Autor dr Katarzyna Wolnicka | 8.12.2022 | Dzieci i młodzież, Dzieci przedszkolne i szkolne
Nadwaga i otyłość wśród dzieci pozostaje jednym z głównych problemów zdrowia publicznego, przed którym stoi region europejski WHO. Nadmierna masa ciała we wczesnym okresie życia może zwiększyć ryzyko wystąpienia otyłości i chorób niezakaźnych w dorosłości oraz wpływać na bezpośrednie zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka, osiągnięcia edukacyjne i jakość życia.
W celu uzyskania wiarygodnych danych na poziomie krajowym, dotyczących występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci w wieku szkoły podstawowej, w 2007 roku podjęto inicjatywę WHO, dotyczącą badań nad otyłością wśród dzieci (COSI – Childhood Obesity Surveillance Initiative). W jej ramach ustanowiono wspólny protokół, który umożliwia systematyczne gromadzenie danych na temat masy ciała i wzrostu dzieci. COSI jest obecnie największym programem monitorowania nadmiernej masy ciała u dzieci na świecie. Piąta runda zbierania danych opublikowanych w raporcie w 2022 roku odbyła się w latach 2018-2020 w 33 krajach.
Największą częstość występowania nadmiernej masy ciała (w tym otyłości), jak i samej otyłości zaobserwowano na Cyprze, w Grecji, we Włoszech i w Hiszpanii. Najmniejszą natomiast odnotowano w Tadżykistanie, Danii, Izraelu i Kazachstanie. Ogółem, w krajach uczestniczących w badaniu, 29% dzieci w wieku 7-9 lat miało nadmierną masę ciała (w tym otyłość). Częstość występowania nadwagi była wyższa wśród chłopców (31%) niż dziewcząt (28%). Nadal istnieją duże różnice między krajami, przy czym częstość występowania nadwagi (w tym otyłości) wśród dzieci w wieku 7-9 lat wynosiła od 6% w Tadżykistanie do 43% na Cyprze. Wśród chłopców, wahała się od 7% do 48%, a wśród dziewcząt od 5% do 40%. Wyniki te wydają się zgodne z trendem, który został wcześniej zaobserwowany – dzieci z Europy Północnej były najwyższe, dzieci z Europy Południowej miały najwyższą masę ciała, a dzieci mieszkające w Azji Środkowej miały najniższą masę i wysokość ciała.
Polska pod względem nadwagi i otyłości wśród chłopców i dziewcząt zajmuje 8. miejsce wśród badanych krajów. Nadwagę (w tym otyłość) odnotowano u 32% polskich dzieci w wieku 8 lat. Ogółem nadmierną masę ciała miało 36% chłopców i 29 % dziewcząt. Pod względem nadmiernej masy ciała, wśród 33 badanych krajów, polscy chłopcy zajmują 6. miejsce, a dziewczęta 13.
W badanym regionie europejskim średnio u 12% dzieci w wieku 7–9 lat rozpoznano otyłość. Częściej występowała ona wśród chłopców (14%) niż wśród dziewcząt (10%). Obecność otyłości wśród dzieci w poszczególnych krajach wahała się od 1% w Tadżykistanie do 19% na Cyprze. Wśród chłopców występowanie otyłości wahało się od 2% do 24%; a u dziewcząt od 1% do 15%. Odsetek otyłości był wyższy u chłopców niż dziewcząt we wszystkich krajach z wyjątkiem Litwy, Portugalii, Słowacji i Tadżykistanu, gdzie poziomy były takie same lub zbliżone u obu płci. W Polsce otyłość występowała częściej u chłopców -(18%) niż u dziewcząt – (9%).
