Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Czy jajka podwyższają poziom cholesterolu we krwi?

Czy jajka podwyższają poziom cholesterolu we krwi?

Badaniem objęto 29 615 osób, w tym 13 299 mężczyzn. Średni czas obserwacji wynosił 17,5 roku. W tym okresie stwierdzono 5400 incydentów SN (w tym 1302 udary, 1897 zawałów serca) i 6132 zgony. Każde dodatkowe spożycie 300 mg cholesterolu dziennie wiązało się ze wzrostem ryzyka incydentów SN o 17% i zgonów z innych przyczyn o 18%. Dodatkowe spożywanie połowy jajka dziennie wiązało się ze wzrostem ryzyka incydentów i zgonów odpowiednio o 6% i 8%.

            Wyniki tego badania wywołały ponowną dyskusję wśród ekspertów dotyczącą zaleceń odnośnie ilości jajek w diecie, gdyż wiele wcześniejszych badań wskazywało, że jajka nie podnoszą istotnie cholesterolu we krwi i nie mają wpływu na występowanie incydentów SN. Autorzy tych badań stwierdzają, że spożywanie jednego jajka dziennie jest bezpieczne i może być bez obaw spożywane także przez osoby chore na cukrzycę typu 2 oraz osoby z nadwagą.

            Przyczyną niespójnych wyników badań może być fakt, iż w analizach nie uwzględniono, że spożywanie jaj może być związane z niezdrowym stylem życia, w tym niezdrową dietą, małą aktywnością fizyczną i paleniem papierosów. Należy podkreślić, iż na stężenie cholesterolu we krwi ma wpływ nie tylko ilość spożywanych jajek, ale również sposób ich przyrządzania. Źródłem cholesterolu pokarmowego poza żółtkiem jaja jest również tłuste mięso i jego przetwory oraz tłuste produkty mleczne. Zatem spożywanie jajek smażonych na maśle, bądź bekonie dostarczy organizmowi więcej cholesterolu niż spożycie jajka gotowanego.

            Spożycie jajek jest zróżnicowane w poszczególnych krajach, co może wynikać ze zwyczajów żywieniowych. W Europie średnie spożycie wynosi 3,5 jajka tygodniowo. Najwięcej jajek spożywa się w Danii (ponad 4,5 tygodniowo), a najmniej w Serbii (mniej niż 1,5 jajka tygodniowo). Natomiast w Polsce spożycie jajek szacuje się nieco ponad 3 tygodniowo.

            Nie wszyscy ludzie jednakowo reagują wzrostem stężenia cholesterolu w odpowiedzi na cholesterol pokarmowy. Istnieją międzyosobnicze różnice, co u hiperrespondentów prowadzi do znacznego wzrostu cholesterolu we krwi a u hiporespondentów ten wzrost może nie być duży. Zależy to od czynnika genetycznego, czyli obecności bądź braku pewnej podjednostki białka zwanego apolipoproteiną E. Ponieważ rutynowe badania genetyczne nie są możliwe, istotne jest ograniczenie spożycia produktów zawierających cholesterol pokarmowy, zwłaszcza przez osoby obciążone chorobami układu krążenia, cukrzycą, bądź otyłością, a także osoby z dużym stężeniem cholesterolu w surowicy, czyli z hipercholesterolemią.

Aby zmniejszyć spożycie cholesterolu ogółem należy ograniczać spożycie produktów bogatych w  tłuszcze zwierzęce i zastępować je tłuszczami roślinnymi. Jajka należy spożywać ze względu na ich wartość odżywczą (źródło białka, witamin A, D, B12, B1, B2, żelaza), ale w rozsądnych ilościach, czyli nie więcej niż jedno dziennie.

  1. Hong VW., Van Horn L., Cornelius MC., et. al.: Associations of dietary cholesterol or egg consumption with incident cardiovascular disease and mortality. JAMA, 2019, 321, 11, 1081-95.
  2. Geiker NRW., Larsen ML., Dyerberg J., et. al.: Egg consumption, cardiovascular diseases and type 2 diabetes, Eur. J. Clin. Nutr., 2018, 72, 44-56.
  3. Xu L., Lam TH., Jiang CQ., et. al.: Egg consumption and the risk of cardiovascular disease and all-cause mortality: Guangzhou Biobank Cohort Study and meta-analysis. Eur. J. Nutr., 2019, 58, 785-796.
  4. Qin C., Lu J., Guo Y, et. al. : Associations of egg consumption with cardiovascular disease in a cohort study of 0,5 million Chinese adults. Heart 2018, 104, 21, 1756-63.