Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej logo
Wyszukiwarka
Zalecenia dietetyczne w chorobie wrzodowej

Zalecenia dietetyczne w chorobie wrzodowej

Leczenie choroby wrzodowej obejmuje wiele zaleceń dotyczących nie tylko zmiany sposobu odżywiania. Osoby cierpiące z powodu wrzodów powinny m.in. zaprzestać palenia tytoniu, unikać sytuacji stresowych i zrezygnować z używania gum do żucia.

Zalecenia dietetyczne:

  1. Wyklucz z diety wszystkie produkty długo zalegające w żołądku, powodujące nadmierne wydzielanie soku żołądkowego, źle tolerowane i nasilające dolegliwości, np. tłuste produkty, potrawy smażone na tłuszczu, nasiona roślin strączkowych, alkohol.
  2. Spożywaj od 5 do 6 niewielkich objętościowo posiłków, o stałych porach (co 2-3 godziny).
  3. Ostatni posiłek spożywaj najpóźniej 2-3 godziny przed snem.
  4. Spożywaj posiłki o umiarkowanej temperaturze, aby nie podrażniać ścian żołądka.
  5. Unikaj spożywania potraw gorących i zimnych.
  6. Unikaj dosalania posiłków i używania ostrych przypraw.
  7. Spożywaj posiłki w spokojnej atmosferze i bez pośpiechu, co pozwoli na dokładne przeżuwanie kęsów pokarmu.

Chcesz wiedzieć więcej? Pobierz bezpłatny poradnik dietetyczny przygotowany przez ekspertów Centrum Dietetycznego Online Znajdziesz w nim zalecenia żywieniowe, listę produktów zalecanych i przeciwskazanych w diecie oraz przykładowy jadłospis w chorobie wrzodowej.

Materiały do pobrania:

Zalecenia dietetyczne – choroba wrzodowa

Rola aktywności fizycznej dzieci dla zbudowania zdrowych i mocnych kości

Rola aktywności fizycznej dzieci dla zbudowania zdrowych i mocnych kości

Wysoki poziom aktywności fizycznej w okresie dzieciństwa i wczesnej młodości zapewnia uzyskanie wysokiej szczytowej masy kostnej, co z kolei daje dużą szansę na utrzymanie wysokiej gęstości mineralnej kości przez całe życie.

 

Czynniki wpływające na budowanie masy kostnej dzieci

Dla jakości kości istotne znaczenie ma ilość, ale także rodzaj aktywności fizycznej w wieku dziecięcym i młodzieńczym. Odpowiednie ćwiczenia ruchowe pobudzają budowanie i utrzymanie masy kostnej poprzez stymulację pracy osteoblastów, czyli komórek tworzących kości, występujących w miejscach wzrostu i przebudowy tkanki kostnej. Intensywne ćwiczenia fizyczne, związane z mechanicznym obciążeniem i naciskiem na kości wykazują znacznie większy efekt osteogenny (pobudzają budowanie masy kostnej, mają potencjał kościotwórczy) niż długotrwała aktywność ruchowa o bardzo niskiej intensywności. Dlatego podczas procesów wzrastania u dzieci polecane są te aktywności sportowe, które obejmują bodźce mechaniczne takie jak rozciąganie, ściskanie, zginanie i skręcanie. Działanie tych bodźców powinno być dynamiczne, szybkie i intensywne.

Tkanka kostna będzie mocniejsza, lepiej wysycona minerałami, w miejscach gdzie obciążenie mechaniczne są większe. W miejscach o mniejszych obciążeniach będzie istotnie słabsza. Wysiłek fizyczny wpływa nie tylko na samą mineralizację kośćca, ale również stymuluje proces wzrastania kości, przeciwdziała i koryguje wady postawy, stabilizuje i wzmacnia stawy, wzmacnia przyczepy, ścięgna i więzadła, pobudza przyrost mięśni, poprawia ukrwienie mięśni, zwiększa przekrój i objętość włókien mięśniowych, ich siłę i sprężystość. Wszystko to sprawia, że aktywny ruchowo młody organizm znacznie lepiej przystosowuje się do różnych obciążeń.

