Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Dieta śródziemnomorska w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych
Wyszukiwarka

Dieta śródziemnomorska w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych

Dieta śródziemnomorska w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych

Autor

Dieta śródziemnomorska zajęła w 2018 roku pierwsze miejsce jako najzdrowsza dieta (ex equo z dietą DASH) w rankingu przygotowywanym przez wybitnych ekspertów z całego świata z dziedziny medycyny i dietetyki, a opublikowanym na platformie internetowej U.S. News & World Report.
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Dieta śródziemnomorska w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych

Kamieniem milowym w zdobywaniu naszej wiedzy na temat korzyści zdrowotnych diety śródziemnomorskiej było tak zwane Badanie Siedmiu Krajów (Seven Countries Study), które przeprowadzono w latach 1958-1964. Badanie to prowadzono w celu poszukiwania diety, która byłaby akceptowana przez społeczeństwa, a jednocześnie zmniejszała ryzyko chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza choroby wieńcowej (choroby niedokrwiennej serca, ChNS).

 

W bogatych krajach Zachodu rozwinęła się epidemia chorób serca

Inspiracją do przeprowadzenia tego badania był zaobserwowany fakt, że po drugiej wojnie światowej w Europie Zachodniej i w USA rozwinęła się epidemia chorób sercowo-naczyniowych – coraz więcej osób chorowało na chorobę niedokrwienną serca i umierało na zawały serca. Łączono to ze zwiększonym w tym czasie spożyciem żywności, zwłaszcza tłuszczów zwierzęcych w bogatych krajach rozwiniętych.

Amerykański naukowiec dr Ancel Keys zauważył, że w tym samym okresie we Włoszech ludzie prawie wcale nie chorowali na serce, a zawały należały tam do rzadkości. Sprawą pilną było znalezienie odpowiedzi na pytanie, jaki sposób żywienia chroni przed chorobami układu krążenia? W tym celu z inicjatywy doktora Keysa w roku 1958 rozpoczęto zakrojone na szeroką skalę międzynarodowe Badanie Siedmiu Krajów.

 

Badanie Siedmiu Krajów

Badanie objęło mieszkańców 7 krajów – Japonii, Grecji, byłej Jugosławii, Włoch, Holandii, Stanów Zjednoczonych i Finlandii, żyjących w różnych regionach (np. nad morzem lub w głębi kraju), czyli w sumie 16 populacji, różniących się pod względem:

  • stylu życia,
  • sposobu żywienia,
  • występowania choroby niedokrwiennej serca.

Porównywano stan zdrowia i dietę mieszkańców różnych części świata.  

 

Spożycie tłuszczów zwierzęcych powiązano z umieralnością na zawały

Badanie to wykazało, że wysokie spożycie tłuszczów zwierzęcych wiąże się z wysokim stężeniem cholesterolu we krwi i ze zwiększoną umieralnością na zawały serca. Tak było głównie w Finlandii, Stanach Zjednoczonych i Holandii. Natomiast zawały serca rzadko występowały u mieszkańców Grecji i Włoch, gdzie dominowały tłuszcze roślinne, a także w Japonii, gdzie w ogóle spożywano bardzo mało tłuszczów.

 

Naukowcy analizujący wyniki Badania Siedmiu Krajów wysunęli następujący ważny wniosek: 

ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i zastępowanie ich olejami roślinnymi

stanowi skuteczną metodę zapobiegania zawałom serca i umieralności z ich powodu.

 

Na podstawie wyników Badania Siedmiu Krajów, naukowcy określili sposób odżywiania się typowy dla mieszkańców Krety, większości pozostałych mieszkańców Grecji i południowych Włoch na początku lat 60-tych XX wieku – mianem „diety śródziemnomorskiej”.

W regionach tych w owym czasie – pomimo ograniczonego dostępu do opieki medycznej – ludzie żyli najdłużej w Europie oraz rzadko zapadali na:

  • chorobę niedokrwienną serca, a tym samym i na zawały serca,
  • niektóre nowotwory,
  • nadciśnienie tętnicze krwi.

 

Charakterystyka diety śródziemnomorskiej

Tradycyjna dieta śródziemnomorska, która sprawiała, że mieszkańcy Krety i południowych Włoch byli najzdrowsi i najdłużej żyli w Europie, wyróżniała się w latach 60:

  • dużym spożyciem warzyw, również strączkowych,
  • dużym spożyciem produktów zbożowych,
  • dużym spożyciem świeżych owoców,
  • sporym spożyciem ryb, jogurtu, sera i orzechów,
  • małym spożyciem mięsa, jaj i cukru,
  • dominacją oliwy z oliwek, jako tłuszczu,
  • brakiem zwyczaju smarowania pieczywa,
  • niestosowaniem zasmażek z mąki, czy śmietany do zupy,
  • przyprawianiem potraw dużą ilością czosnku i ziół,
  • do popołudniowych i wieczornych posiłków piciem młodego czerwonego wina (ale było to rozcieńczone wino i pili je głównie mężczyźni, kobiety prawie nie piły alkoholu).