W większości badanych lokalizacji częstość występowania otyłości była wyższa wśród dzieci, których rodzice mieli niski poziom wykształcenia w stosunku do dzieci z wysokim wykształceniem rodziców. Różnice wahały się w przedziale od 11% (zaobserwowanych w Niemczech i Hiszpanii) do 1 punktu procentowego w Czarnogórze. W 18 krajach częstość występowania otyłości zmniejszała się wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia rodziców. Odwrotną zależność lub jej brak odnotowano w Armenii, Gruzji, Kazachstanie i Tadżykistanie. Wyniki te – oraz wyniki dotyczące nadmiernej masy ciała – ogółem są zbieżne z ustaleniami poprzedniej analizy danych COSI. Zaobserwowano w niej odwrotną zależność między rozpowszechnieniem nadmiernej masy ciała u dzieci i poziomem edukacji rodziców w krajach o wysokich dochodach. Przeciwnie było w krajach o średnich dochodach.
Piśmiennictwo:
- Report on the fifth round of data collection, 2018–2020: WHO Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), 2018-2020 [Internet]. Copenhagen: World Health Organization Regional Office for Europe; 2022 [Dostęp: 10.11.2022 ]. Dostępny w: (https://apps.who.int/iris/handle/10665/363950)
Autor mgr inż. Joanna Jaczewska-Schuetz | 16.12.2021 | Dzieci i młodzież
Jedną z przyczyn nadmiernej masy ciała u dzieci i młodzieży są nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Przyczyny nawagi i otyłości prostej są najczęściej związane ze stylem życia i obejmują nieprawidłowe żywienie oraz zbyt małą aktywność fizyczną. Warto zwrócić uwagę na rolę środowiska rodzinnego w powstawaniu nadwagi i otyłości wśród dzieci.
Wyniki badań dotyczących nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży w Polsce prowadzone w ostatnich latach są alarmujące. Według danych z 2017/2018 r. uzyskanych z badania Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) realizowanego przez Instytut Matki i Dziecka wskazuje, że nadmierna masa ciała dotyczy 33,7% 11-letnich chłopców i 17,7% dziewcząt w tym samym wieku (w tym otyłość odpowiednio 9,3% i 3,8%), zaś wśród 13-letnich chłopców – 31,7% i dziewcząt – 15,9%. Niepokojące jest występowanie wysokiego odsetka dzieci z nadmierną masą ciała w młodszych grupach wiekowych. Wyniki badania Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI) realizowanego w latach 2015-2016 wśród polskich 8-latków wskazują, że problem nadwagi i otyłości dotyczy co trzeciego dziecka w tym wieku i częściej występuje wśród chłopców (32,4%) niż wśród dziewcząt (29,1%). Nadwaga i otyłość dzieci i młodzieży jest bardzo poważnym problemem zdrowotnym.
Najczęstsze błędy w żywieniu dzieci
Do najczęściej popełnianych przez rodziców błędów żywieniowych należą podawanie zbyt małych ilości warzyw, napojów mlecznych fermentowanych, produktów zbożowych pełnoziarnistych, a także zbyt rzadkie podawanie dzieciom potraw z dodatkiem nasion roślin strączkowych. Częstym błędem jest także nadmierne słodzenie i solenie potraw. Poniżej podano praktyczne wskazówki jak uniknąć błędów żywieniowych, zapewniając dzieciom urozmaiconą dietę, a także jak zadbać o kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych.
Zbyt mało warzyw i owoców
Warzywa i owoce są źródłem witamin, składników mineralnych, błonnika a także licznych substancji bioaktywnych. Barwa warzyw i owoców wiąże się z zawartością określonych substancji, które mają wpływ na ich właściwości zdrowotne. Zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia w diecie dzieci należy uwzględnić więcej warzyw niż owoców. Owoce i warzywa powinny być podawane do każdego posiłku, w różnej postaci – gotowane oraz surowe. Komponując jadłospis wybierać należy warzywa i owoce sezonowe. W teorii odżywiania sezonowego najważniejsze jest, aby produkty spożywać w ich naturalnym okresie występowania. Żywienie dzieci w każdym wieku powinno uwzględniać warzywa i owoce surowe ze względu na wyższą zawartość niektórych witamin.