Innym czynnikiem pobudzającym rozwój kości jest duża masa mięśniowa i silne przyczepy mięśniowe, które stymulują procesy mineralizacji młodego kośćca w okolicach przyczepów. A zatem intensywna aktywność sportowa wiążąca się ze zwiększonym rozwojem masy mięśniowej (czyli beztłuszczowej masy ciała) w sposób pośredni zwiększa masę kości u dzieci i młodzieży.

Istotne jest więc, aby dzieci i młodzież lubiły sport i zabawy ruchowe, poczynając od biegania i skakania na powietrzu, po gry zespołowe, tj. piłka nożna, piłka ręczna, hokej, poprzez wspólne zabawy rodzinne czy też uczestniczenie we wszelkich zajęciach sportowych (np. gimnastyka artystyczna, zumba), w tym również tych szkolnych.

 

Kluczowe okresy w ontogenezie

Newralgicznym okresem dla budowania zdrowego szkieletu i rozwoju masy kostnej jest okres dojrzewania dziewcząt i chłopców, czyli wiek między 10-16 rokiem życia. W okresie tym tworzy się około 36% ludzkiego szkieletu, a kości są szczególnie wrażliwe i podatne na korzyści płynące z aktywności fizycznej. W związku z tym, szczególnie w tym okresie ich rozwoju, należy skoncentrować wysiłki na zachęcaniu młodzieży do aktywności fizycznej i ćwiczeń ruchowych, głównie o charakterze mocno obciążających i intensywnych w natężeniu.

 

Aktywność a kości – wyniki badań naukowych, zalecenia

Jak wskazuje szereg badań naukowych, dzieci i młodzież, której dzienna aktywność fizyczna była krótsza niż zalecane przez Światową Organizację Zdrowia 60 minut, miała istotnie słabszą mineralizację tkanki kostnej od swoich aktywniejszych rówieśników. Naukowcy realizujący projekt The HELENA Study stwierdzili, że w celu uniknięcia obniżenia gęstości mineralnej kośćca (osteopenii), dzienna dawka umiarkowanej aktywności fizycznej dzieci winna być dłuższa niż 45 minut, natomiast intensywnej aktywności fizycznej – dłuższa niż 20 minut. W celu zagwarantowania optymalnego zdrowia kości umiarkowana aktywność winna trwać co najmniej 78 minut, a intensywna co najmniej 32 minut dziennie. Ogólnie, każda minuta intensywnego ruchu stymuluje tkankę kostną do zwiększania swojej masy. Wyniki badań wskazują jednocześnie, że nie ma większych istotnych różnic w jakości kośćca w różnych rejonach ciała u nastolatka niezależnie od tego, czy spełniają aktualne zalecenia dotyczące aktywności fizycznej czy też nie. Co oznacza, że dzieci aktywne fizycznie mają dobrą jakość całego swojego kośćca, a dzieci bierne słabszą jakość również w zakresie całego szkieletu. Wynika to z faktu, że szkielet człowieka ma ogromny potencjał do adaptacji w odpowiedzi na mechaniczne obciążenia, a intensywne zajęcia sportowe w sposób w miarę równomierny zwiększają masę mięśniową i poprzez nią również masę kostną.

Wyniki szeregu badań pokazują, że najwyższa gęstość mineralna kości występuje u osób uprawiających takie dyscypliny sportowej jak aerobik, gimnastyka, taniec, ale też piłka nożna, koszykówka, siatkówka, łyżwiarstwo szybkie, squash czy hokej. Do dyscyplin nieco słabiej motywujących budowanie masy kostnej zalicza się jazdę na nartach oraz triathlon, a najmniejszy wpływ ma pływanie i jazda na rowerze.

