Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Mleko i jego przetwory w żywieniu dzieci i młodzieży. Praktyczne wskazówki

Mleko i jego przetwory w żywieniu dzieci i młodzieży. Praktyczne wskazówki

Prawdziwe bogactwo składników

Bogatym źródłem wapnia jest mleko, napoje mleczne, sery podpuszczkowe, a w mniejszym stopniu sery twarogowe. Mleko cechuje się idealną proporcją wapnia do fosforu, co ułatwia przyswojenie wapnia, a tym samym wzmocnienie kości. Mleko oraz produkty mleczne są również źródłem dobrze przyswajalnego i wartościowego białka, które jest składnikiem budulcowym i regulującym w organizmie.

 Składniki mineralne, które zawiera mleko, to oprócz wapnia również potas, fosfor, magnez, cynk, mangan. Tłuszcz mleczny jest nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: szczególnie A i D. Mleko i jego przetwory są znaczącym źródłem witamin z grupy B, głównie ryboflawiny oraz witaminy B12.

 

Co zamiast mleka?

Część mleka może zostać zastąpiona produktami mlecznymi, do których  należą m.in. mleczne napoje fermentowane (jogurty, maślanki, kefiry, mleko zsiadłe i in.), sery twarogowe, sery podpuszczkowe dojrzewające (żółte i pleśniowe).

Szklankę mleka można zastąpić (pod względem zawartości wapnia):

  • szklanką jogurtu, kefiru, maślanki,
  • 2 plasterkami sera żółtego,
  • 2 opakowaniami twarożku ziarnistego.

 

Co z tą laktozą?

Mleko budzi coraz więcej kontrowersji z uwagi na pojawiające się alergie pokarmowe oraz nietolerancję laktozy (cukru mlecznego). Laktoza w procesie fermentacji ulega częściowemu rozkładowi, dlatego też w różnych produktach jej zawartość jest zróżnicowana. Najwięcej jest jej w mleku, natomiast mniej w napojach mlecznych, serach twarogowych. Twarde sery dojrzewające mają niewielkie ilości tego cukru. Dlatego też osoby z nietolerancją laktozy mogą spożywać fermentowane napoje mleczne. O wykluczeniu mleka z diety dziecka zawsze powinien decydować lekarz.

 

Właściwości probiotyczne przetworów mlecznych

Warto również zwrócić szczególną uwagę na wspomniane mleczne napoje fermentowane (mleko ukwaszone, kefir, jogurt naturalny, maślanka, acidofilne mleka). Zawierają one szczepy bakterii o udokumentowanych właściwościach probiotycznych korzystnych dla zdrowia. Bakterie probiotyczne znajdujące się w fermentowanych napojach mlecznych to mikroorganizmy, które dostarczone do organizmu wspomagają i regulują funkcjonowanie mikroflory przewodu pokarmowego. Wpływają tym samym korzystnie m.in. na układ pokarmowy, a także na odporność.

 

Codzienna aktywność fizyczna w szkole i poza szkołą

Codzienna aktywność fizyczna w szkole i poza szkołą

Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce wykazują, że większość uczniów nie osiąga zalecanego dla zdrowia poziomu aktywności fizycznej, a w dodatku aktywność zmniejsza się wraz z wiekiem młodzieży. Kondycja fizyczna dzieci i młodzieży w Polsce spada w stosunku do ubiegłych lat. Jeżeli dodamy do tego częste zwolnienia uczniów z lekcji WF i codzienne, kilkugodzinne oglądanie telewizji lub przesiadywanie przy komputerze, to okazuje się, że polska młodzież jest coraz bardziej zagrożona chorobami związanymi z brakiem ruchu: otyłością, wadami postawy, zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, małą sprawnością fizyczną.

Korzyści zdrowotne aktywności fizycznej

Codzienna aktywność fizyczna, przynajmniej 60 minut dziennie, w szkole i poza szkołą  zapewnia  dobrą  kondycję fizyczną i sprawność umysłową oraz wpływa na prawidłową sylwetkę i atrakcyjny wygląd. Zwiększenie aktywności powyżej 60 minut dziennie może przynieść dodatkowe korzyści zdrowotne.

Wprowadzenie zajęć do wyboru na lekcjach wychowania fizycznego stanowi skuteczne narzędzie do zachęcenia uczniów do ćwiczeń.

 

Najważniejsze korzyści dla zdrowia dzieci i młodzieży wynikające z aktywności fizycznej:

  • poprawa ogólnej sprawności fizycznej
  • wzmacnianie siły mięśni i koordynacji ruchów, co zapobiega wadom postawy
  • dodatni wpływ na wzrastanie i zwiększenie masy kostnej
  • zmniejszenie ryzyka wystąpienia otyłości, chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, nadciśnienie, nowotwory, cukrzyca
  • wzmocnienie odporności poprzez wpływ na system immunologiczny
  • pozytywny wpływ na samopoczucie, pamięć, odreagowanie stresów

Dowiedz się więcej: Poradnik dla nauczycieli

 

 

Raport „Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywieni i aktywności fizycznej” – Projekt KIK-34 w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy, 2016 r.