Praktyczne porady jak włączać warzywa i owoce do diety dziecka
- Podawaj gotowe do spożycia warzywa i owoce czyli produkty już umyte, pokrojone, np. marchewkę, paprykę pokrojone w słupki, rzodkiewkę, plasterki kalarepki, kawałki jabłek, gruszek itp. jako dodatek do śniadań czy podwieczorków. Dzieci chętnie zjedzą to co mają dostępne, na wyciagnięcie ręki.
- Serwuj zupy-kremy, ponieważ to dobry sposób na „przemycenie warzyw”. Nawet największy niejadek zje zupę krem z dowolnych warzyw (dynia, brokuły, kalafior, włoszczyzna) z dodatkiem np. grzanek czy nasion słonecznika.
- Dodawaj warzywa do potraw mącznych – jako nadzienie lub posiekane, starte bezpośrednio do ciasta (np. pierogi ze szpinakiem, naleśniki z farszem warzywnym).
- Dodawaj warzywa do potraw słodkich jako alternatywa dla słodkich, tradycyjnych podwieczorków np. ciasto marchewkowe, ciasto bananowe, babeczki szpinakowe, piernik z pomidorami.
- Nadawaj potrawom z dodatkiem warzyw ciekawe i atrakcyjne nazwy – szczególnie małe dzieci chętniej sięgną po Zupę Siłacza czy Koktajl Królowej Zdrówci.
- Gotuj razem z dziećmi potrawy z dodatkiem warzyw i owoców np. sałatki owocowo-warzywne, kolorowe kanapki z warzywami czy świeżo wyciskane soki warzywno-owocowe – samodzielnie przygotowane potrawy dzieci chętniej jedzą.
Zbyt mało produktów mlecznych fermentowanych
Produkty mleczne fermentowane zawierają bakterie probiotyczne, czyli specyficzne szczepy bakterii, które wywierają pozytywny wpływ na zdrowie. Najczęściej spotykane bakterie probiotyczne to bakterie fermentacji mlekowej z rodziny Lactobacillus i Bifidobacterium. Probiotyki przywracają naturalną mikrobiotę jelitową, hamują rozwój wielu mikoorganizmów chorobotwórczych a także poprzez zapewnienie równowagi bakteryjnej w przewodzie pokarmowym, wpływają na zwiększenie odporności dziecka.
Źródłem probiotyków w diecie dzieci powinny być:
– produkty mleczne fermentowane takie jak np. jogurty, kefiry, maślanki, zsiadłe mleko, najlepiej naturalne bez dodatku cukru,
– kiszonki warzywne.
Praktyczne porady jak włączać produkty mleczne fermentowane do diety dziecka
- Podawaj na śniadanie owsiankę lub inne zupy mleczne z dodatkiem owoców co zapewni atrakcyjność smakową i wizualną.
- Uwzględniaj w jadłospisie koktajle owocowe na bazie mleka/jogurtu/kefiru/maślanki. Z produktami mlecznymi dobrze komponują się: truskawka (także mrożona), borówka, banan, suszone owoce.
- Stosuj jogurt naturalny jako bazę do innych potraw: twarożków, deserów, sosów lub sałatek.
Pamiętajmy, aby czytać etykiety przetworów mlecznych – wiele z nich zawiera np. dodatek cukru. Warto sięgać po te o mniejszej zawartości cukru!
Zbyt mało produktów zbożowych pełnoziarnistych
W żywieniu dzieci zaleca się zwiększanie udziału produktów zbożowych z tzw. grubego przemiału np.: kaszy gryczanej, kaszy jęczmiennej, ryżu brązowego, makaronu razowego, pieczywa razowego, graham. Spożywanie produktów zbożowych pełnoziarnistych wpływa na regulowanie pracy przewodu pokarmowego, zapewnia odpowiednią podaż energii, białka, witamin z grupy B, magnezu, cynku i błonnika pokarmowego.
