Prawo rozróżnia leki od suplementów diety

Leki są zdefiniowane w ustawie Prawo farmaceutyczne i z tej definicji wynika m.in., że mają właściwości zapobiegania lub leczenia chorób. Jest też w niej mowa o możliwości poprawienia czy modyfikacji funkcji fizjologicznych.

Z kolei definicja suplementów diety została sformułowana w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia, zwanej prawem żywnościowym. Według niej suplementy diety to jedna z grup żywności – produkty, które zawierają skoncentrowane ilości witamin lub składników mineralnych lub innych substancji, które wykazują efekt odżywczy lub inny fizjologiczny.

Jeśli produkt spełnia warunki kwalifikacji zarówno jako środek spożywczy, jak i produkt leczniczy, stosuje się wyłącznie przepisy prawa dotyczące produktów leczniczych.

W praktyce jednak często trudno rozróżnić, czy produkt jest lekiem, czy suplementem diety, przeważnie bowiem chodzi o substancje, które są zawarte zarówno w lekach, jak i suplementach diety.

Aby stwierdzić, czy produkt należy zakwalifikować jako produkt leczniczy, czy jako środek spożywczy, bierze się pod uwagę ogół jego cech charakterystycznych, a szczególnie:

• skład (jaki składnik i w jakiej dawce),
• właściwości farmakologiczne w oparciu o stan wiedzy naukowej,
• prezentację,
• przeznaczenie,
• sposób użycia,
• ryzyko związane z jego zastosowaniem.

Składniki leków i suplementów diety

Składniki stosowane w suplementach diety i lekach to witaminy, składniki mineralne, oraz składniki roślinne, np. czosnek, miłorząb japoński, żeń-szeń, ostropest itp.

Ważny jest składnik zastosowany w produkcie, jego właściwości wykazane w oparciu o wiedzę naukową oraz jego dawka. Zazwyczaj (ale nie zawsze) w produktach leczniczych dawki składników są wyższe niż w suplementach diety.

W lekach dawka składników aktywnych wykazuje działanie farmakologiczne, terapeutyczne, natomiast w suplementach diety dawki składników mają charakter żywieniowy.

Niestety, nie zawsze zachodzi taka prawidłowość. Możemy kupić lek zawierający np. witaminę C w dawce dziennej 200 mg ze wskazaniami medycznymi, a z drugiej strony – suplement diety zawierający witaminę C w dziennej dawce 500 mg prezentowany jako źródło witaminy C (oczywiście bez wskazań medycznych).

Oświadczenia medyczne zastrzeżone dla leków!

Oprócz składnika i dawki ważna jest więc prezentacja produktu zarówno w aptece czy innym punkcie sprzedaży, jak też w reklamie.

Pamiętajmy, że znakowanie i sposób znakowania, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą przypisywać tym środkom właściwości zapobiegania, leczenia lub wyleczenia chorób człowieka, ani też sugerować takich właściwości.

Do leku natomiast dołączone jest oświadczenie medyczne, najczęściej w postaci ulotki w opakowaniu, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że produkt lub jego składnik (składniki) mają własności leczenia lub zapobiegania chorobie (chorobom).

Czytajmy skład suplementów

W praktyce lek i suplement diety mogą być mylone. Ważne jest, żebyśmy przed zastosowaniem suplementów diety zwracali uwagę nie tylko na to, co jest w prezentacji i jakie jest przeznaczenie preparatu, ale także na ich skład. Chodzi o to, żeby nie spożywać zbyt dużych ilości poszczególnych składników.

Zdarza się to nawet kobietom ciężarnym, które teoretycznie powinny być bardziej świadome tego, co spożywają i jakie preparaty stosują. Stosowanie suplementów diety powinny konsultować z lekarzem.

Trudności w odróżnieniu leku od suplementu

Reklamy suplementów, które atakują nas w mediach, często są mylące dla przeciętnego konsumenta. Nierzadko bowiem tworzy się je tak, żeby nie naruszały prawa, ale jednak sugerowały lecznicze właściwości suplementu. Także w aptekach, gdzie jak uważamy, sprzedaje się leki, bardzo często na pierwszy plan wystawiane są właśnie suplementy diety.

Ponieważ niechętnie czytamy ulotki i informacje na opakowaniach, możemy mieć kłopot z rozróżnieniem tych grup produktów.

Zachęcam więc do zapoznawania się z etykietami produktów – na opakowaniach suplementów diety musi być czytelna informacja wskazująca, że produkt jest właśnie suplementem diety.

Uważne czytanie etykiet daje nam też inne bardzo ważne informacje, w szczególności skład i poziomy składników w dziennych dawkach produktów, a także przeciwwskazania i ostrzeżenia.

Definicje

Suplement diety – środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego. (Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25 sierpnia 2006 r. ze zmianami)

Produkt leczniczy – substancja lub mieszanina substancji, której przypisuje się właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt, lub podawana człowiekowi lub zwierzęciu w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia czy modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu ludzkiego lub zwierzęcego; pojęcie produktu leczniczego nie obejmuje dodatków paszowych uregulowanych w odrębnych przepisach. (Ustawa Prawo Farmaceutyczne)

Dowiedz się więcej: Czy suplementy diety są bezpieczne?