Dotychczas zidentyfikowano ponad 800 gatunków kleszczy, z czego w Polsce żyje około 20 gatunków. Zakażone kleszcze występują w całej Polsce, a liczba przypadków wywołanej przez nie boreliozy wykazuje tendencję wzrostową.

Borelioza jest chorobą przewlekłą, wieloukładową, występującą w różnych postaciach. Wywołana jest przez Gram- bakterię krętka Borrelia burgdorferi. Kleszcz żywi się krwią człowieka i zwierząt. Choroba powstaje w wyniku ukłucia skóry przez kleszcza zakażonego Borrelią, która znajduje się w jego ślinie i/lub wymiocinach.

Kleszcza należy jak najszybciej usunąć. Jeśli zakażony kleszcz pozostaje w skórze więcej niż trzy doby, rozwój boreliozy jest prawie pewny.

Pierwszym objawem zakażenia boreliozą jest wędrujący rumień. W tym okresie rozwoju choroby pojawiają się objawy grypopodobne. Im wcześniej podejmie się leczenie, tym lepiej. W przeciwnym przypadku dochodzi do dalszego rozwoju choroby, związanego z rozsianiem w organizmie krętka Borreli. W różnym czasie, a nawet po kilku miesiącach od zakażenia mogą pojawić się zapalenia stawów, objawy neurologiczne i kardiologiczne.

Najcięższa postać boreliozy to późno rozpoznana i nieleczona nawet przez kilka lat. W przypadku, gdy choroba rozwija się w stawach (tzw. boreliozowe zapalenie stawów) pacjent odczuwa bóle najczęściej stawów kolanowych o zmiennym przebiegu, często z nadmiernym uciepleniem i obrzękiem chorego stawu.

Wówczas gdy krętki Borrelia uszkadzają serce, pacjent odczuwa duszność, zawroty, kołatanie serca i inne przykre dolegliwości, co jest związane z różnorodnymi uszkodzeniami serca (niewydolność serca, zaburzenia przewodnictwa wewnątrzkomorowego, bloki prawej i lewej odnogi pęczka Hisa i inne).

W przypadku postaci neurologicznej boreliozy, która niekiedy rozpoznawana jest nawet po kilkunastu latach od zakażenia, mogą pojawiać się zapalenia nerwów czaszkowych, zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego, a także polineuropatie.

Leczenie boreliozy

Podstawę leczenia boreliozy stanowi antybiotykoterapia, którą stosuje się długotrwale i przy pomocy różnych antybiotyków. Wybór leków i czas leczenia określa lekarz.

Leczenie boreliozy powinno uwzględniać zniszczenie krętka Borrelia, wzmocnienie układu odpornościowego, zmniejszenie stanu zapalnego, zapobieganie powikłaniom przewlekłej antybiotykoterapii (szczególnie walka z zakażeniem Candida), a także wspomagać prawidłowe funkcje układu pokarmowego, przyśpieszać zdrowienie.

Pacjent oczekuje od terapii zmniejszenia licznych dolegliwości bólowych, ustąpienia nadmiernej męczliwości i senności, a także ustąpienia zawrotów głowy, trudności w koncentracji i innych przykrych dolegliwości utrudniających codzienne funkcjonowanie.

Zalecana dieta powinna być przygotowana indywidualnie i dostosowana do okresu leczenia, a także stosowanych leków (istnieją interakcje między żywnością a lekami – w tym przypadku szczególnie dotyczy to antybiotyków).

Dieta powinna być bogata w nieprzetworzoną  żywność, zdrowe tłuszcze, białko i bogate w witaminy warzywa. Aby zapobiegać rozwojowi grzybicy, zaleca się dietę z wykluczeniem cukru i produktów go zawierających. Ten rodzaj diety poprawia także funkcjonowanie mitochondriów, odgrywających jedną z podstawowych ról w przemianach energetycznych organizmu. Ma ona także właściwości utrudniające rozwój procesów zapalnych w organizmie.

Ponadto zaleca się wybierać herbatę białą i zieloną, a także cynamon. Wskazane jest również spożywanie kiszonek (nie tylko popularnych ogórków i kapusty kiszonej), a także przyjmowanie probiotyków (wybór i sposób przyjmowania ustala lekarz).

Szczególnie ważną rolę w diecie chorego na boreliozę ma woda, która oczyszcza organizm z powstających w czasie trwania choroby toksyn. Wodę należy pić w ilości 6-8 szklanek dziennie.

Tylko w indywidualnych przypadkach można rozważać wykluczenie z diety glutenu, a w innych – ograniczyć jego spożycie. Z diety trzeba też wykluczyć lub znacznie ograniczyć produkty zawierające kwas szczawiowy (rabarbar, szczaw, szpinak, orzeszki ziemne, okrę i inne).

Kawę naturalną i napoje zawierające kofeinę należy wyłączyć z diety. To samo dotyczy alkoholu i palenia tytoniu. Duże znaczenie ma także unikanie stresów.

Reasumując należy podkreślić, że w przypadku boreliozy dieta stanowi jeden z istotnych elementów terapii. Powinna być indywidualnie dostosowana w zależności od stanu pacjenta, a także etapu terapii.