Praktyczne porady jak włączać produkty zbożowe pełnoziarniste do diety dziecka
- Uwzględniaj w posiłkach różne rodzaje pieczywa w tym pieczywo pełnoziarniste: razowe, graham, żytnie.
- Staraj się aby przynajmniej jeden posiłek w ciągu dnia zawierał produkty zbożowe pełnoziarniste (np. pieczywo razowe, graham, żytnie, płatki zbożowe: owsiane, żytnie, jęczmienne, makaron pełnoziarnisty, ryż brązowy).
- Stosuj jak najczęstsze naturalne płatki zbożowe (owsiane, żytnie, jęczmienne, pszenne).
- Zastępuj częściowo mąkę pszenną mąką pełnoziarnistą w potrawach typu naleśniki, kluski, pierogi, ciasta.
- Podawaj różne potrawy (zupy mleczne, zupy warzywne, drugie dania) z dodatkiem różnych kasz ze szczególnym uwzględnieniem grubych kasz np. jęczmiennej, gryczanej, zastępuj makaron pszenny – makaronem pełnoziarnistym, ryż biały – ryżem brązowym.
- Stosuj różnorodność w podawaniu potraw z kasz, ryżu, makaronu – np. podawaj je w formie zapiekanek, risotto lub jako dodatek do sałatek.
Zbyt mało ryb
Ryby oprócz pełnowartościowego i łatwostrawnego białka zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (zwłaszcza tłuste ryby) korzystnie wpływające na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy dziecka. Zalecane gatunki to np. łosoś, halibut, sardynka.
Praktyczne porady jak włączać ryby do diety dziecka
- Dbaj o estetykę podawanych potraw z ryb – stosuj kolorowe dodatki takie jak warzywa, natkę pietruszki, koperek czy przyprawy ziołowe.
- Urozmaicaj sposób podawania ryb – podawaj ryby nie tylko w postaci smażonej ale przede wszystkim pieczone, gotowane (pulpety), a także w postaci past kanapkowych.
- Dla małych dzieci wskazane jest mielenie mięsa ryb (ze względów bezpieczeństwa).
Zbyt mało nasion roślin strączkowych
Nasiona roślin strączkowych stanowią alternatywę dla mięsa. Produkty te są źródłem białka, witamin z grupy B, składników mineralnych oraz błonnika.
Praktyczne porady jak włączać nasiona roślin strączkowych do diety dziecka
- Stosuj różnorodność w proponowanych potrawach z suchych nasion roślin strączkowych – fasoli, grochu, soi, soczewicy, ciecierzycy.
- Podawaj potrawy z nasion roślin strączkowych w urozmaiconych formach: zupy tradycyjne i zupy-kremy, pasty kanapkowe, potrawki, kotlety, placuszki, farsze, pasztety.
- Stosuj przyprawy ziołowe takie jak: majeranek, koper, tymianek – poprawią smak i aromat, zmniejszą właściwości wzdymające.
- Stosuj odpowiednią obróbkę wstępną i kulinarną np. moczenie, co polepszy przyswajalność składników mineralnych i zmniejszy działanie wzdymające.
Zbyt dużo cukru
Cukier nie dostarcza żadnych niezbędnych składników odżywczych, jest tylko źródłem kalorii. Nadmierne spożycie cukrów prostych może prowadzić do otyłości, próchnicy zębów, u dzieci wpływać na kształtowanie nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Dosładzanie twarogów, deserów, nadmierne słodzenie herbaty jest zupełnie zbędne, ponieważ jedynie przyczynia się do utrwalania preferencji smaku słodkiego u naszej pociechy.
Praktyczne porady jak zmniejszyć ilość cukru w jadłospisie
- Podawaj wodę zamiast słodkich napojów pomiędzy posiłkami.
- Ogranicz nadmierne słodzenie potraw.
