Czy chorując na dnę moczanową należy eliminować rośliny strączkowe?
Sposób żywienia osób chorujących na dnę moczanową zakłada unikanie produktów z dużą zawartością puryn – związków, które odpowiedzialne są za podwyższanie poziomu kwasu moczowego we krwi. Zwiększone spożycie produktów będących źródłem związków purynowych przez okres 2 tygodni skutkuje podwyższeniem stężenia kwasu moczowego o 1-2 mg/dl. Dieta ubogopurynowa stosowana natomiast w takim samym czasie powoduje obniżenie kwasu moczowego o dokładnie taką samą wartość (1-2 mg/dl).
Do produktów o wysokiej zawartości związków purynowych zalicza się, m.in:
– czerwone mięso (wieprzowina, wołowina), podroby,
– owoce morza
– niektóre gatunki ryb (tuńczyk, makrela, pstrąg, śledź)
– suche nasiona roślin strączkowych
Puryny z produktów roślinnych
Według danych naukowych istnieje różnica wpływu puryn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego na stężenie kwasu moczowego we krwi. W jednym z prospektywnych badań u pacjentów z dną moczanową stwierdzono, że wpływ związków purynowych pochodzących z produktów roślinnych na ataki dny był znacznie mniejszy niż puryn pochodzących ze źródeł zwierzęcych. Różnice we wpływie produktów z dużą zawartością związków purynowych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego tłumaczone są rodzajem zawartości puryn w tych produktach, ich ilością oraz ich biodostępnością. Z tego względu wydaje się, że produkty roślinne zawierające puryny nie są bezwzględnie przeciwskazane w diecie osób z dną moczanową.
Rośliny strączkowe a dna moczanowa
W dotychczasowych wielu zaleceniach żywieniowych dotyczących dny moczanowej, strączki wymieniano jako grupę produktów niezalecanych o potencjalnie niekorzystnym oddziaływaniu na stężenie kwasu moczowego. Aktualne badania dotyczące zależności pomiędzy spożyciem suchych nasion roślin strączkowych a stężeniem kwasu moczowego, wskazują, że mimo wysokiej zawartości związków purynowych w nasionach strączkowych spożycie nasion roślin strączkowych takich jak np. fasola, groch czy soczewica nie wiąże się ze wzrostem stężenia kwasu moczowego we krwi. W związku z tym ich spożycie nie niesie ze sobą ryzyka hiperurykemii (wysokiego poziomu kwasu moczowego), a produkty te są dozwolone u pacjentów chorujących na dnę moczanową.
Zamiennik mięsa – soja
Żywność na bazie soi jest alternatywą dla żywności opartej na białku zwierzęcym. Produkty sojowe, takie jak mleko sojowe i tofu, są istotnym źródłem białka roślinnego w dietach wegeteriańskich i/lub wegańskich oraz popularne w diecie Azjatów. Temat spożycia soi w dnie moczanowej jest również kontrowersyjny. Soja należy do suchych nasion roślin strączkowych i odznacza się wysoką zawartością puryn stąd domniemanie o jej wpływie na hiperurykemię. Wiele publikacji naukowych z ostatnich lat potwierdza wręcz ochronny wpływ spożycia soi i produktów sojowych w kontekście występowania dny moczanowej. W badaniu z Szanghaju, wykazano odwrotną zależność między wysokim stężeniem kwasu moczowego a spożyciem produktów sojowych.
Podsumowanie
Biorąc pod uwagę wyniki ostatnich badań naukowych nie ma wskazań do eliminacji roślin strączkowych w diecie osób chorych na dnę moczanową. Ochronny wpływ roślin strączkowych oraz produktów sojowych u osób chorujących sprawia, że zasadnym wydaje się ich wykorzystanie jako substytut mięsa i niektórych gatunków ryb w diecie, które są głównym źródłem puryn.
- Kozłowska L. Hiperurykemia i dna moczanowa. [w:] Włodarek D, Lange E, Kozłowska L, Głąbska D. Dietoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2015.
- Ragab G.,Elshahaly M.,Bardin T. Gout: An old disease in new perspective – A review. Journal of Advanced Research, 2017, 5 (8): 495-511. .
- Tina HT. Chiu, Chin-Hsiu Liu, Chia-Chen Chang, Ming-Nan Lin, Chin-Lon Lin. Vegetarian diet and risk of gout in two separate prospective cohort studies. Clinical Nutrition Available online 2019 . https://doi.org/10.1016/j.clnu.2019.03.016
- Choi HK, Atkinson K. Karlson WE. Willett W. Curhan G. Purine-Rich Foods, Dairy and Protein Intake, and the Risk of Gout in Men. N Engl J Med 2004;350:1093-103.
- Teng GG. Pan A. Yuan JA, Koh WP. Food Sources of Protein and Risk of Incident Gout in the Singapore Chinese Health Study. Arthritis Rheumatol. 2015, 67(7): 1933–1942.
- Torralba KD, De Jesus E, Rachabattula S. The interplay between diet, urate transporters and the risk for gout and hyperuricemia: current and future directions. International Journal of Rheumatic Diseases 2012, 15(6):499-506. doi: 10.1111/1756-185X.12010. Epub 2012 Oct 22.
- Villegas R., Xiang Y.B., Elasy T., et al.: Purine-rich foods, protein intake, and the prevalence of hyperuricemia: the Shanghai Men’s Health Study. Nutr. Metab. Cardiovasc. Dis., 2011, 22, 409-416