 

Regularna i jak najwcześniejsza aktywność i ćwiczenia fizyczne u dzieci i młodzieży są niezbędne aby zapobiec rozwojowi osteopenii i osteoporozy, lub przynajmniej opóźnić pojawienie się łamliwości kości. Jest to szczególnie ważne u dziewcząt, ponieważ są bardziej zagrożone niż chłopcy rozwojem osteoporozy w wieku dorosłym. Wysokie koszty ekonomiczne ale i społeczne leczenia obniżonej masy kostnej w wieku dorosłym sprawiają, że działania profilaktyczne szczególnie w odniesieniu do dzieci i młodzieży winny być zintensyfikowane.

  1. Bailey DA, McKay HA, Mirwald RL, Crocker PR, Faulkner RA. A six-year longitudinal study of the relationship of physical activity to bone mineral accrual in growing children: the university of Saskatchewan bone mineral accrual study. J Bone Miner Res.; 1999. 14(10):1672-9.
  2. Chastin SF, Mandrichenko O, Skelton DA. The frequency of osteogenic activities and the pattern of intermittence between periods of physical activity and sedentary behaviour affects bone mineral content: the cross-sectional NHANES study. BMC Public Health; 2014. 14:4. doi: 10.1186/1471-2458-14-4.
  3. Chech D. Prevention of osteoporosis: From infancy through older adulthood. HKPJ; 2012. 30:6-12.
  4. Daly RM. The effect of exercise on bone mass and structural geometry during growth. Med Sport Sci. 2007, 51:33-49.
  5. Gordon CM, Zemel BS, Wren TA, Leonard MB, Bachrach LK, Rauch F, Gilsanz V, Rosen CJ, Winer KK. The Determinants of Peak Bone Mass. J Pediatr.; 2017. 180:261-269.
  6. Gracia-Marco L, Moreno LA, Ortega FB, León F, Sioen I, Kafatos A, Martinez-Gomez D, Widhalm K, Castillo MJ, Vicente-Rodríguez G; HELENA Study Group. Levels of physical activity that predict optimal bone mass in adolescents: the HELENA study. Am J Prev Med.; 2011. 40(6):599-607.
  7. Janz KF, Letuchy EM, Burns TL, Eichenberger Gilmore JM, Torner JC, Levy SM. Objectively measured physical activity trajectories predict adolescent bone strength: Iowa Bone Development Study. Br J Sports Med.; 2014. 48(13):1032-6.
  8. Karlsson MK, Nordqvist A, Karlsson C. Physical activity increases bone mass during growth. Food Nutr Res.; 2008. 52. doi: 10.3402/fnr.v52i0.1871.
  9. McVeigh JA, Zhu K, Mountain J, Pennell CE, Lye SJ, Walsh JP, Straker LM. Longitudinal Trajectories of Television Watching Across Childhood and Adolescence Predict Bone Mass at Age 20 Years in the Raine Study. J Bone Miner Res.; 2016. 31(11):2032-2040.
  10. Weaver CM, Gordon CM, Janz KF, Kalkwarf HJ, Lappe JM, Lewis R, O’Karma M, Wallace TC, Zemel BS. The National Osteoporosis Foundation’s position statement on peak bone mass development and lifestyle factors: a systematic review and implementation recommendations. Osteoporos Int.; 2016. 27(4):1281-386.
Zalecenia i przeciwwskazania dietetyczne w chorobach nowotworowych

Zalecenia i przeciwwskazania dietetyczne w chorobach nowotworowych

Nowotwory – jak powstają

Nowotworem nazywana jest nieprawidłowa tkanka, powstała początkowo z jednej uszkodzonej komórki organizmu, której udało się wymknąć spod kontroli mechanizmów regulujących jej funkcje i rozwój. Komórki nowotworowe, w odróżnieniu od zdrowych, charakteryzują się nadmiernym i niekontrolowanym wzrostem, a także mają zdolność tworzenia przerzutów do odległych miejsc w organizmie.

U 5-10% osób chorujących na nowotwory, powstały one dziedzicznie, u pozostałych natomiast rozwinęły się pod wpływem działania wielu czynników zewnętrznych, do których zalicza się m.in.:

  • nadwagę i otyłość,
  • nieprawidłową dietę (wysokie spożycie tłuszczu i cukru, niskie warzyw i owoców),
  • niską aktywność fizyczną,
  • palenie tytoniu,
  • nadmierne spożycie alkoholu,
  • promieniowanie,
  • zakażenia wirusami,
  • zanieczyszczenia chemiczne.