- Zamieniaj słodycze na świeże i suszone owoce – proponuj je dziecku w formie surowej pokrojonej w cząstki lub przygotuj z nich różne potrawy np. sałatki, koktajle, galaretki.
- Dodawaj owoce jako słodki dodatek do niektórych potraw, np. do naleśników z serem, makaronu z twarogiem, owsianki. Świeże owoce (drobne – w całości, duże – pokrojone na mniejsze cząstki)e lub zmiksowane dodadzą potrawie słodyczy, kolorytu, wpłyną na zwiększenie w potrawie zawartości witamin i składników mineralnych.
Zbyt dużo soli
Zbyt wysoki poziom sodu w diecie może przyczyniać się m.in. do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Warto wiedzieć, że sól znajduje się w takich produktach jak: pieczywo, wędliny, sery, serki do smarowania, warzywa konserwowe, zupy w proszku, marynaty. Dlatego też im mniej przetworzonych produktów tym lepiej!
Praktyczne porady jak zmniejszyć ilość soli w diecie dziecka
- Wykorzystuj produkty o niskiej zawartości soli ograniczając użycie produktów przetworzonych, które z reguły zawierają znaczne jej ilości (szczególnie wskazane jest ograniczenie produktów wędzonych, z puszki, wędlin, serów podpuszczkowych dojrzewających).
- Ograniczaj dodawanie soli w trakcie przygotowywania potraw i posiłków, np. rezygnacja z dodawania soli do gotowania ziemniaków, kasz, ryżu, makaronu, które z reguły podawane są z dodatkami doprawionymi już solą.
- Zabierz solniczkę ze stołu, nie dosalaj potraw na talerzu. Stosuj przyprawy ziołowe i korzenne.
Przekarmianie dzieci
Częstym błędem rodziców jest także dawanie różnych przekąsek między posiłkami. Dziecko powinno zjeść o stałych porach 3 posiłki główne (śniadanie, obiad, kolację) i jeden lub dwa mniejsze czyli drugie śniadanie i/lub podwieczorek. Dawanie dziecku przekąsek typu batonik, ciastko, chrupki, paluszki powoduje, że dziecko nie jest w stanie potem zjeść pełnowartościowego posiłku. Należy też pamiętać by nie stosować jedzenia jako nagrody lub pocieszenia.
Nawet w obecnym czasie pandemii warto dbać o regularne posiłki w domu. Długie przerwy między posiłkami powodują uczucie głodu, pogorszenie samopoczucia, brak dyspozycji do nauki. Dziecko głodne nie może się skupić i skoncentrować, a oprócz tego sięga po przekąski, którymi najczęściej są produkty dla niego nie polecane takie jak słodycze czy słone przekąski.
Praktyczne porady
- Dbaj o regularne posiłki swojego dziecka. Dieta dziecka powinna składać się z 4-5 posiłków. Najczęściej pomijanym posiłkiem, zwłaszcza u dzieci starszych i młodzieży jest śniadanie. Brak posiłku może skutkować większą chęcią sięgania po przypadkowe, najczęściej niekorzystne dla zdrowia, produkty.
- Do pojadania między posiłkami dawaj dziecku zdrowe przekąski: owoce, warzywa, napoje mleczne, orzechy, pestki.
- Zapewnij dziecku możliwość aktywności fizycznej. Ruch na świeżym powietrzu jest nieodłącznym elementem profilaktyki zdrowotnej.
Podsumowanie:
- Stosuj dla całej rodziny urozmaiconą dietę.
- Do każdego posiłku włączaj sezonowe warzywa i owoce.
- Codziennie podawaj produkty zbożowe pełnoziarniste, np. kasze, pieczywo razowe, razowe makarony.
- Codziennie podawaj naturalne produkty mleczne fermentowane takie jak jogurty, kefiry, maślanki.
- Nie zapominaj o nasionach roślin strączkowych i rybach.
