Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Leczenie żywieniowe dzieci

Leczenie żywieniowe dzieci

W przypadku dzieci konsekwencją może być upośledzenie czy brak przyrostu masy i wysokości ciała, a nawet postępujące, prowadzące do niedożywienia tracenie kilogramów. Dlatego najczęstszym wskazaniem do leczenia żywieniowego może być wcześniactwo, zaburzenia neurologiczne (np. ciężka postać padaczki, mózgowe porażenie dziecięce), zespoły przebiegające z zaburzonym wchłanianiem (np. zespół krótkiego jelita, choroba Leśniowskiego-Crohna), mukowiscydoza, okres okołooperacyjny, przewlekłe choroby wątroby lub nerek, choroby nowotworowe lub wrodzone wady metabolizmu.

W praktyce u każdego pacjenta ocenia się aktualny stan kliniczny oraz stan odżywienia. Ważny jest wpływ występującej choroby lub chorób na możliwość wzbogacenia diety dotychczasowej, dobór drogi żywienia, rodzaj i porcje jedzenia oraz jego częstotliwość. Leczenie żywieniowe może stanowić wspomaganie czasowe lub, jeśli wymaga tego sytuacja, być stosowane na stałe. Najprostszą jego formą jest wzbogacenie stosowanej przez pacjenta diety w specjalne preparaty farmaceutyczne w postaci proszku lub gotowego do wypicia płynu. Jeśli żywienie doustne jest niewystarczające, wybiera się karmienie drogą „przewodu pokarmowego”, czyli bezpośrednio do żołądka lub jelita. Ostatecznym rozwiązaniem może być zastosowanie zaawansowanego żywienia dożylnego.

W leczeniu żywieniowym chodzi o jak najmniejszą, ale efektywną interwencję. Jeśli niemożliwe jest dostarczenie składników odżywczych doustnie, można rozważać założenie pacjentowi sondy nosowo-żołądkowej (tzw. zgłębnika). Jest to cienka rurka przeprowadzona przez nos do żołądka. Ta metoda żywienia może być wybrana w przypadku wspomagania krótkotrwałego, trwającego do 6 tygodni. Jeśli żywienie drogą sztuczną miałoby trwać dłużej, wtedy bierze się pod uwagę wyłonienie na brzuchu pacjenta gastrostomii odżywczej. Odbywa się to podczas zabiegu endoskopowego przez gardło (co w skrócie nazwano PEG) lub operacyjnie w znieczuleniu ogólnym. W praktyce gastrostomia jest małym otworem, przez który założona jest rurka prosto do żołądka. Całość przemyślana jest w taki sposób, żeby do żołądka nie dostało się nic niepożądanego i nic się z niego nie wydostało.

Przez sondę lub gastrostomię odżywczą dziecko może być karmione gotową dietą przemysłową, która w składzie ma odpowiednią zawartość składników odżywczych. W zależności od potrzeb mieszanka taka może być wysokokaloryczna, wzbogacona w błonnik lub oparta o białko pod postacią peptydów, stosowana w przypadku alergii na białko mleka. Są też gotowe preparaty dostosowane składem do chorób wymagających ograniczeń żywieniowych, np. choroby nerek lub cukrzycy. Można zdecydować się też na żywienie domową dietą na bazie dziecięcych mieszanek mlecznych, a także dobrze zmiksowaną zupą lub deserem owocowym. Rodzaj pokarmu dostosowuje się idealnie do potrzeb i możliwości każdego pacjenta. Bardzo ważna jest odpowiednia podaż płynów. Żywienie dożylne prowadzone jest tylko przy użyciu sterylnie przygotowanych w aptece mieszanek, o składzie dostosowanym do najbardziej aktualnych wyników badań pacjenta.

Pacjenci leczeni żywieniowo powinni być pod stałą opieką poradni żywieniowej i podlegać regularnej kontroli lekarskiej i dietetycznej. Jeśli trzeba powinna być zapewniona opieka psychologa, fizjoterapeuty czy pracownika socjalnego. Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny podczas karmienia i pielęgnacja gastrostomii. Jeśli nie ma przeciwwskazań pacjent może jeść doustnie, a jeśli istnieje taka możliwość dąży się do usunięcia gastrostomii.

Książyk J. [red.]: Standardy leczenia żywieniowego w pediatrii. PZWL. Warszawa; 2017.