Długotrwałe badania i obserwacje pozwoliły naukowcom dojść do wniosku, że oczekiwana długość życia w przypadku wypalanych dziennie 10 papierosów ulega skróceniu o 2-3 lata. Gdy ktoś pali 20 papierosów każdego dnia, to może żyć krócej o 5-7 lat. Jeśli natomiast palacz sięga codziennie po 40 papierosów, to jest wysoce prawdopodobne, że będzie żył aż 8, a może nawet 10 lat krócej niż jego niepalący rówieśnik.

Co jest tego przyczyną? Otóż osoba, która pali papierosy, narażona jest na działanie ponad 4000 substancji chemicznych, z których ponad 250 jest wybitnie toksycznych, a wiele z nich ma właściwości rakotwórcze.

Palenie powoduje raka, choroby płuc, oczu oraz zawały

Jak pokazują badania, musimy rzucić palenie, jeżeli chcemy ograniczyć ryzyko zachorowania na raka. Bezpośrednio z paleniem związane są bowiem choroby nowotworowe krtani, oskrzeli, płuc, ust, gardła, przełyku, żołądka czy pęcherza moczowego. Ale nowotwory to nie jedyne zagrożenie. Bardzo często u palaczy występuje POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc). Palenie tytoniu przyśpiesza także rozwój niektórych chorób oczu: zaburzeń widzenia centralnego, zaćmy i jaskry.

Palenie papierosów wybitnie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i ich powikłań. Dlatego też palacze są tą grupą społeczną, której zagraża najpoważniejsze ryzyko zawału serca, choroby wieńcowej, a także wystąpienia nagłego zgonu. Przy czym szczególnie na te incydenty narażone są osoby z nadciśnieniem tętniczym, ponieważ wypalenie jednego lub kilku papierosów w krótkim odstępie czasu przyczynia się do wyraźnego wzrostu ciśnienia krwi, przyspieszenia czynności serca i zwiększenia pojemności minutowej serca.

Ponadto, palenie sprzyja uszkodzeniu śródbłonka naczyń.

Nikotyna sprzyja kumulacji w jamie brzusznej tzw. tłuszczu wisceralnego, a także przyśpiesza rozwój cukrzycy typu 2 i niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Zwiększa także ryzyko występowania prób samobójczych, co związane jest z jej wpływem na poziomy serotoniny w mózgu.

RZUCENIE PALENIA POPRAWIA ZDROWIE I… WYNIKI BADAŃ

Zaprzestanie palenia tytoniu przynosi szereg korzystnych zmian:

• spada śmiertelność z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego
• zmniejsza się ryzyko rozwoju choroby wieńcowej i zawału serca
• obniża się we krwi poziom cholesterolu całkowitego
• następuje też obniżenie frakcji LDL-cholesterolu

W społeczeństwie – w Polsce i w wielu krach świata – rośnie świadomość zagrożeń związanych z paleniem i coraz więcej osób pragnie prowadzić zdrowy tryb życia. Nic więc dziwnego, że aż 80% palaczy deklaruje chęć zerwania z nałogiem. Niestety, w grupie 33% badanych, którzy faktycznie rezygnują z palenia, aż 75% wraca do nałogu w ciągu zaledwie kolejnych 6 miesięcy. Nasze osobiste obserwacje i doświadczenia, jak i badania naukowe jednoznacznie wskazują, że zerwanie z nałogiem palenia tytoniu nie jest łatwe.

Jeśli rzucasz palenie, to łatwo przybierasz na wadze

Wiele osób palących obawia się, że w rezultacie zaprzestania palenia znacznie przytyją. Ten niepokój szczególnie dotyczy młodych kobiet. I niestety, trzeba przyznać, że nie jest to strach nieuzasadniony.

Dorośli palacze ważą średnio o 4-5kg mniej w porównaniu z niepalącymi. W tej grupie jest również mniej osób z nadwagą i otyłością. Dlaczego tak się dzieje?

Nikotyna przeciwdziała tyciu z kilku powodów, do których zalicza się: zwiększona termogeneza tzn. utrata ciepła z organizmu, zwiększona aktywność lipazy lipoproteinowej, a także zwiększone wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny. Wymienione czynniki prowadzą do lipolizy w tkance tłuszczowej, co redukuje jej zapasy w organizmie.

Ponadto palenie zmniejsza apetyt, co wiąże się z działaniem kilku mechanizmów, a jednym z nich jest stymulacja receptora melanokortyny (MC4-R).