- Nie kupuj i nie przechowuj w domu produktów niekorzystnych dla dzieci czyli słodyczy, słonych przekąsek, słodkich napojów.
- Do picia podawaj dziecku wodę.
- Korzystaj z pomocy dziecka w kuchni, gotujcie razem.
- Nie przekarmiaj, nie uspokajaj/nie nagradzaj dziecka jedzeniem.
- Jedz wspólne posiłki z dzieckiem, nie spiesz się!
Piśmiennictwo:
– Weker H., Rowicka G., Dyląg H., Barańska M., Strucińska M., Więch M.: Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1 do 3 roku życia, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, 2020
– Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. H. Szajewska, A. Horvath, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017
– Mazur J., Małkowska-Szkutnik A. (red). (2018). Zdrowie uczniów w 2018 roku na tle nowego modelu badań HBSC. Warszawa, Instytut Matki i Dziecka
– Fijałkowska A., Oblacińska A., Stalmach M. (red.): Nadwaga i otyłość u polskich 8-latków w świetle uwarunkowań biologicznych, behawioralnych i społecznych. Raport z międzynarodowych badań WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI). Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, 2017
Autor dr Katarzyna Wolnicka | 6.03.2018 | Dzieci i młodzież, Dzieci przedszkolne i szkolne
Wykazano, że spożywanie wspólnych posiłków z rodziną skorelowane jest z wyższą jakością diet dzieci i młodzieży. U dzieci, które częściej jadały obiady wspólnie z członkami rodziny, stwierdzono zdrowsze wzorce spożycia żywności, w tym większe spożycie warzyw i owoców, błonnika i mikroelementów, a mniejsze spożycie żywności smażonej, słodzonych napojów, tłuszczów nasyconych i zawierających izomery trans. Zwiększona częstotliwość spożywania rodzinnych obiadów była również związana z wyższym spożyciem wapnia, kwasu foliowego, żelaza, witamin B6, B12, C i E. Dzieci chętniej jedzą to, co jedzą dorośli przy stole. Wspólne posiłki są najlepszą formą kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych.
Spożywanie wspólnych posiłków jest dość powszechne. Zauważa się jednak spadek częstotliwości spożywania posiłków w gronie rodzinnym w momencie rozpoczęcia przez dzieci nauki na poziomie ponadpodstawowym. Najprawdopodobniej ma na to wpływ zwiększenie uniezależnianie dzieci od rodziców. Wraz ze wspomnianą zmianą obserwuje się pogorszenie jakości żywieniowej diet młodzieży, szczególnie w zakresie zmniejszenia częstotliwości spożycia warzyw i owoców oraz zwiększenia częstości opuszczania śniadań i spożycia żywności typu fast food.
Częste posiłki w gronie rodzinnym – prawidłowa masa ciała dzieci
W badaniach Instytutu Żywności i Żywienia zaobserwowano, że wraz ze wzrostem liczby posiłków spożywanych z rodziną w ciągu tygodnia malały istotnie wartości BMI dzieci. Korzystne wydaje się więc spożywanie posiłków z rodziną przynajmniej 5-6 razy w tygodniu. Niespożywanie posiłków z rodziną zwiększa ryzyko wystąpienia nadmiernej masy ciała.
Badania IŻŻ wykazały, że codziennie lub 5/6 dni w tygodniu wspólne posiłki z rodziną spożywa 52,9% badanych dzieci. Wielogodzinne pobyty dzieci i rodziców poza domem nie sprzyjają organizacji wspólnych posiłków. Jest to jednak ważny aspekt edukacji żywieniowej zarówno dla dzieci, jak i opiekunów.
Z przeprowadzonych badań wynika również, że wspólne posiłki spożywa się częściej w rodzinach, w których dzieci mają prawidłową masę ciała.
