Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Jak rodzice mogą pomóc dziecku choremu na depresję?

Jak rodzice mogą pomóc dziecku choremu na depresję?

Takie uczucia jak rozpacz i przerażenie, które wyrażają się, na przykład, w pytaniach „co teraz będzie?”, „czy dziecko wyzdrowieje?”, są całkowicie uzasadnione w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia dziecka, ale ważne jest, aby rodzice z konsekwencją wspierali realizację wszystkich, proponowanych form leczenia. Jeśli więc specjalista zaproponuje rodzicom uczestniczenie w terapii rodzinnej, to nierozsądne jest złoszczenie się i szukanie dla dziecka terapii indywidualnej w myśl zasady: „to on ma problem, a nie my”, pokazując tym samym dziecku, że taką pomoc traktują bardziej jako karę, a nie jako wsparcie. Złość jest naturalna w przypadku stresu wywołanego chorobą i trzeba sobie pozwolić na jej wyrażanie. Niemniej sposób, w jaki się to robi będzie bardzo istotny, na przykład taki: „jestem zła, że tak się stało”, „jestem niezadowolona z ostatniego spotkania z lekarzem, bo mam wrażenie, że leki zbyt wolno działają”.

Często konieczność kontaktu z lekarzem psychiatrą budzi u rodziców i opiekunów lęk. Rodzice wstydzą się i nie chcą przyjąć do wiadomości, że dziecko cierpi na zaburzenia psychiczne, które ciągle jeszcze zbyt często, kojarzone są z dziwacznością i odrzuceniem. Najdłużej jak mogą odwlekają wizytę u lekarza, aby nie usłyszeć potwierdzenia swoich przeczuć i diagnozy. Ten mechanizm zaprzeczenia chorobie jest bardzo niebezpieczny, ponieważ utrudnia skorzystanie z różnych form działań terapeutycznych i wydłuża proces zdrowienia. A leczenie zaburzeń depresyjnych u dzieci i młodzieży wymaga kompleksowego podejścia – różnych form terapii (indywidualnej, grupowej, rodzinnej), warsztatów dla rodziców, psychoedukacji ale też w zależności od wskazań lekarza – farmakologii. Niezwykle ważna jest także pomoc rodziców, mającą na celu wspieranie dziecka i zapewnienie mu odpowiedniej opieki.

Warto też zacząć od najprostszych rzeczy: na przykład rozmowy. Ale raczej dialogu z dzieckiem, a nie monologu – „kazania”. Zamiast pytań konfrontacyjnych typu „co się z tobą dzieje?”, lepiej powiedzieć: „jak mogę ci pomóc?”, „chciałabym zrozumieć, co spowodowało, że zaczęłaś…”, „wiem, że jest ci trudno, porozmawiajmy – może razem łatwiej coś wymyślimy”. Istnieje szansa, że wielokrotnie zachęcane dziecko do rozmowy, powoli podejmie dialog i spróbuje wyjaśnić co przeżywa.

Rodzice mogą też pomagać dzieciom w najprostszych, domowych czynnościach (szczególnie na początku choroby) i rozwiązywaniu codziennych problemów. Dobrze, aby nie mieli wygórowanych oczekiwań, co do czasu wychodzenia z choroby. Nie powinni też nic wymuszać, ale jednocześnie nie mogą „odpuszczać” dziecku.

Rodzice muszą wiedzieć, że chore dziecko boi się ujawniać swoje myśli i przeżycia. Najczęściej  ma przekonanie, że i tak nikt go nie zrozumie, a jeszcze może przy okazji zareagować śmiechem czy odrzuceniem. Dlatego często zmaga się samo z trudnymi dla siebie uczuciami, próbując je stłumić. Kiedy jednak któreś z nich, na przykład, gniew – ujawni się na zewnątrz – doświadczają poczucia winy, że sprawiło rodzicowi przykrość. Jedyne, co rodzice mogą zrobić w takiej sytuacji, to wykazać zrozumienie dla tych sprzecznych zachowań i odejść od kar, pretensji czy obrażania się. Taka postawa przyniesie ulgę dziecku, pomoże w rozładowaniu trudnych sytuacji, pojawiającego się napięcia i wpłynie pozytywnie na proces zdrowienia.