Nowotwory mogą dotyczyć wszystkich komórek, tkanek i narządów w organizmie (m.in. komórek krwi, kości, tkanki tłuszczowej, mięśniowej lub nerwowej, żołądka, nerek, jajników, macicy, piersi, płuc, przełyku, trzustki czy wątroby). Od momentu powstania pierwszej zmutowanej komórki do wystąpienia objawów klinicznych może upłynąć sporo czasu, od kilku do nawet kilkudziesięciu lat.

Warto pamiętać, że nie każdy rodzaj nowotworu daje objawy (np. ból, gorączkę, utratę wagi, osłabienie, zmiany skórne, krwawienie czy odchylenia w badaniach), mogą się one pojawić dopiero wtedy, gdy choroba jest w średnim lub zaawansowanym stadium.

Leczenie nowotworów

W zależności od rodzaju, lokalizacji i zaawansowania nowotworu podejmuje się leczenie chirurgiczne (usunięcie guza), radioterapię (naświetlanie miejsca objętego chorobą), chemioterapię, hormonoterapię bądź leczenie biologiczne (podawanie leków, które niszczą komórki nowotworowe, hamują ich rozwój lub oddziałują na układ odpornościowy). Niekiedy metody te stosowane są w skojarzeniu – po usunięciu guza następuje radioterapia i chemioterapia.

Leczenie nowotworów jest długotrwałe i obciążające dla organizmu, dlatego właściwe żywienie jest ważnym elementem wspomagającym ten proces. Jego rolą jest powstrzymanie przed utratą masy ciała, odciążenie chorego narządu, łagodzenie skutków ubocznych leczenia oraz pobudzanie układu odpornościowego do walki z chorobą. Również po zakończeniu leczenia dieta odgrywa ogromną rolę w procesie zdrowienia.

Należy podkreślić, że zgodnie z obecnym stanem wiedzy nowotworu nie można wyleczyć żadną dietą.

Dieta w chorobach nowotworowych

Nie istnieje jedna uniwersalna dieta, odpowiednia dla każdej osoby dotkniętej chorobą nowotworową. Jej rodzaj oraz udział węglowodanów, białka, tłuszczu, witamin, minerałów i błonnika zależy od umiejscowienia nowotworu, stopnia zaawansowania choroby, sposobu leczenia, występujących objawów niepożądanych związanych z terapią i tego, czy pacjent jest dobrze odżywiony, czy ma niedobory. Jednak pomimo dużej różnorodności nowotworów można przyjąć pewne wspólne zalecenia żywieniowe dla wszystkich chorych.

Zapotrzebowanie organizmu na energię i niektóre składniki odżywcze w czasie leczenia nowotworu może zwiększyć się nawet o 20% w stosunku do potrzeb sprzed choroby. Podstawowym źródłem energii powinny być produkty zbożowe (pieczywo, płatki zbożowe, kasze, ryż, makarony), różnokolorowe warzywa i owoce. Ze względu na większą mobilizację układu odpornościowego oraz konieczność odbudowy uszkodzonych podczas leczenia komórek zwiększa się w tym okresie zapotrzebowanie na pełnowartościowe białko, którego źródłem są: mięso, ryby, jaja, produkty mleczne. Dietę należy uzupełniać także w zdrowe tłuszcze, których dostarczą oleje roślinne (m.in. rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek), ryby morskie (halibut, łosoś dziki, dorsz, sola, mintaj), orzechy, nasiona, kakao, awokado.