Jedzenie lepiej smakuje po rzuceniu palenia

Przeciętny palacz, który palił około 20 papierosów dziennie, po zerwaniu z nałogiem ma szansę przytyć o 8-10 kg. Około 13% byłych palaczy w ciągu roku zwiększa masę ciała o ponad 10 kg.

Jedną z przyczyn tycia jest zwiększony czy wręcz nadmierny apetyt, ponieważ dla tych osób produkty spożywcze zaczynają nagle mieć dużo bardziej atrakcyjny zapach i smak. A to związane jest z poprawą wrażliwości kubków smakowych oraz węchu.

Zwiększa się ilość przyjmowanych kalorii, szczególnie w postaci przekąsek obfitujących w cukier i tłuszcz. Spożycie energii wzrasta średnio o 227 kcal/dzień. Oszacowano, że 69% wzrostu masy ciała wynika z nadmiernego spożycia energii – czyli nadmiernej ilości spożywanego jedzenia. Jedynie 31% przyrostu masy ciała związane jest ze zmianami w metabolizmie.

Wykazano, że u osób które zerwały z nałogiem występują dość często napady żarłoczności.

Stwierdzono także u tych osób zwiększone wydzielanie neuropeptydu Y, który pobudza apetyt na słodycze. Zaobserwowano również zmiany we florze bakteryjnej jelit. U byłych palaczy zwiększa się stosunek bakterii Firmicutes do Bacteroidetes (to zjawisko obserwuje się również u innych osób otyłych).

Wszystkie wymienione czynniki mają wpływ na zwiększanie masy ciała po zaprzestaniu palenia tytoniu.

Otyłość jest szkodliwa dla zdrowia, ale mniej niż palenie

Otyłość to nie tylko problem wizerunku człowieka czy powód do kompleksów na tle wyglądu i urody. Pamiętajmy że otyłość, podobnie jak palenie tytoniu, także szkodzi zdrowiu. Jedyne, co należy podkreślić to to, że wiele badań naukowych wskazuje, iż groźniejsze dla zdrowia są skutki palenia tytoniu niż te związane z powiększeniem masy ciała.

W żadnym wypadku nie można więc zaakceptować decyzji palacza: „palę, bo boję się utyć”. Po pierwsze dlatego, że otyłości można zapobiec odpowiednią dietą i stylem życia, po drugie dlatego, że tycie nie jest procesem trwałym i nieodwracalnym: nadmiar masy ciała zawsze można zrzucić. Z kolei palenie tytoniu – jak już wspomniano wyżej – niesie wiele zagrożeń dla zdrowia, łącznie z wystąpieniem chorób zagrażających życiu.

Ale najgorsze, co może się zdarzyć w kontekście palenia i otyłości, to połączenie tych dwóch czynników ryzyka. Tak więc osoby otyłe, a palące tytoń, powinny jak najszybciej zerwać z nałogiem, bowiem zagrożenia dla zdrowia są w ich przypadku szczególnie duże. Warto przy tym odnotować, że jednym z podstawowych zaleceń terapii otyłości jest zaprzestanie palenia tytoniu.

Otyłość wiązana jest przez wielu badaczy z ponad 45 chorobami, w tym chorobami układu sercowo-naczyniowego, nowotworami i cukrzycą typu 2. Osoba otyła paląca papierosy dodatkowo potęguje u siebie ryzyko wystąpienia wymienionych chorób i ich powikłań.

Najważniejsze wnioski:

– Faktem jest, że palenie tytoniu sprzyja utrzymywaniu przeciętnie niższej masy ciała w porównaniu z osobami niepalącymi,

– Faktem jest, że zarówno wzrost masy ciała, jak i palenie tytoniu są szkodliwe dla zdrowia, ale bardziej szkodzi palenie,

– Faktem jest, że po zaprzestaniu palenia tytoniu może zwiększyć się masa ciała, która wymaga  wczesnego włączenia terapii.

Skorzystaj z bezpłatnej porady naszych dietetyków w CENTRUM DIETETYCZNYM ONLINE

Czytaj więcej:

Zalecenia dietetyczne w leczeniu astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), dr Lucyna Pachocka

Odżywianie pomoże w rzuceniu palenia – dlaczego warto pozbyć się nałogu, mgr Paula Nagel

Odżywianie pomoże w rzuceniu palenia – dieta byłego palacza i aktywność fizyczna, mgr Paula Nagel