Jeśli tylko będzie to możliwe, warto delikatnie i z wyczuciem, zachęcać dziecko do aktywności fizycznej. Kiedy doświadcza się obniżonego nastroju, trudno zmobilizować się do ćwiczeń. Ale właśnie to, może dość szybko poprawić samopoczucie naszego dziecka.

Potwierdzają to badania – autorzy meta analizy (3147 artykułów) wskazali na pozytywny wpływ oddziaływania ćwiczeń fizycznych na zmniejszenie objawów depresji u młodzieży.

Rola rodziców w powrocie dziecka do zdrowia jest bardzo ważna. Zrozumienie dla trudności dziecka, otoczenie go troskliwą opieką i okazywanie  miłości, sprawi, że będzie mu łatwiej mierzyć się z chorobą. Przyspieszy także jego powrót do zdrowia.


Czytaj także:

Depresja – choroba nie tylko dorosłych

Podejrzewasz u siebie depresję? Możesz sobie pomóc!

  1. Józefik, B., Wolska ,M. (2009). Anoreksja i bulimia u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Hachette Polska Sp. z o.o.
  2. Korczak, D.J., Madigan, S., Colasanto, M. Children’s Physical Activity and Depression: A Meta-analysis. Official Journal Of The American Academy Of Pediatrics 2017; 139 (4). https://pediatrics.aappublications.org/content/139/4/e20162266
  3. Kalinowska, S., Nitsh, K., Duda, P. i in. Depresja u dzieci i młodzieży – obraz kliniczny, etiologia, terapia. Annales academiae medicae stetinensis roczniki pomorskiej akademii medycznej w szczecinie 2013, 59, 1, 32–36.  Pobrane z: https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0018/67212/59-01_032-036.pdf
Depresja – choroba nie tylko dorosłych

Depresja – choroba nie tylko dorosłych

Występowanie depresji u dzieci i młodzieży

Depresja, to choroba przewlekła, często nawracająca i dotyczy nie tylko osób dorosłych. W grupie dzieci i młodzieży cierpi na nią 1% dzieci w wieku przedszkolnym powyżej 2 i 3 roku życia, a 2% w grupie dzieci 6-12 lat. Inne badania mówią, że występowanie depresji w populacji młodzieży może dotyczyć nawet od 4% do 20%. W okresie dzieciństwa choruje tyle samo dziewcząt co chłopców, natomiast w okresie dojrzewania częściej chorują dziewczęta.

O depresji okresu dzieciństwa i wieku młodzieńczego wciąż jest mniej wiadomo niż o tej u dorosłych. Niemniej, podobnie jak u dorosłych, nagła zmiana zachowania, która utrzymuje się przez jakiś czas i utrudnia dotychczasowe, normalne funkcjonowanie, powinna zwrócić uwagę rodziców i przyczynić się do skorzystania z fachowej pomocy. Bo im młodsze dziecko zachoruje, tym bardziej niebezpieczne są skutki nieleczonego zaburzenia dla późniejszego, ogólnego rozwoju dziecka.

Badania mówią o tym, że zachorowanie na depresję w wieku rozwojowym, prognozuje nie tylko jej wystąpienie w późniejszym życiu, ale wiąże się także, w wieku dorosłym, ze zwiększonym ryzykiem:

  • samobójstwa,
  • nadużywania substancji psychoaktywnych,
  • wystąpienia kłopotów ogólno zdrowotnych,
  • gorszego funkcjonowania społecznego.