Zalecenia żywieniowe dla większości osób chorych na nowotwory:

  • należy jeść często, 4-5 niewielkich objętościowo posiłków oddzielonych przerwami nie dłuższymi niż 3-4 godziny (osoby po usunięciu żołądka powinny jeść 6-8 razy dziennie co 2 godziny),
  • w skład większości posiłków powinny wchodzić produkty zbożowe (pieczywo, kasze, ryż, makaron, płatki zbożowe) oraz produkty zawierające białko (chude mięso, ryby, jaja, sery twarogowe, jogurty),
  • każdego dnia należy jeść co najmniej 400-600 g różnokolorowych warzyw i owoców w takiej formie, w jakiej będzie to możliwe (surowe, gotowane, rozdrabniane, miksowane),
  • tłuszcze (oleje, masło, śmietankę) najlepiej dodawać do gotowych potraw, aby zachowały najlepszą jakość,
  • potrawy i napoje należy jeść przestudzone (nie zimne i nie gorące),
  • potrawy powinny być gotowane w wodzie i na parze, duszone bez obsmażania, pieczone w folii, naczyniu żaroodpornym lub rękawie,
  • w przypadku niechęci do spożywania mięsa lub ryb należy je zmielić i dodawać do potraw, np. do zup, sosów, sałatek itp.,
  • nie należy jeść produktów starych, podpsutych, długo przechowywanych po przygotowaniu lub otworzeniu opakowania, nieszczelnie zapakowanych,
  • przeciwwskazane są produkty i potrawy wędzone, mocno spieczone (zwłaszcza mięso i ryby), grillowane w sposób tradycyjny (w dymie), wielokrotnie odgrzewane, peklowane, marynowane i mocno solone,
  • eliminować należy produkty wysoko przetworzone, zawierające dodatki typu: n-nitrozwiązki, azotany, azotyny, aromaty dymu wędzarniczego, glutaminian sodu, utwardzony tłuszcz palmowy, syropy glukozowo-fruktozowe (należy czytać skład na etykietach kupowanych produktów),
  • jeśli jakieś produkty lub potrawy powodują dolegliwości (ból brzucha, biegunkę, wzdęcia itp.), należy je czasowo wykluczyć z diety (np. warzywa kapustne, cebulowe lub nasiona roślin strączkowych, mleko), natomiast jeśli są dobrze tolerowane, można je spożywać w umiarkowanych ilościach,
  • należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu, osoby dorosłe powinny wypijać przynajmniej 1,5-2 litry niesłodzonych napojów każdego dnia (woda mineralna, słabe napary herbat, kompoty owocowe, koktajle mleczno-owocowe),
  • posiłki powinny być urozmaicone (należy wykorzystywać naprzemiennie różne produkty), estetycznie podane, o atrakcyjnym smaku i zapachu, akceptowane przez chorego,
  • osoby przyjmujące chemioterapię, hormonoterapię czy inne leki przeciwnowotworowe nie powinny spożywać grejpfrutów i soku grejpfrutowego, ponieważ zawarte w nich związki wchodzą w interakcje z lekami stosowanymi w trakcie leczenia chorób nowotworowych, zaburzając ich działanie; z tych samych powodów przed i po podawaniu leków należy ograniczyć inne soki i napary ziołowe,
  • jeśli nie ma możliwości, aby chory zjadł wystarczającą ilość pożywienia (np. z powodu braku apetytu, nudności, bólu) lub czeka go operacja chirurgiczna, dietę tradycyjną należy w tym czasie uzupełniać specjalnymi preparatami odżywczymi dla osób zagrożonych niedożywieniem (w wyborze odpowiedniego preparatu pomoże lekarz lub dietetyk),
  • osoby, u których leczenie nowotworu polega na naświetlaniu okolic jamy brzusznej (rak jelita grubego, prostaty, macicy, jajników), mogą źle tolerować mleko lub przetwory mleczne, wtedy należy ich unikać w trakcie leczenia, a po zakończeniu radioterapii można stopniowo włączać je do diety; na okres leczenia można je częściowo zastąpić napojami i produktami roślinnymi (ryżowymi, migdałowymi, kokosowymi, sojowymi, tofu),
  • w trakcie leczenia przeciwnowotworowego przeciwwskazane jest spożywanie alkoholu.
  1. Arends J., Bachman P., Baracos V., et al., ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients, Clinical Nutrition, 2016.
  2. Briony T., Jacki B. [ed.], Manual of Dietetic Practice. Blackwell Publishing, 2007, Oxford, (fourth edition).
  3. Fuchs-Tarlovsky V., Role of antioxidants in cancer therapy. Nutrition, 2013, 29(1), 15-21.
  4. Jarosz J., Chmielarczyk W., Problemy z odżywianiem w chorobie nowotworowej. Praktyczne wskazówki w utrzymaniu możliwie najlepszego odżywiania u chorych na nowotwory. Medipress Onkologia, Warszawa, 2006.
  5. Jarosz M., Sajór I.: Nowotwory złośliwe [w:] Jarosz (red.): Praktyczny Podręcznik Dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010. 400-433.
  6. León-González A.J., Auger C., Schini-Kerth V.B., Pro-oxidant activity of polyphenols and its implication on cancer chemoprevention and chemotherapy. Biochemical Pharmacology, 2015.
  7. NICE Guidance: Nutrition support for adults: oral nutrition support, enteral tube feeding and parenteral nutrition, 2006.
  8. Shaw C. (ed.): Nutrition and cancer. Blackwell Publishing, Chichester, 2011.
Otyłość w okresie menopauzy

