Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Hiperurykemia i dna moczanowa – zalecenia i jadłospis

Hiperurykemia i dna moczanowa – zalecenia i jadłospis

Modyfikacja stylu życia, w tym sposobu żywienia, może przyczyniać się do obniżenia stężenia kwasu moczowego we krwi i stanowi ważny element leczenia dny moczanowej. Zalecana jest dieta oparta na zasadach zdrowego żywienia z ograniczeniem podaży puryn do 300 mg/d (przy atakach dny lub hiperurykemii do 120 mg/d). Wymaga to ograniczenia spożywania produktów zwierających duże i umiarkowane ilości związków purynowych, tj. podrobów, mięsa i jego przetworów, owoców morza, drożdży, ryb i ich przetworów. Dodatkowo istotne jest zmniejszenie spożycia cukrów prostych (zwłaszcza fruktozy) i alkoholu, które również wpływają na stężenie kwasu moczowego we krwi. Dieta powinna być jednocześnie dostosowana indywidualnie do potrzeb pacjenta. W tym celu można skorzystać z pomocy dietetyka, który będzie wsparciem w zmianie nawyków żywieniowych.

Wybrane zalecenia dietetyczne w hiperurykemii i dnie moczanowej:

1. Spożywaj 4-5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach czasowych (co 3-4 godziny). Ostatni posiłek spożywaj 2-3 godziny przed snem.

2. Ogranicz spożywanie produktów o wysokiej i umiarkowanej zawartości puryn np. wywarów z mięsa i kości, wywarów rybnych, mięsa i jego przetworów, podrobów, ryb i ich przetworów, owoców morza, drożdży. Dieta bogata w związki purynowe bezpośrednio przyczyna się do zwiększenia stężenia kwasu moczowego we krwi. Ponadto, w okresie napadowym zalecana jest dieta wegetariańska.

3. Ogranicz produkty zawierające dodatek fruktozy, syropu glukozowo-fruktozowego i syropu kukurydzianego, takie jak: słodkie napoje, napoje energetyzujące, słodycze, słodzone produkty mleczne, dżemy. Duża ilość fruktozy w diecie zwiększa produkcję kwasu moczowego w organizmie.

4. Warzywa jedz jak najczęściej, głównie w postaci surowej. Są one źródłem błonnika pokarmowego, witamin oraz składników o działaniu przeciwzapalnym. Zwracaj uwagę, aby warzywa stanowiły przynajmniej połowę tego, co jesz (minimum 400 g/dzień).

5. Owoce świeże i/lub mrożone spożywaj w mniejszej ilości w stosunku do warzyw (z zachowaniem proporcji ¾ warzywa i ¼ owoce), ponieważ zawierają więcej cukrów prostych. Wiśnie lub niskosłodzony koncentrat z wiśni może przyczyniać się do wspomagania obniżenia stężenia kwasu moczowego we krwi.

6. Wypijaj przynajmniej 3 l płynów dziennie aby zapobiec nadmiernemu wytrącania się kryształów kwasu moczowego. Odwodnienie może przyczyniać się do wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi oraz do nasilenia dolegliwości bólowych.

7. W przypadku nadwagi lub otyłości staraj się stopniowo zmniejszać masę ciała – może to przynieść korzyści zdrowotne, w tym zmniejszenie częstotliwości ataków. Redukcja masy ciała o 5-10 kg związana jest z obniżeniem stężenia kwasu moczowego do 0,6 mg/dl.

Chcesz wiedzieć więcej? Pobierz bezpłatny poradnik dietetyczny przygotowany przez ekspertów Centrum Dietetycznego Online Znajdziesz w nim zalecenia żywieniowe, listę produktów zalecanych i przeciwwskazanych w diecie osób chorych oraz przykładowy jadłospis w dnie moczanowej.

Materiały do pobrania:

Zalecenia dietetyczne – dna moczanowa

Pobierz najnowszy e-book „Zalecenia żywieniowe w dnie moczanowej”

Dna moczanowa: jak sobie z nią radzić za pomocą diety?

Dna moczanowa: jak sobie z nią radzić za pomocą diety?

To puryny stanowią główną przyczynę rozwoju choroby: po dostaniu się do organizmu wraz z pożywieniem przekształcają się w kwas moczowy. Kiedy jego stężenie w organizmie wzrośnie pojawiają się napady bólowe, które mogą przeistoczyć się w przewlekły stan zapalny.  

Puryny są związkami obecnymi w żywności, które po dostaniu się do organizmu przekształcają się w kwas moczowy. W diecie niskopurynowej nie powinno się przekraczać 300 mg (w przypadku ataków do 120 mg) kwasu moczowego na dobę. Spokojnie! Nie musisz robić zakupów z kalkulatorem! Wystarczy kierować się ogólnymi zaleceniami, czyli ograniczyć te produkty, które zawierają duże ilości puryn i zwiększyć udział tych, które zawierają ich mało, oraz tych, które sprzyjają wydalaniu kwasu moczowego.

Co oznacza dieta niskopurynowa?

Dieta stosowana w przypadku dny moczanowej powinna się przede wszystkim opierać na eliminacji z diety pokarmów, które są bogate w związki purynowe, takich jak:

  • czerwone mięso,
  • podroby,
  • ryby,
  • owoce morza,
  • tłuszcze zwierzęce,
  • alkohol.

W przypadku nasilenia objawów choroby, możesz spróbować ograniczyć również spożycie warzyw, takich jak: szpinak, brokuł, brukselka, por oraz nasion roślin strączkowych (np. fasola, soczewica).

Wyniki badań dotyczących ich szkodliwości w przypadku występowania dny moczanowej są jednak niejednoznaczne.

A co w zamian…

Na Twoją korzyść wpłynie zwiększone spożycie warzyw, owoców, produktów mlecznych o niskiej zawartości tłuszczu, tłuszczów roślinnych (np. oleje, orzechy, pestki) i niskoprzetworzonych produktów zbożowych, np. kasz gruboziarnistych, chleba razowego, makaronu pełnoziarnistego.

Czy wiesz, że…

  • Badania wykazały, że osoby spożywające minimum jedną porcję produktów mlecznych w ciągu dnia miały niższe stężenia kwasu moczowego we krwi w porównaniu do osób, które nie uwzględniły tych produktów w swoim jadłospisie.
  • Po co warzywa i owoce? Są cennym źródłem witaminy C, kwasu foliowego i błonnika pokarmowego, które wykazują ochronne działanie przed rozwojem dny.
  • W dnie moczanowej szczególną uwagę trzeba przykładać do tłuszczów. Dowiedziono, że dieta bogatowęglowodanowa (czyli obfitująca w warzywa, owoce, produkty zbożowe z pełnego przemiału) wzmaga wydalanie kwasu moczowego z moczem, natomiast dieta obfitująca w tłuszcze sprzyja ich gromadzeniu w organizmie.
  • Warto też sporo pić, zwłaszcza po posiłkach i przed snem, bo to także znacznie ułatwia nerkom wydalanie kwasu moczowego.

Pamiętaj!

Sposób żywienia osób chorujących na dnę moczanową powinien być oparty na diecie niskopurynowej, z ograniczeniem fruktozy, alkoholu i znacznych ilości tłuszczu.

Więcej na ten temat znajdziesz w artykule pt.: Dna moczanowa: produkty zalecane i nieskazanew diecie.