Napoje w diecie młodzieży – co warto o nich wiedzieć?

Napoje w diecie młodzieży – co warto o nich wiedzieć?

Dlaczego je pijemy?

Coraz szybsze tempo życia, spędzanie większości czasu poza domem sprawia,
że młodzież chętnie wybiera żywność, która jest atrakcyjnie opakowana, łatwo dostępna, a przede wszystkim  szybko zaspokaja głód czy pragnienie. Te wybory nie zawsze są najlepsze dla młodego, jeszcze rozwijającego się organizmu. Jak przekonać młodych, że zamiast gazowanego napoju lepiej wypić zwykłą wodę?

To wyzwanie, mimo starań wielu ludzi, ciągle pozostaje aktualne. Może łatwiej będzie zmienić własne przyzwyczajenia, kiedy uświadomimy sobie, że często nasze wybory są efektem działania kosztownych akcji reklamowych, kierowanych głównie do młodzieży, których celem jest kształtowanie nowych trendów zachowań. Poruszając temat spożywania słodkich napojów przez młodzież, należy wspomnieć o coraz chętniej wybieranych napojach energetyzujących. W Norwegii i Danii ich sprzedaż jest niedozwolona. Wspomaganie się napojami energetycznymi w czasie nauki jest coraz powszechniejsze, ale ze względu na skład (m.in. znaczną zawartość kofeiny i tauryny) nie są to produkty obojętne dla zdrowia, a łączenie ich np. z colą wzmaga ich negatywne działanie.

Składniki napojów

Dobrym zwyczajem jest ograniczanie spożycia napojów kolorowych. Jeśli jednak już je kupujemy, warto zwrócić uwagę na skład, w tym na zawartość sztucznych barwników.
Nie wszyscy są świadomi, że sztuczne barwniki, jak: tartrazyna E 102, żółcień chinolinowa E 104, żółcień pomarańczowa E 110, azorubina E 122, czerwień koszenilowa E 124, czerwień Allura E 129 – dodawane do żywności  mogą powodować problemy z koncentracją, zwłaszcza u dzieci (informacja taka powinna być umieszczona na opakowaniu, jeśli w składzie występuje ww. barwnik).

Drugim składnikiem, na który należy uważać, jest cukier, a zwłaszcza jego ilość. Młodzi ludzie nie wiedzą, że w puszcze 0,3 l napoju słodzonego i gazowanego, np. typu cola, jest około. 35 g (7 łyżeczek) cukru. Wyobraźmy sobie wypicie szklanki wody z taką samą ilością cukru jak w napoju słodzonym. Czy to nadal wydaje się przyjemne?  Świadomość, jak dużo ukrytego cukru jest w napojach, nie pozwala na pozostawienie pytania – „Czy warto go pić i przez niego tyć?” – bez odpowiedzi.

Słodkie napoje wzmagają apetyt, co w konsekwencji powoduje niekontrolowany wzrost wagi, prowadzący do  nadwagi i otyłości.  Już dziś czołowi producenci napojów zaczęli stosować do słodzenia stewię zamiast cukru (cola z zieloną etykietą, a nie z tradycyjną, czerwoną). Takie praktyki mogą powodować, że napoje są postrzegane jako „zdrowsze”, ale czy takie są rzeczywiście…

Słodki smak uzależnia

Mózg człowieka zapamiętuje smak słodki na takim poziomie, jaki mu sami wyznaczymy poprzez ilość spożywanej słodkiej żywności (słodycze, słodkie napoje itp.). Warto zatem ograniczać ilość słodkich napojów i słodyczy w diecie, aby stopniowo obniżać próg wrażliwości na słodki smak.

Nie od dziś wiadomo, że słodki smak jest bardziej preferowany niż obojętny, intensywne kolory zaś przyciągają silniej uwagę. Te zależności są wykorzystywane przez producentów żywności, aby dostosować swoje produkty do oczekiwań konsumentów.

W podsumowaniu trzeba przede wszystkim podkreślić, że należy ograniczać spożycie słodkich napojów, w skład których wchodzą sztuczne barwniki i duże ilości cukru. Najlepiej unikać ich picia. Pożądana jest zamiana słodkich napojów na wodę, którą powinno się pożywać codziennie, w ilości co najmniej 1–1,5 l. Można do wody dodawać plasterki cytryny, limonki czy listki mięty. Wówczas smak będzie atrakcyjniejszy.

Warto, aby młodzi wybierali świadomie produkty, które nie powodują problemów
z nadwagą. Niech stanie się modne – „H2O – to jest to”.