Otyłość w okresie menopauzy

Jak wiadomo, zwalnia się ona od 18 roku życia o około 2% w ciągu każdych kolejnych dziesięciu lat życia. W powstawaniu tego zjawiska ma znaczenie zmniejszająca się wraz z wiekiem tzw. beztłuszczowa masa ciała, czyli masa mięśniowa.

U kobiet w okresie menopauzy występuje także upośledzona utrata ciepła z organizmu, co wiąże się ze zmianą w wydzielaniu hormonów wytwarzanych przez tarczycę i jajniki. Sytuację pogarsza z roku na rok mniejsza aktywność fizyczna.

Ponadto w tym okresie życia, nierzadko pojawia się depresja, która wiąże się z niechęcią do aktywności ruchowej i dość często z nadmiernym apetytem, co oczywiście pogłębia istniejącą otyłość.

Cechą charakterystyczną otyłości rozwijającej się w okresie menopauzy jest gromadzenie się tłuszczu wewnątrz jamy brzusznej. U tych kobiet stwierdza się o 7% mniej tłuszczu w okolicy pośladkowo-udowej i o 10% więcej tłuszczu wewnątrz jamy brzusznej w porównaniu z kobietami przed menopauzą. Dla wielu kobiet jest to problem natury kosmetycznej, bowiem „duży brzuch” i brak talii deformują sylwetkę. Jednak warto podkreślić, że otyłość brzuszna to przede wszystkim problem zdrowotny. Jak wiadomo kojarzy się ona z tzw. hiperinsulinemią, czyli nadmiernym wydzielaniem insuliny przez trzustkę, co następuje w wyniku istniejącej oporności tkanek na działanie tego hormonu. W rezultacie w przyspieszonym tempie rozwija się szereg chorób, z których przede wszystkim trzeba wymienić cukrzycę typu 2, hiperlipemię (podwyższony we krwi poziom cholesterolu i triglicerydów), nadciśnienie i szereg innych zaburzeń metabolicznych, które prowadzą do rozwoju miażdżycy, a to prędzej czy później jest przyczyną zawału serca lub wylewu krwi do mózgu.

Otyłość w okresie okołomenopauzalnym stwarza zagrożenie wystąpienia tzw. hormonalnie zależnych nowotworów, tj. raka błony śluzowej macicy i raka piersi. Jak wykazano, otyłość brzuszna zwiększa ryzyko wystąpienia raka błony śluzowej macicy 15 razy. Wzrost masy ciała o 10-20 kg zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi 3 razy i aż 10 razy, gdy nadwaga przekroczy 20 kg. Za główną przyczynę zwiększonej zachorowalności na raka błony śluzowej macicy, wymienia się nadprodukcję estrogenów w tkance tłuszczowej u kobiet po menopauzie.

