Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Nawet dzieci mogą być na diecie wegetariańskiej

Nawet dzieci mogą być na diecie wegetariańskiej

To dzięki lepszym nawykom żywieniowym i większemu spożyciu błonnika, folianów, witaminy C, a niższej wartości energetycznej jadłospisu i ograniczonej podaży cholesterolu pokarmowego, kwasów tłuszczowych nasyconych czy o konfiguracji trans. Niestety mogą też doprowadzić do niedoboru witaminy B12, żelaza, wapnia i cynku. Kluczowe byłoby więc prawidłowe zbilansowanie diety, poprzez jedzenie różnorodnych produktów i, jeśli jest to konieczne, stosowanie suplementacji. Również dzieci mogłyby jeść (lakto, owo) wegetariańskie posiłki. Warto jednak pilnować regularnych kontroli stanu odżywienia i stopnia rozwoju, a pomoc dietetyka może okazać się bardzo potrzebna.

Dzieci na dietach wegetariańskich mogą mieć wolniejsze tempo wrastania (przede wszystkim wśród wegan), a ich masa ciała mieści się w dolnej granicy normy. Z wiekiem dorównują rówieśnikom lub są nawet wyższe, ale nadal szczuplejsze. Nie stwierdzono różnić pomiędzy gęstością kości i ryzykiem złamań kości wśród dzieci na diecie wegetariańskiej i standardowej. Niemniej jednak wskazuje się, że gęstość kości zależy również od wieku i beztłuszczowej masy ciała, a częstość złamań od spożycia wapnia. W większości przypadków stężenie żelaza i hemoglobiny we krwi mieści się w zakresie norm, jednak stężenie ferrytyny może być obniżone (to jeden z pierwszych czynników wskazujących na niedokrwistość). 

W prawidłowo skomponowanej diecie wegetariańskiej należy zwracać uwagę na odpowiednią podaż energii, białka, żelaza, cynku, jodu, witaminy D i B12, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3, a dodatkowo wapnia przy diecie wegańskiej. Uważa się, że wegetarianie powinni spożywać więcej białka, niż zalecają normy dla populacji ogólnej. W zależności od rodzaju diety może pochodzić z jaj, mleka i produktów mlecznych, roślin strączkowych, orzechów i nasion oraz zbóż. Aby białko ze źródeł roślinnych zostało lepiej wykorzystane, należy łączyć różne grupy produktów, np. strączki z produktami zbożowymi (jak kasza, ryż, makaron, płatki, pełnoziarniste pieczywo). Roślinnymi źródłami żelaza są nasiona i pestki, produkty zbożowe, warzywa strączkowe, natka pietruszki i morele suszone. Dla lepszego wchłania należy je spożywać w towarzystwie folianów, witaminy C, a także kwasów organicznych (różne warzywa, owoce) i karotenoidów (marchew, bataty, dynia, natka pietruszki, jarmuż, szpinak, papryka, morele). Przyswajalność żelaza z warzyw strączkowych i zbóż zwiększa również mielenie, moczenie i kiełkowanie oraz używanie zakwasu w produkcji chleba. Wegańskimi źródłami wapnia są soja i jej przetwory, orzechy i nasiona oraz woda mineralna bogata w wapń. Wchłanianie polepsza odpowiednia podaż witaminy D.    

Dobrze zaplanowana dieta wegetariańska stosowana u dzieci nie musi wymagać suplementacji witaminy B12, o ile spożywane są nabiał (jaja, mleko, ser, twaróg, jogurt, kefir, maślanka) czy produkty wzbogacane (np. płatki, kaszki). Niedobór witaminy B12 może prowadzić do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej i zwiększenia stężenia homocysteiny we krwi. Jeśli nie uda się zapewnić jej podaży z diety należy sięgnąć po preparaty z hydroksykobalaminą. Dla lepszego przyswajania witaminy można stosować krople, a tabletki rzuć lub rozpuszczać pod językiem. Suplementacja witaminy D powinna być stosowana według zaleceń dla ogólnej populacji.

1.    Agnoli C., Baroni L., Bertini I. et al.: Position paper on vegetarian diets from the working group of the Italian Society of Human Nutrition. Nutr Metab Cardiovasc Dis.; 2017. Dec. 27(12):1037-1052.
2.    Ambroszkiewicz J., Klemarczyk W., Mazur J. i wsp.: Serum Hepcidin and Soluble Transferrin Receptor in the Assessment of Iron Metabolism in Children on a Vegetarian Diet. Biol Trace Elem Res.; 2017. Dec. 180(2):182-190.
3.    Craig W.J., Mangels A.R.: Position of the American Dietetic Association: vegetarian diets. J Am Diet Assoc.; 2009. Jul;109(7):1266-82.
4.    Cruchet S., Lucero Y., Cornejo V.: Truths, Myths and Needs of Special Diets: Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder, Autism, Non-Celiac Gluten Sensitivity, and Vegetarianism. Ann Nutr Metab.; 2016. 68 Suppl 1:43-50.
5.    Menal-Puey S., Marques-Lopes I.: Development of a Food Guide for the Vegetarians of Spain. J Acad Nutr Diet.; 2017. Oct;117(10):1509-1516.
6.    Schürmann S., Kersting M., Alexy U.:Vegetarian diets in children: a systematic review. Eur J Nutr.; 2017. Aug;56(5):1797-1817.
7.    Desmond M., Książyk J.: Czy dieta wegetariańska jest zdrowa dla dziecka? 2014. mp.pl z dnia 31.01.2018.
8.    Desmond M., Książyk J.: Czy prawdziwy jest pogląd, że u dzieci z rodzin wegetariańskich rzadziej występuje otyłość? Jaki wzrost osiągają te dzieci? 2014. mp.pl z dnia 31.01.2018.
9.    Desmond M., Książyk J.: Czy dziecko na diecie wegetariańskiej wymaga dodatkowej suplementacji (witaminy, minerały)? Czy zależy to od rodzaju diety? 2014. mp.pl z dnia 31.01.2018.
10.    Książyk J.: Czy u dzieci stosujących specjalne diety (np. wegetariańską lub z eliminacją białek mleka krowiego) konieczna jest suplementacja witamin i minerałów? 2014. mp.pl z dnia 31.01.2018.
11.    Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B. i wsp.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa; 2017.