Pochodzenie topinamburu

Topinambur – inaczej karczoch jerozolimski (Helianthus tuberosus) lub słonecznik bulwiasty – to roślina spokrewniona z dobrze znanym słonecznikiem zwyczajnym. Jego źródłem pochodzenia jest Ameryka Północna, gdzie za sprawą swojej bulwy uprawiany był przez Indian jeszcze w czasach zanim Kolumb dotarł na kontynent. Nazwa zaś tego warzywa wywodzi się od pochodzącego z Brazylii plemienia indiańskiego „Tupinamba”, które pojawiło się we Francji w tym samym okresie co warzywo. Do Polski topinambur dotarł w XVIII wieku.

 

Wartość odżywcza topinamburu

Bulwy topinamburu poza węglowodanami, białkiem i znikomymi ilościami tłuszczu, zawierają składniki mineralne i witaminy. Jako najważniejszy należy wymienić potas (429 mg w 100 g produktu). Dla porównania norma na ten składnik w Polsce, na poziomie wystarczającego spożycia, wynosi obecnie dla osób dorosłych 3500 mg dziennie. Oznacza to, że 100 g tego produktu pokrywa w ponad 12% tą normę.

Jako drugi ważny składnik należy wymienić inulinę (16 g/100 g produktu), a to ze względu na jej ważne właściwości prozdrowotne. Ponadto, w grupie składników mineralnych, zawartych w bulwach topinamburu, należy wymienić wapń, żelazo, magnez, fosfor, sód, cynk, miedź, mangan i selen. Natomiast wśród witamin, są to: witamina C, niacyna, B-karoten i witamina E.

 

Właściwości zdrowotne topinamburu

Topinambur swoje właściwości prozdrowotne zawdzięcza przede wszystkim inulinie – związkowi należącemu do węglowodanów. Związek ten należący do grupy substancji o właściwościach błonnika, podawany jako składnik diety wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, m.in. w stanach przedcukrzycowych. Inulina bowiem, rozkładana jest w organizmie człowieka do fruktozy, która jest znacznie wolniej przyswajana niż glukoza, co powoduje, że może być spożywana przez diabetyków.

Duża zawartość potasu ma istotne znaczenie w profilaktyce chorób układu krążenia oraz przy niewydolności nerek. Duża zawartość rozpuszczalnych frakcji błonnika może zwiększyć prawdopodobieństwo zmniejszenia stężenia frakcji LDL cholesterolu. Poza tym zawartość witaminy C, jak i B-Karotenu może przyczyniać się do zmniejszania ryzyka powstawania wolnych rodników (substancji chemicznych powodujących stany zapalne w organizmie człowieka).

 

Jak możemy spożywać topinambur

Warzywo to, ze względu na swoje właściwości żywieniowe, może być składnikiem większości dań głównych, stanowiąc zamiennik ziemniaka. Bulwy te można poddać duszeniu we własnym sosie, jak i gotowaniu. Można go dodawać do zup, sałatek oraz wszelkich innych potraw. Jednak jego obróbka nie powinna trwać zbyt długo, podobnie zresztą jak większości innych warzyw.

Topinambur może stanowić ciekawe urozmaicenie naszych jadłospisów, tym bardziej gdy weźmiemy pod uwagę jego prozdrowotne właściwości. Ograniczeniem w jego wykorzystywaniu w kuchni jest jednak zbyt mała jego dostępność na rynku oraz – co też nie jest bez znaczenia – względnie wysoka cena. Jednak gdy już go spotkamy, to warto pokusić się o cenny eksperyment kulinarny z udziałem topinamburu.