Z kolei za główne przyczyny powstawania raka piersi uważa się zarówno czynniki genetyczne, jak i hormonalne w postaci nadprodukcji estrogenów.

Wykazano, że u kobiet przed menopauzą zarówno szczupłych, jak i otyłych częstość występowania raka piersi jest podobna. Natomiast u otyłych kobiet po menopauzie rak piersi występuje znacznie częściej w porównaniu z kobietami szczupłymi. Również wskazuje się na związek spożycia tłuszczu z powstawaniem tego nowotworu.

Okres menopauzy kojarzy się z przyspieszonym rozwojem osteoporozy. Choroba ta atakuje przede wszystkim kobiety szczupłe, o małej aktywności fizycznej, palące papierosy i pijące duże ilości kawy. U kobiet otyłych osteoporoza występuje znacznie rzadziej. Nadmierne obciążenie tkanki kostnej, związane z nadmierną ilością tłuszczu w ciele sprzyja zachowaniu dotychczasowej struktury kości. Również znaczenie mają produkowane w tkance tłuszczowej estrogeny, bowiem chronią kości przed utratą wapnia. Nie oznacza to, że osteoporoza nie grozi kobietom otyłym. Narażone na jej wystąpienie są kobiety, które w przeszłości często stosowały różne „cudaczne” diety odchudzające, a także osoby o małej aktywności fizycznej i nałogowe palaczki.

Szczególnie otyłość w okresie okołomenopauzalnym stanowi zagrożenie dla zdrowia i wymaga zdecydowanych poczynań profilaktycznych, jak i terapeutycznych. Podstawę leczenia stanowi racjonalna dieta niskoenergetyczna skojarzona ze wzmożoną aktywnością fizyczną. U tych kobiet oba elementy terapii powinny być ustalone indywidualnie.

Najczęściej zaleca się dietę 1200 kcal opracowana w Instytucie Żywności i Żywienia. Z punktu widzenia profilaktyki miażdżycy jest to dieta z wyboru, bowiem ma obniżoną zawartość tłuszczu przede wszystkim zwierzęcego, cholesterolu, cukru i soli.

Natomiast nie zawiera odpowiedniej ilości wapnia. Realizuje normę zalecanego spożycia na wapń w 85%. Tak więc w wielu przypadkach istnieje potrzeba suplementacji diety w ten pierwiastek, najczęściej w połączeniu z witaminą D. Dawki przyjmowanego wapnia jak i witaminy D powinien ustalić lekarz.

Kobiety otyłe w okresie menopauzy, z racji licznych potencjalnych zagrożeń zdrowotnych powinny pozostawać pod opieką lekarza rodzinnego, co zapewni prawidłowe prowadzenie działań profilaktycznych, wczesne wykrycie powikłań otyłości i właściwe ich leczenie.

Praktyczne wskazówki dla otyłych kobiet w okresie menopauzy

  • codzienne raporty spożycia, okresowo omawiane z dietetykiem

  • żywienie wg przygotowanych na piśmie jadłospisów

  • zakupy według listy, nigdy z pustym żołądkiem

  • pij wodę niegazowaną w ilości 1,5 – 2 litry dziennie

  • wybieraj produkty o małej zawartości tłuszczu

  • wybieraj produkty o dużej zawartości wapnia i obniżonej zawartości tłuszczu (mleko, jogurt, kefir)

  • kupuj warzywa i owoce nie rzadziej niż 2 razy w tygodniu

  • zaczynaj posiłek od wody, sałaty lub innych warzyw

  • jedz powoli

  • produkty wysokotłuszczowe wyłącz z jadłospisu, okazjonalnie dozwolone w ilości nie większej niż pudełko od zapałek

  • nie smaruj pieczywa

  • przekąski: warzywa, woda

  • czytaj etykiety, szczególnie zwracaj uwagę na kalorie, tłuszcze i sól.

Kobiety w okresie menopauzy zagrożone są wystąpieniem zarówno otyłości, jak i jej powikłań i dlatego nie powinny dopuszczać, aby powiększanie masy ciała rujnowało ich zdrowie, a także urodę.