Z raportu Instytutu Matki i Dziecka wynika, że wśród 13-letnich chłopców obiady wspólne z rodzicami najbardziej regularnie spożywają osoby z masą ciała w normie, najrzadziej dziewczęta z nadmiarem masy ciała. Młodzież z nadwagą i otyłością stanowi grupę, która najrzadziej deklaruje regularne spożywanie kolacji w towarzystwie rodziców. Zwiększona częstotliwość obiadów rodzinnych jest również związana z wyższą jakością diety dzieci. Wspólny posiłek jest dla opiekunów okazją do pokazania dziecku własnych wyborów żywieniowych oraz spożycia pełnowartościowego posiłku. Wybory żywieniowe rodziców, podejście do produktów spożywczych, sposób konsumpcji, zachowanie przy stole będzie naśladowane przez dzieci.
Oprócz aspektu zdrowotnego wspólne posiłki rodzinne wpływają także pozytywnie na relacje między członkami rodziny. Dzieci chętnie uczestniczą w takich posiłkach, ponieważ dają one poczucie przynależności i pogłębiają więź emocjonalną z rodziną. Wykazano również, że spożywanie wspólnych posiłków z rodziną jest skorelowane z mniejszym spożyciem słodkich napojów.
Więcej domowych posiłków – mniej żywności typu fast food
Z otyłością wiąże się także częste spożywanie żywności poza domem. Ustalono, że dzieci, które korzystały z placówek gastronomicznych serwujących żywność typu fast food dwa lub więcej razy w tygodniu, były bardziej narażone na wzrost BMI w porównaniu z tymi, które jadły fast food raz w tygodniu, bądź rzadziej. W innym badaniu zaobserwowano, że nastolatki z nadwagą spożywały więcej energii z posiłku typu fast food w porównaniu z ich rówieśnikami o normalnej masie ciała, którym zaserwowano ten sam posiłek. Ogólne spożycie energii w tym dniu było także wyższe w przypadku młodzieży z nadwagą.
Czytaj więcej:
Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dzieci i młodzieży
- Neumark-Sztainer D, Hannan P, Story M i wsp. Family meal patterns: association with sociodemographic characteristics and improved dietary intake among adolescents. J Am Diet Assoc 2003, 103: 317-322.
- Gillman M, Rifas-Shiman S, Frazier L i wsp. Family dinner and diet quality among older children and adolescents. Arch Fam Med 2000, 9: 235-240.
- Neumark-Sztainer D, Story M, Hannan P i wsp. Overweight status and eating patterns among adolescents: where do youths stand in comparison with the healthy people 2010 objectives? Am J Pub Health 2002, 92(5): 844–851.
- Niemeier H, Raynor H, Lloyd-Richardson E i wsp. Fast food consumption and breakfast skipping: predictors of weight gain from adolescence to adulthood in a nationally representative sample. J Adolesc Health 2006, 39: 842–849.
- Katarzyna Wolnicka, Joanna Jaczewska-Schuetz: Weight status related to eating behaviors of school aged children in Warsaw/Stan odżywienia a nawyki żywieniowe wśród dzieci w wieku szkolnym z Warszawy, Postępy Nauk Medycznych 9/2011, s. 724-731
- Thompson OM, Ballew C, Resnicow K i wsp. Food purchased away from home as a predictor of change in BMI z-score among girls. Int J Obes 2004 ,28: 282-289.
- Ebbeling C, Sinclair K, Pereira M i wsp. Compensation for energy intake from fast food among overweight and lean adolescents. J Am Med Assoc 2004, 291(23): 2828-2833.
- Mikiel-Kostyra K., Oblacińska A: Czynniki biologiczne, behawioralne i psychospołeczne kształtujące masę ciała (BMI) 13-latków. Warszawa, 2010, IMiD
- Woodruff SJ, Hanning RM.; Association Between Family Dinner Frequency and Specific Food Behaviors Among Grade Six, Seven and Eight Students from Ontario and Nova Scotia J. Adolesc. Health 2009, 44, 431-36.
