Skąd się wzięły maliny?

Malina jest jednym z najstarszych owoców, wykorzystywanym przez tysiąclecia zarówno w celach odżywczych, jak i leczniczych. Liczne znaleziska archeologiczne potwierdzają, że już w epoce kamienia i w późniejszej epoce brązu koczownicze plemiona zbierały dzikie odmiany tych smakowitych owoców.

Jedne z pierwsze pisemnych wzmianek o malinach pochodzą z 300 r. p.n.e.

Według greckiego lekarza, farmakologa i botanika – Dioskoridesa oraz rzymskiego uczonego Pliniusza Starszego właściwą ojczyzną malin jest Grecja, a dokładniej mówiąc góra Ida na Krecie. Prawdopodobnie właśnie od tej góry wzięła się łacińska nazwa malin Rubus idaeus.

Wzmianki o malinach możemy odnaleźć także w mitologii. Jedna ze starogreckich legend mówi „ongi wszystkie maliny były białe. Gdy Zeus był małym dzieckiem, chciał głośnym krzykiem, wspomaganym echem zboczy górskich, wzbudzić gniew koryfanów, kapłanów bogini Cybele (Kobele). By go uspokoić, nimfa Ida, córka kreteńskiego króla Melisosa, pochyliła się, by zerwać malinę. Ciernie krzaka skaleczyły przy tym jej białą pierś, a kropla krwi spadła na owoc i od tego czasu wszystkie maliny jaśnieją piękną czerwienią…”

O malinie, jako roślinie uprawnej, pierwszy raz wypowiedział się Palladiusz w VI w n.e. Natomiast w XV w. uprawa malin została zapoczątkowana w przyklasztornych ogródkach. Jednak dopiero z końcem XVIII wieku nastąpił przełom i zaczęto mówić o pierwszych odmianach hodowlanych.

Ile mamy odmian malin?

Dziś znamy kilkaset odmian uprawnych malin, które różnią się między sobą wielkością owoców, smakiem, kolorem – barwa owoców może być ciemna, purpurowa, poprzez różne odcienie czerwieni, kończąc na jasnej, wręcz białej barwie. Do najbardziej znanych gatunków należy malina właściwa (Rubus idaeus L.) odznaczająca się pięknym, intensywnym czerwonym kolorem i przyjemnym słodkim smakiem. Możemy szczycić się tym, że Polska jest jednym z czołowych producentów maliny właściwej nie tylko w Europie, ale i na całym świecie!

Co kryją w sobie maliny?

Jedząc maliny zachwycamy się głównie ich walorami smakowymi, ale nie zapominajmy, że maliny to także skarbnica wartości odżywczych. Znajdziemy w nich cenne witaminy i minerały takie jak witamina C i E (naturalne antyoksydanty), witaminy z grupy B: B1, B2, B6, kwas foliowy, potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo. Jako ciekawostkę potraktujmy fakt, iż liście maliny mają wyższą zawartość kwasu askorbinowego niż owoce. Warto również wiedzieć, że zawartość witaminy C w owocach jest zmienna i zależy od odmiany.

Maliny są także źródłem fitamin – są to cenne związki roślinne o podobnych właściwościach jak witaminy. Co ważne związki te pochodzą tylko i wyłącznie z roślin, a organizm człowieka nie ma niestety zdolności ich syntetyzowania. Fitaminy są określane jako fenolowe antyoksydanty, które wspomagają funkcjonowanie naszego organizmu.

Ponadto w malinach występują kwasy organiczne, tj. kwas cytrynowy, jabłkowy, salicylowy oraz ponad 100 różnych olejków eterycznych, co tłumaczy ich charakterystyczny smak i zapach.

Maliny są niezwykle cenne ze względu na zawartość błonnika, pektyn oraz substancji śluzowatych, wpływających korzystnie na pracę układu pokarmowego. W 100 gramowej porcji tych pysznych owoców znajduje się 6,7 g błonnika. Dobrą wiadomością dla osób dbających o linię jest kaloryczność malin – 100 g owoców to zaledwie 33 kcal.

Czy maliny mają właściwości lecznicze?

Jedzenie malin to nie tylko radość dla podniebienia. Lecznicze właściwości malin znane są od zarania dziejów. Już Hipokrates zalecał je jako środek napotny. Wiele wzmianek o prozdrowotnych właściwościach malin znajdziemy z medycynie ludowej – przypisywano im między innymi właściwości przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Całe szczęście, że współczesna medycyna również je docenia.

Bezapelacyjnie maliny sprawdzają się na froncie walki z przeziębieniami i różnego rodzaju infekcjami. Wówczas zastosowanie znajdują nie tylko owoce, ale także liście, które zawierają garbniki, flawonoidy i fenolokwasy. Napar z liści malin stanowi nie tylko doskonały lek napotny, ma on również zastosowanie przy dolegliwościach żołądkowych. Zawarte w liściach garbniki hamują rozwój bakterii jelitowych i skutecznie zmniejszają biegunkę. Napar malinowy, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym polecany jest także do płukania jamy ustnej i gardła.

Dzięki zawartości kwasu elagowego maliny mają właściwości przeciwnowotworowe. Wyniki wielu eksperymentów wykazały, że związek ten może hamować procesy kancerogenezy w wątrobie i płucach. Przy okazji warto pamiętać, że kwas elagowy ma też właściwości przeciwwirusowe i przeciwzapalne, co tłumaczy stosowanie przetworów i naparów z malin w leczeniu przeziębień.

W ciągu ostatnich kilku lat pojawiły się doniesienia o zawartym w malinach ketonie, który prawdopodobnie może mieć pozytywny wpływ w leczeniu nadwagi i otyłości. Keton malinowy należy do głównych związków aromatycznych w tych owocach. Badania przeprowadzone na szczurach sugerują, że keton ten może hamować wzrost podskórnej tkanki tłuszczowej. Inne badania wskazują korzystny wpływ na lipolizę (rozkład triglicerydów w tkance tłuszczowej) oraz wydzielanie adiponektyny, która wpływa na szereg procesów metabolicznych, w tym procesów związanych z przemianą glukozy i kwasów tłuszczowych. Niestety badań tych jest jeszcze zbyt mało, aby uznać keton malinowy za skuteczną broń w walce z nadwagą i otyłością.

Dowiedz się więcej: Otyłość w pigułce

Jak więc widać, maliny mają bardzo duży potencjał leczniczy i szerokie spektrum działania.

Zastosowanie malin w kuchni

Owoce malin najlepiej jeść na surowo. Najsmaczniejsze są zaraz po zerwaniu z krzaczka. Niestety sezon malinowy nie jest zbyt długi…

Jak sobie poradzić, aby smakiem i aromatem malin cieszyć się również zimą? Rozwiązań jest kilka – najprościej maliny zamrozić, co ważne proces ten nie niszczy witaminy C, co z kolei zachodzi podczas długiego gotowania. Dojrzałe owoce malin można wykorzystać do sporządzenia pysznych przetworów, którymi będziemy cieszyli się, gdy za oknem pojawi się jesienna i zimowa aura. Najpopularniejszym przetworem z malin jest oczywiście syrop malinowy, który chętnie dodajemy do herbaty. Z malin możemy zrobić również smakowite dżemy, konfitury i marmolady.

Owoce te fantastycznie zachowują swój smak i aromat po ususzeniu. Warto też suszyć młode liście , które mogą stanowić jeden ze składników mieszanki zastępującej herbatę.

Jak widać maliny są nie tylko smakowitymi, ale też bardzo cennymi owocami, tak więc jedzmy je na zdrowie!

Przeczytaj również inne artykuły z cyklu o superfoods