 

Badanie Siedmiu Krajów sprawiło, że tradycyjna „dieta śródziemnomorska” stała się symbolem zdrowia.

 

Czytaj więcej: Najnowszy ranking diet – degradacja diet niskowęglowodanowych, mgr Klaudia Wiśniewska

 

 

  1. Cichocka A.: Adaptacja diety śródziemnomorskiej do warunków polskich. Przem. Spoż.; 2004. 3. 48-50.
  2. Cichocka A., D. Szostak-Węgierek, K. Szamotulska:  Do young adults in Warsaw need nutrition councelling? Proceedings of the 1st International Conference on Traditional Mediterranean diet: Past, present and future. Heliotopos Conferences Ltd, Athens,; 2005. 45-48.
  3. Cichocka A.: Dieta DASH w teorii i zastosowaniu. Wyd. Medyk. Warszawa; 2018. 1-221.
  4. Cichocka A.: Dieta DASH – gwiazda wśród diet. [online]. NCEZ. [przeglądany: 25 czerwca 2018 r.]. Dostępny w: https://ncez.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/dieta-dash—–gwiazda-wsrod-diet.
  5. Hertog M.G.L., Kromhout D., Aravanis C. i wsp.: Flavonoid intake and longterm risk of coronary heart disease and cancer in the Seven Countries Study. Arch. Intern. Med.; 1995. 155: 381–386.
  6. Jarosz M.: Żywienie a długość życia Polaków (1950 − 2012). I Narodowy Kongres Żywieniowy. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu chorób – postępy, 2015. Materiały kongresowe. Warszawa, 20 stycznia 2016.
  7. Jarosz M. [red.]: Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej. Projekt KIK/34 w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy. Wyd. Ministerstwo Zdrowia. Instytut Żywności i Żywienia. Warszawa; 2016.
  8. Keys A.: Mediterranean diet and public health: personal reflections. Am. J. Clin. Nutr. 1995; 61 (supl.): 1321S––1323S.
  9. Keys A.: Coronary heart disease in seven countries. Circulation 1970; 41 (supl.): 1–211.
  10.  de Lorgeril M., Salen P.: Modified Cretan Mediterranean Diet in the prevention of coronary heart disease and cancer. W: Red: Simopoulos A.P., Visioli F.: Mediterranean diets. World Review of Nutrition and Dietetics. Editor: Simopoulos A.P. Wyd. Karger. Basel; 2000. t. 87.1-23.
  11. Mancini M., Stamler J.: Diet for preventing cardiovascular diseases: light from Ancel Keys, distinguished cenetarian scientist. Nutr. Metab. Cardivasc. Dis.; 2004. 14: 52–57.
  12. Mediterranean diets.: Red. Simopoulos A.P. Visioli F. Wyd. Karger. Basel; 2000. 1-184.
  13. Międzynarodowy consensus. Oliwa z oliwek i dieta śródziemnomorska: znaczenie dla zdrowia w Europie. Czyn. Ryz.; 1997. 3-4/97: 4-8.
  14. Simopoulos A.P., Sidossis L.S.: What is so special about the traditional diet of Greece. W: Red: Simopoulos A.P., Visioli F.: Mediterranean diets. World Review of Nutrition and Dietetics. Editor: Simopoulos A.P. Wyd. Karger. Basel; 2000. t. 87. 24-42.
  15. Szostak W.B., Cichocka A.: Dieta śródziemnomorska w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia i cukrzycy. Wyd. Medyk. Warszawa; 2015. 1-151.
  16. Szostak W.B., A. Cichocka, B. Cybulska: Zdrowa dieta śródziemnomorska. Wyd. Comes. Warszawa; 2001.
  17. Trichopoulou A., Orfanos P., Norat T. i wsp.: Modified Mediterranean diet and survival: EPIC-elderly prospective cohort study. BMJ; 2005. 330: 991–994.
  18. Willett W., Sacks F., Trichopoulou A. i wsp.: Mediterranean diet pyramide: a cultural model for healthy eating. Am. J. Clin. Nutr.; 1995. 61 (suppl): 1402S-1406S.
  19. Wiśniewska K.: Ranking diet – znamy zwycięzców i największych przegranych. . [online]. NCEZ. [przeglądany: 25 czerwca 2018 r.]. Dostępny w: https://ncez.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/najnowszy-ranking-diet—–degradacja-diet-niskoweglowodanowych.

 

 

0 komentarzy