprawdopodobniej zanieczyszczenia chemiczne występujące np. w opakowaniach plastikowych. Wszystkie wymienione czynniki powodują wzrost stężenia kortyzolu i zaburzeń hormonalnych, co prowadzi do nieprawidłowości gospodarki węglowodanowej i innych zaburzeń metabolizmu. Z tego powodu należy brać te czynniki pod uwagę w tworzeniu zaleceń dla populacji dotyczących żywienia i stylu życia.

Instytut Żywności i Żywienia w ramach realizacji Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy wykazał, że przeciwdziałanie nadwadze i otyłości u młodzieży szkolnej jest możliwe. W ciągu 2 lat trwania programu certyfikacji szkół „Szkoła/ Przedszkole Przyjazne Żywieniu i Aktywności Fizycznej” zmniejszyliśmy częstość występowania nadwagi i otyłości u dzieci w szkołach podstawowych o 3%.

Podsumowując, rządy państw, władze samorządowe i lokalne oraz całe społeczeństwo powinno zaangażować się w znacznie większym stopniu, niż ma to miejsce dotychczas, w rozwiązanie tego dramatycznie narastającego problemu.

Skoncentrowani na wielu różnych, istotnych działaniach naszego życia społecznego i politycznego, w tym również ochrony zdrowia, pamiętajmy, żebyśmy nie stracili z oczu najważniejszego priorytetu w rankingu pilnych działań, jakim jest przeciwdziałanie nadwadze i otyłości.