Objawy te przyjmują zawsze tę samą postać i zawsze występują po spożyciu tego pokarmu, na który dana osoba jest uczulona. Spożycie nawet małej ilości pokarmu może wywołać reakcje alergiczne.

Najczęstsze objawy alergii pokarmowej

Najczęstszymi objawami alergii pokarmowej są: objawy żołądkowo-jelitowe (np. biegunki), zmiany skórne (np. egzema, pokrzywka), zaburzenia ze strony układu oddechowego (np. kaszel, nieżyt nosa, astma), zaburzenia układu sercowo-naczyniowego. Najcięższym przypadkiem alergii jest szok anafilaktyczny.

Kiedy może pojawić się alergia pokarmowa?

Alergia pokarmowa może wystąpić w każdym wieku, najczęściej jednak ujawnia się u niemowląt i małych dzieci. Wiąże się to z występującą we wczesnym okresie życia zwiększoną podatnością układu immunologicznego przewodu pokarmowego na nieprawidłowe reakcje. Stosunkowo często jest pierwszym objawem predyspozycji organizmu do innych chorób alergicznych. W wielu przypadkach alergia pokarmowa ustępuje wraz z wiekiem.

Alergia pokarmowa jest jedną z trzech najczęściej występujących chorób alergicznych (po alergiach na pyłki roślinne i roztocza). W całej populacji częstość występowania alergii pokarmowej wynosi 1–2% u ludzi dorosłych i około 8% u dzieci, przy tym zarówno w Europie, jak i na świecie występuje tendencja wzrostowa zachorowań na alergię pokarmową.

Przyczyny alergii pokarmowej

Zasadniczą rolę w występowaniu alergii odgrywają uwarunkowania genetyczne. Ryzyko wystąpienia alergii u dzieci zdrowych rodziców wynosi 5–15%, podczas gdy w przypadku alergii u obojga rodziców wzrasta ono aż do 60–80%.

Drugim, bardzo ważnym czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie alergii jest szybko postępujący rozwój cywilizacyjny oraz – będące jego konsekwencją – coraz większe zanieczyszczenie środowiska naturalnego.

Obserwowany wzrost zachorowań wynika z niekorzystnego współdziałania czynników genetycznych i środowiskowych. Do głównych przyczyn wzrostu zachorowań na alergie pokarmowe należy zwiększenie spożycia niektórych produktów spożywczych (np. egzotycznych owoców i warzyw) oraz częstsze spożywanie żywności zarówno wysoko przetworzonej, jak i wykorzystywanie jej do przygotowywania posiłków (gotowe produkty lub półprodukty).

Alergia a nietolerancja pokarmowa

Bardzo często alergia mylona jest z nietolerancją pokarmową. Przy alergii pokarmowej (np. alergia na orzeszki ziemne czy skorupiaki) po spożyciu określonego pokarmu występuje zazwyczaj ostra i natychmiastowa reakcja układu immunologicznego.

Nietolerancja pokarmowa związana jest z mechanizmami nieimmunologicznymi, do których należą wrodzone i nabyte zaburzenia enzymatyczne w jelicie cienkim. Przykładowo w nietolerancji laktozy występuje brak lub niedobór laktazy – enzymu rozkładającego cukier mleczny. Objawy nietolerancji pokarmowej są rozłożone w czasie i mają miejsce od kilku godzin do kilku dni od spożycia pokarmu.

Jak wybierać bezpieczne produkty?

Osoby z alergią na pokarm, nietolerancją, czy predysponowane do tego typu zaburzeń stanu zdrowia powinny unikać alergenów w takim stopniu, jak to jest możliwe. Podstawą tego jest przejrzyste podawanie informacji na etykietach produktów dotyczących zawartych w nich składników, w tym alergizujących. Można się o nich dowiedzieć, czytając informacje o składzie produktu, umieszczone na opakowaniach.