Różnice w objawach

Aktualnie przyjmuje się, że obraz kliniczny depresji u dzieci i młodzieży nie różni się od depresji dorosłych, u których podstawowe objawy rozpoznawania epizodu depresji (obniżony nastrój, utrata zainteresowań i zdolności do radowania się, zmniejszenie energii prowadzące do wzmożonej męczliwości i zmniejszania aktywności) oraz objawy dodatkowe są określone i opisane. Nie należy jednak zapominać, że obraz kliniczny zaburzeń nastroju u dzieci charakteryzuje się pewnymi specyficznymi symptomami.

U dzieci i młodzieży przebieg zależy od wieku i czasu trwania zaburzenia, a objawy trudniej rozpoznać, ze względu na ich podobieństwo do charakterystycznych zachowań dla danego okresu rozwojowego.

Szczególnie u małych dzieci, które nie umieją jeszcze mówić o swoich odczuciach i potrzebach, objawy depresyjne są maskowane przez inne stany, dolegliwości czy zachowania. Pojawiają się skargi na bóle brzucha, duszności, bóle głowy, moczenie nocne, zaburzenia snu. Brak zainteresowania zabawkami i rówieśnikami, płaczliwość, drażliwość, powtarzające się wybuchy złości.

U dzieci w wieku wczesno-szkolnym, rodziców powinny zaniepokoić: kłopoty w nauce, niechęć do kontaktów z rówieśnikami, wzmożona drażliwość i zachowania agresywne, lękliwość, zamykanie się w pokoju i ucieczka „w komputer”. Zmniejszenie, ale też zwiększenie łaknienia, poczucie bezradności, negatywna ocena siebie i świata, mogą pojawić się myśli samobójcze i wypowiedzi o charakterze rezygnacyjnym.

U nastolatków o depresji może świadczyć: obniżenie nastroju o różnym nasileniu, zaniżona samoocena, podwyższony poziom lęku, trudności w nauce, uczucie nudy i brak odczuwania przyjemności, niepodejmowanie oczekiwanych czynności (np. chodzenie do szkoły), eksperymenty ze środkami psychoaktywnymi, męczliwość, złe samopoczucie, tendencja do zachowań agresywnych, samookaleczenia. Narastające objawy u młodzieży wymagają szczególnej uwagi, ponieważ mogą doprowadzić do próby samobójczej lub samobójstwa. Szczególnie, że w ostatnich latach zaobserwowano obniżanie się wieku młodocianych samobójców.

Na koniec, warto jeszcze raz podkreślić z całą mocą, że utrzymujące się, niepokojące objawy oraz zachowania u dzieci i młodzieży, powinny skłonić opiekunów do zdecydowanych kroków i poszukania specjalistycznej pomocy u psychologa i/lub lekarza. Diagnozę dotyczącą zaburzeń psychicznych (czyli także depresji), stawia lekarz psychiatra.

 


Masz pytania? Chcesz prozmawiać z dietetykiem i/lub psychologiem. Skorzystaj z bezpłatnej porady Centrum Dietetycznego Online 


 

  1. Kołodziejek, M. Depresja u dzieci i młodzieży: podstawy teoretyczne, psychoterapia poznawczo-behawioralna. Psychoterapia 2008; 2: 15–33. Pobrane z : http://www.psychoterapiaptp.pl/uploads/PT2008n2s15Kolodziejek.pdf
  2. Program zapobiegania depresji w Polsce na lata 2016-2020, Mister Zdrowia, Warszawa, 2016, aktualizacja 2018. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-zapobiegania-depresji-w-polsce-na-lata-2016-2020
  3. Kalinowska, S., Nitsh, K., Duda, P. i in. Depresja u dzieci i młodzieży – obraz kliniczny, etiologia, terapia .Annales academiae medicae stetinensis roczniki pomorskiej akademii medycznej w szczecinie 2013, 59, 1, 32–36.  Pobrane z: https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0018/67212/59-01_032-036.pdf